Chỉ còn một tháng trước khi Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu lần thứ 30 (COP30) diễn ra, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đang nhận được nhiều lời khen ngợi cho những kết quả tích cực trong lĩnh vực môi trường: Tỷ lệ phá rừng giảm mạnh, hợp pháp hóa các khu bảo tồn của người bản địa và huy động nguồn tài chính lớn cho công tác bảo tồn rừng.
Sau giai đoạn suy thoái môi trường nghiêm trọng dưới thời cựu tổng thống Jair Bolsonaro, ông Lula đã khẳng định vị thế “trở lại” của Brazil trên bản đồ khí hậu toàn cầu. Ngay tại COP27 ở Ai Cập, ông tuyên bố “Brazil đã trở lại” với cam kết bảo vệ khu rừng mưa nhiệt đới Amazon - một trong những lá phổi xanh quan trọng nhất của Trái đất. Đồng thời, ông đề xuất tổ chức COP30 ngay tại vùng Amazon để các nhà lãnh đạo thế giới có thể tận mắt chứng kiến một trong những hệ sinh thái giàu đa dạng sinh học nhất hành tinh.
Trước thềm COP30, Brazil cho thấy hiệu quả tích cực trong các nỗ lực về môi trường: Tỷ lệ phá rừng giảm mạnh, hợp pháp hóa các khu bảo tồn của người bản địa và huy động nguồn tài chính lớn cho công tác bảo tồn rừng. Ảnh: Mongabay.
Để đạt được kết quả này, Tổng thống Lula đã tái bổ nhiệm bà Marina Silva - người từng giúp giảm mạnh tỷ lệ phá rừng trong nhiệm kỳ đầu của ông - làm Bộ trưởng Môi trường Brazil. Chính phủ của ông cũng khôi phục các cơ quan bảo vệ môi trường, đồng thời tái kích hoạt Quỹ Amazon, cơ chế tài chính quốc tế từng bị đình chỉ, nhằm hỗ trợ bảo tồn rừng.
Nhờ các biện pháp quyết liệt, diện tích rừng bị phá ở Brazil đã giảm hơn một nửa, từ hơn 10.000 km² năm 2022 xuống còn khoảng 4.200 km² năm 2024. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn phải đối mặt với thách thức mới như cháy rừng quy mô lớn do hạn hán nghiêm trọng và hoạt động nông nghiệp.
Bên cạnh đó, ông Lula coi việc bảo vệ quyền lợi người bản địa là nền tảng của chiến lược chống phá rừng. Trong nhiệm kỳ thứ ba, ông đã thành lập Bộ Các dân tộc bản địa và hợp pháp hóa 16 khu bảo tồn mới. Theo Cơ quan phụ trách vấn đề bản địa Funai, chính phủ đã trục xuất những kẻ xâm chiếm khỏi hơn 180.000 km² đất bản địa, giúp cộng đồng địa phương “giành lại quyền tự do sinh sống, săn bắn và bảo vệ lãnh thổ của mình”.
Đáng chú ý, Brazil còn khởi xướng Quỹ Rừng Nhiệt đới Vĩnh cửu, sáng kiến toàn cầu nhằm huy động hơn 100 tỷ USD từ khu vực công và tư nhân để bảo tồn các khu rừng nhiệt đới trên thế giới. Trong bài phát biểu tại New York (Mỹ) bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc hồi tháng 9, ông Lula tuyên bố Brazil sẽ đóng góp 1 tỷ USD vào quỹ này.
Dù vẫn vấp phải sự phản đối từ giới nông nghiệp và tranh cãi về việc mở rộng khai thác dầu, Lula đang cho thấy nỗ lực thực sự trong việc khôi phục hình ảnh “người bảo vệ Amazon”, khi Brazil chuẩn bị bước vào kỳ COP30 mang tính bước ngoặt cho hành trình khí hậu toàn cầu.
