Cá chình - giống nuôi giá trị kinh tế cao

Cá chình có tên khoa học là: Anguilla thuộc bộ cá chình Anguilliformes. Hiện nay trên thế giới có khoảng 20 loại cá chình, phân bố ở khắp mọi nơi trừ Bắc cực, Nam cực.

Cá chình là loài thủy đặc sản quí, có giá trrị kinh tế cao, hàm lượng protit của thịt cá chình cao hơn thịt bò, thịt lợn và trứng gà, đặc biệt là hàm lượng vitamin rất cao, ở Trung Quốc coi cá chình là “nhân sâm dưới nước”.

Chính vì điều này mà nhiều nước trên thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu tìm hiểu theo hướng điều khiển sinh sản giống cá chình và sản xuất cá giống nhân tạo. Tuy nhiên cho đến nay, ngành kinh tế nuôi cá chình thương phẩm ở các nước chủ yếu vẫn sử dụng nguồn cá giống thu vớt, đánh bắt trong vùng nước tự nhiên.

Ở nước ta loài cá chình được phát hiện và xác định tên khoa học lần đầu tiên là loài cá chình Nhật Bản vào năm 1937. Đến năm 1975 ở Nam Trung bộ đã phát hiện thêm một số loài nữa, cho đến thời điểm này ở nước ta có các loại cá chình: cá chình Nhật Bản Anguilla japonica, cá chình hoa Anguilla marmorata, cá chình nhọn Anguilla malgumora, cá chình mun Anguilla bicolor. Nhìn chung các loài cá chình ở nước ta phân bố chủ yếu ở các vùng ven biển, cửa sông, các đầm, hồ, sông, suối nước ngọt từ Hà Tĩnh đến Vũng Tàu, Tây Nguyên và đảo Phú Quốc. Tuy nhiên, vùng có số lượng nhiều là các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Khánh Hoà. 

Cá chình là loài cá ăn thịt, ở giai đoạn cá còn nhỏ chúng chủ yếu ăn luân trùng, tảo, ấu trùng côn trùng, các loại ốc, hến, mảnh vụn hữu cơ. Khi cá nặng khoảng 5 g bắt đầu đuổi bắt mồi ăn cá con, tôm con, xác các động vật chết, lúc thiếu thức ăn chúng tranh cướp thức ăn lẫn nhau. Cá chình sống ở nước ngọt, di cư ra biển sâu đẻ trứng. Trứng nở ra thành cá bột có hình dẹp như lá liễu, sau 1 năm mới trôi dạt vào cửa sông. Hàng năm cuối đông đầu xuân cá con tập trung ở vùng cửa sông di cư vào vùng nước ngọt và sinh trưởng ở đấy. Cá sinh trưởng chậm, nhất là cỡ từ 300g trở nên tốc độ sinh trưởng chỉ bằng 1/10 tốc độ sinh trưởng của giai đoạn cá có trọng lượng 70 - 100g. 

Khi còn nhỏ tốc độ sinh trưởng của cá trong đàn tương đương nhau, nhưng khi đạt chiều dài hơn 40 cm con đực lớn chậm hơn con cái, một con cá cái trưởng thành có thể đẻ 700 vạn đến 1.300 vạn trứng. Cá chình hoạt động ban đêm, sợ ánh sáng, di cư nhanh, ban ngày núp trong các khe đá, hang hốc hoặc nằm im dưới đáy, những đêm trăng sáng không di cư, chỉ có những đêm tối trời, đặc biệt là lúc mưa to cá tập trung thành đàn từ cửa sông đi ra biển, đã đi là không trở lại nữa.

Cá chình là loài cá có phạm vi thích nhiệt rộng, nhiệt độ từ 1 - 38^oC cá đều có thể sống được. Nhiệt độ sinh trưởng thích hợp nhất là 25 - 27^oC. Khi nhiệt độ tầng mặt vượt ngưỡng trên thì cá bơi về chỗ nước sâu hay chui vào bùn, hang hốc nơi có nhiệt độ thấp hơn. Hàm lượng ôxy hòa tan là yếu tố cần thiết nhất đối với sự sống của cá chình, hàm lượng ôxy hòa tan tối thiểu trong nước mà cá chình có thể chịu đựng được trong khoảng từ 0,5 – 20 mg/l. Cá càng lớn thì lượng tiêu hao ôxy càng nhiều, hàm lượng ôxy hòa tan thích hợp cho cá chình là từ 5 – 10 mg/l. Trong tự nhiên cá chình có thể sống ở môi trường có giá trị pH từ 4 – 10, giá trị pH thích hợp nhất cho cá phát triển là từ 7 – 8.

Khi nồng độ muối thay đổi mạnh, cá có khả năng điều tiết áp suất thẩm thấu của cơ thể. Trên thị trường hiện nay giá của 1kg cá chình thương phẩm dao động từ 180 - 400 nghìn đồng tuỳ theo từng loại.