Cây chuối đã giúp người dân nơi đây cải thiện đời sống, thoát nghèo, thậm chí làm giàu nhờ thu nhập ổn định, nhu cầu thị trường lớn và tiềm năng đa dạng hóa sản phẩm sau thu hoạch. Điều này đã thúc đẩy bà con mở rộng diện tích, đưa tổng diện tích cây chuối của xã lên hơn 1.000 ha.
Cán bộ xã cấp phát cây chuối giống cho bà con xã Mường Khương. Ảnh: Lưu Hòa.
Ông Giàng Sử Hòa, một nông dân xã Mường Khương đã trồng chuối được 11 năm cho hay, nhà ông hiện có gần 4 ha chuối với trên 7.000 cây cho thu hoạch trong năm nay. Chuối chăm sóc tốt có thể thu bình quân 250 - 300 triệu đồng/năm sau khi trừ chi phí. Ngoài thu hoạch quả, bà con còn có thêm nguồn thu từ sản phẩm phụ như lá chuối bán cho các nhà hàng, thương lái (giá lá khô 16 - 20 nghìn đồng/kg, giá lá tươi 6 - 8 nghìn đồng/kg), thân chuối cũng có thương lái đến mua.
Trồng chuối nhàn hơn, thu nhập cũng cao hơn hẳn nhiều loại cây nông nghiệp truyền thống khác. Với mô hình trồng chuối, gia đình ông Hòa cũng có thể làm kinh tế ngay tại nhà, không phải bươn trải nơi khác kiếm sống. Kết hợp với chăn nuôi trâu, bò, gà, lợn, vợ chồng ông có đủ nguồn thu trang trải cho cuộc sống, có của ăn của để.
Chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc chuối, ông Hòa cho biết: Giai đoạn đầu ông dùng phân vi sinh, phân chuồng ủ hoai mục tận dụng từ nguồn phân gia súc kết hợp với phân bón NPK và ít đạm, lân. Một năm có thể bón 2 - 4 lần. Thời kỳ cây chuối chuẩn bị ra hoa cần phải làm cỏ thường xuyên, dọn sạch gốc rồi mới bón phân. Khi cây chuối đậu quả, nên bọc túi vào buồng chuối để không bị sâu bọ phá hại. Chuối của gia đình ông Hòa chủ yếu bán sang Trung Quốc và một phần bán trong nước. Giá bán ngày thường bình quân từ 10 - 16 nghìn đồng/kg, dịp Tết từ 25 - 30 nghìn đồng/kg.
Buồng chuối được người dân xã Mường Khương bọc tỷ mỉ. Ảnh: Lưu Hòa.
Anh Ly Vần Củi ở thôn Cốc Ngù, xã Mường Khương chia sẻ: Sau thời gian dài gắn bó với cây sắn, ngô nhưng hiệu quả kinh tế thấp, gần 2 năm nay, anh đã chuyển đổi từ trồng sắn, ngô sang trồng chuối. Gia đình anh được Nhà nước hỗ trợ trồng 1.000 gốc chuối tiêu hồng từ năm 2023. Sau hơn 1 năm chăm sóc, đến nay chuối đã cho thu hoạch. Hiện gia đình đã bán được khoảng 3 tấn quả chuối tươi, thu về khoảng 30 triệu đồng, hết vụ năm nay sẽ thu thêm 10 tấn quả chuối tươi nữa.
Những ngày giữa tháng 9, tranh thủ thời tiết nắng ráo, gia đình anh Sùng Vần Hoà cùng các hộ dân ở xã Mường Khương tập trung lên nương thu hoạch chuối. Anh Hoà phấn khởi: "Gia đình tôi trồng 4.000 gốc chuối, sau hơn 1 năm trồng, gia đình chăm sóc cẩn thận, chuối phát triển tốt và đã cho thu hoạch. Hiện gia đình đã thu được gần 3 tấn buồng chuối, bán với giá 9 - 15 nghìn đồng/kg quả chuối tươi, thu về gần 30 triệu đồng. Dự kiến hết vụ năm nay gia đình tôi sẽ thu được hơn 30 tấn chuối, dự kiến thu về gần 300 triệu đồng. Nhờ trồng chuối, cuộc sống gia đình tôi và nhiều hộ khác trong thôn đã khá giả hơn hẳn so với trồng ngô, sắn trước đây".
Cây chuối đã được người dân xã Mường Khương đưa vào trồng khoảng chục năm nay với diện tích ban đầu chỉ vài ha. Trước đây chuối chỉ được xem là cây trồng phụ, bà con trồng để phục vụ nhu cầu trong gia đình, lúc nhiều thì mang bán lẻ tại các chợ hoặc bán cho thương lái với giá khoảng 4.000 - 10.000 đồng/nải.
Nhờ cây chuối, người dân Mường Khương đã khấm khá từng ngày. Ảnh: Lưu Hòa.
Mấy năm gần đây, nhận thấy cây trồng này nếu được chăm sóc sẽ phát triển tốt, cho thu nhập cao hơn cây ngô, sắn nên nhiều hộ đã tích cực trồng, nhân rộng diện tích. Hiện nhiều nông dân tại Mường Khương đã liên kết với doanh nghiệp thu mua chuối, nhờ đó bảo đảm đầu ra, các hộ tham gia chuỗi liên kết cũng được hướng dẫn quy trình sản xuất để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Bên cạnh thị trường trong nước, chuối còn được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Năm 2025, xã Mường Khương thực hiện quy hoạch vùng phát triển cây chuối và vận động nhân dân trồng mới 200 ha tại các thôn như Nậm Pản, Lao Hầu, Sín Chải, Sấn Pản, Mào Phìn, Lùng Phìn A, Cốc Râm…, nâng tổng diện tích chuối trên địa bàn xã lên gần 1.000 ha. Từ đầu năm đến nay, bà con trong xã đã trồng thêm được gần 160 ha chuối.
Để cây chuối sinh trưởng, phát triển tốt, cán bộ khuyến nông xã Mường Khương đã trực tiếp hướng dẫn bà con kỹ thụât trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh để đảm bảo tỷ lệ sống cao, phát triển tốt. Chỉ tính trong 8 tháng đầu năm 2025, sản lượng chuối của xã đạt gần 13.300 tấn, giá trị trên 93 tỷ đồng. Hiện nay, cây chuối đang là một trong những cây trồng chủ lực của xã.
