Địa phương đồng loạt triển khai giải pháp điều hòa nguồn nước, phòng chống ngập úng
Ngày 28/8/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Công văn số 6177/BNNMT-TNN gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Văn bản này yêu cầu các địa phương tăng cường các giải pháp điều hòa nguồn nước, phòng chống ngập úng, tiêu thoát lũ và bảo vệ môi trường. Đây được coi là một chỉ đạo quan trọng, nhằm ứng phó trước thực trạng biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và những bất cập trong quản lý tài nguyên nước đang ngày càng bộc lộ rõ.
Nhiều địa phương thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập úng ngày càng gia tăng cả về tần suất lẫn cường độ. Ảnh: Minh Hoàng.
Ngay sau khi Công văn 6177 được ban hành, nhiều tỉnh, thành phố đã nhanh chóng cụ thể hóa chỉ đạo bằng những văn bản triển khai tại địa phương. Điều này thể hiện sự chủ động, quyết liệt của các cấp chính quyền trong việc bảo đảm an ninh nguồn nước và thích ứng với thiên tai.
Tại Nghệ An, UBND tỉnh ban hành Văn bản số 9127/UBND-NN giao Sở Nông nghiệp và Môi trường làm cơ quan chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai chỉ đạo của Bộ. Sở có trách nhiệm tham mưu, đề xuất UBND tỉnh xử lý kịp thời các vấn đề thuộc thẩm quyền, bảo đảm đúng quy định pháp luật.
Cùng thời điểm, UBND tỉnh Vĩnh Long cũng ra văn bản yêu cầu rà soát, cập nhật, điều chỉnh danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp và quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước. Chủ tịch UBND tỉnh giao Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp với các sở, ngành, địa phương để hoàn thiện danh mục, đồng thời tham mưu, đề xuất UBND tỉnh triển khai những nhiệm vụ theo yêu cầu của Bộ.
Không chỉ Nghệ An, Vĩnh Long, mà nhiều địa phương khác cũng đồng loạt ban hành văn bản chỉ đạo, thể hiện sự hưởng ứng kịp thời đối với Công văn 6177. Qua đó, tinh thần chỉ đạo của Bộ đã nhanh chóng được chuyển hóa thành hành động cụ thể ở cấp địa phương.
Tăng cường trách nhiệm và nguồn lực tại địa phương
Công văn 6177 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường xuất phát từ những vấn đề rất thực tiễn. Trong thời gian qua, nhiều địa phương đã chủ động triển khai các quy định pháp luật về tài nguyên nước, góp phần quan trọng vào việc bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia. Đặc biệt, công tác điều hòa nguồn nước, phòng chống ngập úng, tiêu thoát lũ và bảo vệ môi trường đã được chú trọng thông qua việc lập danh mục, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước, hồ, ao, đầm, phá không được san lấp.
Việc lập danh mục và quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước được coi là một trong những giải pháp căn cơ, lâu dài nhằm phòng chống sạt lở, điều hòa nguồn nước và giảm thiểu ngập úng. Ảnh: Minh Hoàng.
Theo số liệu tổng hợp từ các địa phương (trước thời điểm sáp nhập tỉnh), đã có 55/63 tỉnh, thành phố công bố Danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp và 57/63 tỉnh, thành phố lập, công bố Danh mục nguồn nước phải có hành lang bảo vệ. Đây là những con số đáng ghi nhận, cho thấy nỗ lực của chính quyền địa phương trong quản lý tài nguyên nước.
Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều tồn tại đáng lo ngại. Tình trạng san lấp hồ, ao, lấn chiếm sông suối, sử dụng trái phép đất trong hành lang bảo vệ nguồn nước diễn ra phức tạp. Những hành vi này đã và đang gây ra sạt lở, uy hiếp đến an toàn bờ sông, kênh rạch, hồ chứa. Đáng chú ý, nhiều đô thị, kể cả các khu vực miền núi và Tây Nguyên, thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập úng ngày càng gia tăng cả về tần suất lẫn cường độ.
Nguyên nhân của thực trạng này không chỉ đến từ biến đổi khí hậu và suy giảm thảm phủ rừng, mà còn do tốc độ đô thị hóa quá nhanh, tình trạng bê tông hóa bề mặt và việc xâm lấn hành lang bảo vệ nguồn nước, hành lang thoát lũ.
Để giải quyết những thách thức trên, Luật Tài nguyên nước năm 2023 cùng các văn bản hướng dẫn đã bổ sung nhiều quy định chặt chẽ hơn về quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước. Luật cũng quy định rõ việc quản lý hồ, ao, đầm, phá không được san lấp, cũng như trách nhiệm trong việc trữ, tiêu thoát lũ. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, giúp các địa phương có công cụ quản lý hiệu quả hơn, đồng thời bảo đảm tính răn đe đối với những hành vi vi phạm.
Việc lập danh mục và quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước được coi là một trong những giải pháp căn cơ, lâu dài nhằm phòng chống sạt lở, điều hòa nguồn nước và giảm thiểu ngập úng, nhất là ở các đô thị lớn. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu các tỉnh, thành phố phải khẩn trương thực hiện, không để tình trạng chậm trễ gây ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và đời sống dân sinh.
Theo chỉ đạo của Bộ, UBND các tỉnh, thành phố cần sớm phê duyệt, công bố hoặc rà soát, cập nhật, điều chỉnh danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp, hoàn thành trước ngày 01/7/2026. Danh mục này phải bao gồm cả hồ, ao, đầm, phá thuộc nguồn nước mặt liên tỉnh (nếu có) theo Nghị định số 136/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ.
Đáng chú ý, trường hợp địa phương muốn điều chỉnh, đưa hồ, ao, đầm, phá ra khỏi danh mục, phải lập hồ sơ trình HĐND cấp tỉnh xem xét, cho ý kiến trước khi phê duyệt. Đây là yêu cầu nhằm đảm bảo sự minh bạch và kiểm soát chặt chẽ trong quá trình quản lý.
Bên cạnh đó, các tỉnh, thành phố cũng cần rà soát, công bố danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ theo Nghị định số 53/2024/NĐ-CP; đồng thời quản lý chặt chẽ hành lang thoát lũ để bảo đảm khả năng trữ, tiêu thoát lũ theo quy định của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều.
Hiện nay, nhiều nhiệm vụ về tài nguyên nước đã được phân quyền, phân cấp cho UBND cấp tỉnh. Điều này đòi hỏi chính quyền địa phương phải chủ động hơn, vừa triển khai các nhiệm vụ theo quy định pháp luật, vừa bố trí đủ nguồn lực để thực hiện hiệu quả. Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, chỉ khi địa phương vào cuộc quyết liệt, các giải pháp điều hòa nguồn nước, phòng chống ngập úng và bảo vệ môi trường mới thực sự phát huy hiệu quả.
Việc triển khai đồng loạt ở nhiều tỉnh ngay sau khi Bộ ban hành Công văn 6177 cho thấy quyết tâm của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. Đây là bước đi quan trọng để từng bước khắc phục những tồn tại, hướng tới mục tiêu quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên nước bền vững, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và an toàn đời sống người dân.
