Đây được xem là giải pháp thiết yếu để giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên và phục hồi hệ sinh thái đang bị suy thoái.
Thực trạng hiện nay cho thấy mô hình kinh tế tuyến tính gồm "khai thác - sử dụng - vứt bỏ" đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Báo cáo "Circularity Gap 2025" (tạm dịch: Khoảng cách tuần hoàn 2025) chỉ ra rằng chỉ 6,9% vật liệu trong nền kinh tế toàn cầu đến từ tái chế, giảm mạnh so với mức 9,1% vào năm 2015. Đáng báo động hơn, việc khai thác và chế biến nguyên liệu thô chiếm tới 55% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và là nguyên nhân chính gây mất đa dạng sinh học.
Quá trình sản xuất lon nhôm thứ cấp mới—tức là lon tái chế—tại công ty Rexam của Anh ở thành phố Pindamonhangaba, Brazil. Ảnh: EFE.
Kinh tế tuần hoàn đề xuất một hướng tiếp cận khác biệt: tập trung vào thiết kế thông minh hơn, tận dụng công nghệ số, và chuyển dịch từ việc sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ. Mục tiêu là giữ giá trị của tài nguyên trong nền kinh tế càng lâu càng tốt, giảm thiểu lãng phí và áp lực lên môi trường. Để quá trình chuyển đổi này diễn ra hiệu quả, cần có sự kết hợp giữa chính sách thông minh và hợp tác toàn cầu.
Tại Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Thế giới (WCEF) gần đây ở São Paulo, các chuyên gia đã kêu gọi hành động khẩn cấp, thay vì chỉ thảo luận lý thuyết. Đại sứ Brazil và Chủ tịch COP30, ông Andre Correa do Lago, khẳng định kinh tế tuần hoàn là "công cụ then chốt để chống biến đổi khí hậu nhanh nhất có thể".
Hiện chỉ khoảng 27% quốc gia lồng ghép các hành động về kinh tế tuần hoàn vào kế hoạch đóng góp quốc gia (NDC) của mình. Brazil, với tư cách là quốc gia đăng cai, có cơ hội vàng để dẫn đầu. Nước này đã có chiến lược kinh tế tuần hoàn quốc gia và cần tích hợp mạnh mẽ kế hoạch đó vào mục tiêu giảm phát thải đến năm 2035.
Để củng cố vai trò tiên phong, Brazil có thể học hỏi Phần Lan bằng cách bổ nhiệm một đại sứ chuyên trách về kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, việc tổ chức một ngày hội thảo chuyên đề riêng và một bàn tròn cấp cao về chủ đề này tại COP30 sẽ giúp nâng cao tầm quan trọng của kinh tế tuần hoàn trên trường quốc tế.
Sự chuyển mình sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giải quyết vấn đề môi trường mà còn mở ra cơ hội định hình lại vai trò của các nước đang phát triển như Brazil.
