Người trồng sâm Ngọc Linh thiệt hại nặng vì mưa bão

Ảnh hưởng của cơn bão Wipha đã khiến hơn 26.000 cây sâm Ngọc Linh của 189 hộ dân tại xã Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi) bị hư hại, trong đó có 20.700 cây từ 1 đến 4 năm tuổi và 5.700 cây từ 5 năm tuổi trở lên. Tổng thiệt hại ước khoảng hàng chục tỷ đồng. Các hộ dân trồng sâm Ngọc Linh bị ảnh hưởng chủ yếu là đồng bào dân tộc Xơ Đăng, đời sống còn nhiều khó khăn. 

Mất cả gia sản, khó vực dậy nổi

Sau những ngày mưa to, gió lớn do ảnh hưởng của cơn bão Wipha, chúng tôi trở lại những vườn sâm Ngọc Linh vốn tràn đầy sức sống của người dân xã Măng Ri, nay chỉ còn lại cảnh tiêu điều, xơ xác. Con đường mòn dẫn vào những vườn sâm Ngọc Linh đầy lá rụng, một số cây còn sót lại cũng héo rũ. Người dân trở lại vườn sâm với vẻ mặt tiếc nuối xen lẫn lo âu. Có hộ dân gần như mất trắng cả vườn sâm, đây là tài sản tích góp suốt nhiều năm.

Gia đình anh A Trung (thôn Đăk Kinh 1, xã Măng Ri) tranh thủ trời khô ráo sửa sang lại khu vườn, ủ đất để trồng lại những cây sâm Ngọc Linh. Vẻ mặt đượm buồn, anh A Trung cho biết, trước đó chục ngày, những cơn mưa lớn kèm gió mạnh đã khiến khu vườn đổ sập, hơn 200 cây sâm Ngọc Linh từ 4 đến 7 năm tuổi hư hại hoàn toàn. Thiệt hại kinh tế của gia đình ước tính khoảng trên 500 triệu đồng.

“Sau khi vườn sâm bị thiệt hại, nhiều người thân quen đã đến mua ủng hộ, gia đình thu hồi lại được hơn 200 triệu đồng. Tuy nhiên, phần lớn hộ dân trong vùng thì không được may mắn như vậy, bởi sâm Ngọc Linh là mặt hàng xa xỉ, không phải ai cũng mua được”, anh A Trung chia sẻ.

Anh A Trung cũng cho biết, trong thời gian tới, gia đình anh cũng như nhiều hộ dân trong vùng sẽ tập trung khắc phục và trồng mới lại vườn sâm Ngọc Linh. Nếu không đủ tiền, anh sẽ vay mượn ngân hàng để đầu tư, chỉ có như vậy mới vực dậy được kinh tế cho gia đình.

Gia đình chị Y Phượng (thôn Ko Xia 2, xã Măng Ri) là một trong những hộ dân chịu thiệt hại nặng nề nhất sau ảnh hưởng của cơn bão số 3. Vườn sâm hơn 4.000 cây bị gãy đổ hơn 3.300 cây. Trong đó, 3.000 cây trồng được một năm, hơn 300 cây đã trên 5 năm tuổi, giá trị ước tính hơn 600 triệu đồng. Đứng giữa vườn sâm tan hoang, chị Phượng rơm rớm nước mắt: “Chưa kịp bán cây nào thì thiên tai đã cuốn đi hết, cả gia tài gần như mất trắng. Giờ gia đình không biết phải bắt đầu lại từ đâu”.

Chị Phượng cho biết, gia đình chị đã phải vay ngân hàng hơn 100 triệu đồng, cùng số tiền mượn thêm từ người thân mới gây dựng được vườn sâm, giờ nỗi lo nợ nần đè nặng.

“Mong muốn ngân hàng khoanh nợ để bà con bớt áp lực, đồng thời hy vọng địa phương hỗ trợ cây giống, giúp gia đình và những hộ dân khác trong vùng có cơ hội gượng dậy, tiếp tục bám rừng, gắn bó với cây sâm Ngọc Linh”, chị Phượng nghẹn ngào bày tỏ.

Hơn 1,8 tỷ đồng ủng hộ khôi phục sâm Ngọc Linh

Bên cạnh sâm Ngọc Linh, nhiều cây trồng khác trên địa bàn xã Măng Ri cũng bị thiệt hại như cà phê, bời lời, lúa nước… tổng giá trị thiệt hại khoảng 12,5 tỷ đồng.

Trước những thiệt hại quá lớn của người dân, ngày 10/8, xã Măng Ri tổ chức lễ phát động phong trào “Chung tay giúp nhân dân phát triển kinh tế” nhằm khôi phục vườn sâm Ngọc Linh thiệt hại do ảnh hưởng của bão.

Theo UBND xã Măng Ri, sâm Ngọc Linh là cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân. Sau bão, dù xã đã huy động lực lượng hỗ trợ cải tạo vườn, nhưng bà con vẫn thiếu cây giống để tái sản xuất. Vì vậy, xã Măng Ri kêu gọi các tổ chức, cá nhân ủng hộ bằng kinh phí, hạt giống, cây giống để giúp bà con khôi phục sản xuất, mở rộng diện tích trồng các loại cây có giá trị, đồng thời xây dựng môi trường xanh phát triển dược liệu.

Ngay sau lễ phát động, hàng trăm cán bộ, người dân và doanh nghiệp đã ủng hộ 200 triệu đồng tiền mặt, 7.500 hạt sâm Ngọc Linh trị giá 750 triệu đồng, 500 cây sâm giống trị giá 125 triệu đồng. Ngoài ra, các tổ chức, doanh nghiệp còn hỗ trợ 150.000 cây giống cà phê trị giá 750 triệu đồng và 20.000 cây thông giống trị giá 40 triệu đồng. Tổng giá trị ủng hộ hơn 1,8 tỷ đồng.

Ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, số tiền hỗ trợ, cùng hạt giống và cây giống do cán bộ, người dân, doanh nghiệp chung tay ủng hộ đợt này đã thể hiện tinh thần tương thân tương ái, quyết tâm không để người dân bị bỏ lại sau ảnh hưởng của cơn bão số 3. Đây cũng là minh chứng cho sự quan tâm, chăm lo của chính quyền địa phương đối với đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn trên địa bàn xã.

“Số hạt và cây giống sâm Ngọc Linh tiếp nhận sẽ được cấp phát ngay cho các hộ nghèo, cận nghèo là đồng bào Xơ Đăng bị thiệt hại để khôi phục vườn sâm. Với nguồn tiền ủng hộ sẽ tiếp tục được sử dụng để mua bổ sung giống sâm Ngọc Linh cấp cho bà con. Đối với cà phê, ngoài việc hỗ trợ cho các hộ bị thiệt hại do thiên tai, xã sẽ rà soát để cấp thêm cho hộ nghèo và cận nghèo. Riêng cây thông giống sẽ được phân bổ trồng ở vùng đệm, góp phần tạo không gian xanh phục vụ phát triển du lịch”, ông Quang chia sẻ.

Ông Quang cũng cho biết, đối với những hộ dân vay vốn mà bị thiệt hại nặng, xã cũng đã thống kê và đề xuất ngân hàng thực hiện khoanh nợ để giúp bà con giảm bớt gánh nặng, từng bước khôi phục lại kinh tế của gia đình.

Cũng theo ông Quang, mục tiêu trong thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục huy động tối đa nguồn lực từ các tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng để hỗ trợ người dân khôi phục sản xuất, nhất là tái thiết lại vùng trồng sâm Ngọc Linh, cà phê và phát triển cây thông ở vùng đệm. Qua đó, vừa giúp phục hồi sinh kế, nâng cao thu nhập, vừa tạo cảnh quan xanh gắn với phát triển dược liệu và du lịch bền vững.

Ông Phạm Xuân Quang cho biết, xã Măng Ri được xem là vùng trọng điểm trồng sâm Ngọc Linh của tỉnh Kon Tum. Thời gian tới, UBND xã sẽ tổ chức lại sản xuất thông qua hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp thực hiện liên kết với người dân nhằm tận dụng hết các diện tích đất sẵn có để xây dựng các chuỗi sản xuất gắn với các cây trồng chủ lực như: sâm Ngọc Linh, cà phê, dược liệu…