Cô Dạ Hương kính mến!
Bố cháu có 2 lần vợ. Hai người con riêng của bố sống ở nước ngoài ba chục năm nay. Anh con cả của bố cũng có con trai, là đích tôn của ông. Vợ đầu của bố qua đời chứ không phải ly dị. Bố lấy vợ nữa gọi là tục huyền, đúng không cô? Mẹ cháu khi ấy gái lỡ thì, về với bố trước khi hai người con của bố (theo diện đoàn tụ với bên cậu dì của anh chị ấy). Ngôi nhà mà chúng cháu được sinh ra và lớn lên là nhà bố được thừa hưởng từ ông bà nội cháu.
Mẹ sinh chỉ có hai người con, con gái, trầy trật bầu bì nghe mẹ kể thế, mười năm sinh hai đứa, khi mẹ 45 thì không sinh thêm được nữa. Cháu biết vì nghe mẹ nói bố mẹ muốn sinh con trai, sinh cho bố và cho mẹ, vì con trai riêng của bố “ở bên ấy thì hy vọng hương khói, bàn thờ gì”.
Nhưng trời đã tính hết cả cô ạ. Hai chị em cháu đều đi cao đẳng sư phạm, đứa dạy tiểu học, đứa dạy cấp 2, lương bổng chật vật. Rồi lấy chồng, cũng con nhà nghèo, chồng của cháu có lúc còn đi lao động ở Trung Đông. Đời sống khó khăn quá. Khi ấy bố đã già, dùng hết mặt ngang của căn nhà làm 3 ki-ốt, cho hai con gái 2 ki-ốt và bố mẹ được 1 ki-ốt để phụ với tiền lương hưu của bố mà sống. Mang tiếng có con trai con gái ở nước giàu chứ bố có được phụng dưỡng gì đâu.
Bố đau yếu và mất. Năm ấy bố 83 còn mẹ mới 70. Tìm thấy trong ngăn tủ của bố có tờ Di chúc. Hóa ra bố không nói gì về căn nhà, không ghi mẹ được sở hữu cái gì cả. Chỉ ghi “3 ki-ốt đang có là dành cho vợ tôi cho thuê để sống vì vợ tôi không có lương hưu”. Vậy thôi đó cô. Nghĩa là mẹ còn sống thì mẹ phải ở hoài căn nhà ấy và sống bằng cách ấy. Các cháu đi hỏi luật sư, họ bảo đã có Di chúc thì không thi hành thừa kế thông thường. Cũng tức là khi nào mẹ mất thì mới có việc chia theo thừa kế.
Mẹ cháu qua đời năm 79 tuổi. Người con gái riêng của bố tuyên bố không lấy gì từ bố cả, trong khi người con trai và đích tôn về hành xử theo Luật thừa kế ngay. Bán và bán. Chia và chia. Mẹ không có gì thật, các con gái của mẹ phải đi khỏi căn nhà ấy để họ bán và chia. Vậy đó cô. Bố thật nhẫn tâm với mẹ cháu đúng không cô?
Cháu thân mến! Việc người đàn ông hai lần vợ, dù là tục huyền hay ly dị (lần vợ đầu) và có hai dòng con đều sẽ phức tạp. Phức tạp trong tâm lý người đàn ông ấy. Ông ta luôn cảm thấy có lỗi với vợ khi đi bước nữa và nếu vợ hiện tại không hòa hợp với con riêng của mình, ấy là nỗi bứt rứt suốt cả đời ông ấy. Quy luật chung là vậy cháu ạ.
Với người Việt mình, vợ sau không sinh được con trai, khiến người đàn ông phải hướng về con trai riêng và đích tôn. Không chỉ vì quan niệm thờ cúng đâu mà là trực hệ, nối dài, họ của ông ấy sinh sôi nảy nỡ. Cũng chỉ vì quan niệm ngàn năm của Khổng giáo, của Nho gia, trọng con trai hơn, vậy thôi.
Soi với góc nhìn ấy sẽ thấy bố hành xử vô lý trong Di chúc. Có thể khi lập Di chúc ông ấy không cân nhắc kỹ, hoặc là có cân nhắc một mình và có liên lạc với các con cháu bên kia. Bình thường, khi bố mất, không di chúc, sẽ thừa hưởng theo luật cho mọi người còn lại, con hai dòng, và vợ hiện tại (được phân nửa tài sản ấy), các con và người mẹ sẽ được một phần nữa như 4 đứa con, tức là 50% còn lại sẽ chia 5 chứ không chia 4. Chắc chắn luật sư đã tư vấn cho bố và bố chọn lập di chúc, như các cháu biết và cháu có viết qua cho cô.
Biết làm sao khi Di chúc đã được mở ra và thừa hành. Nếu con trai bố và đích tôn không gắn bó gì với các cháu thì họ đã hành xử theo di chúc đó thôi. Chỉ biết khuyên các cháu rằng, đời ngắn lắm, đời vô thường, bố mẹ đều qui tiên, cái số mẹ hẩm hiu tiền bạc (nội trợ, khi già không lương hưu, khi chồng mất lại không để cho tài sản), thì làm sao cãi số được kia chứ.Thương nhau. Chăm sóc bàn thờ bố mẹ dù là con gái. Và vợ chồng gắng gỏi vượt qua, hai cô giáo, hai nền tảng khiêm nhường nhưng cũng không tệ cho các con mình. Nếu bên kia họ liên lạc và có đóng góp gì đó để chăm sóc phần mộ của bố, nên nhận và thêm chu toàn cho bố, nhé cháu.
