Biến nấm đông trùng thành cơ hội đổi đời trên mảnh đất quê nhà

Khát vọng đổi đời từ mảnh đất chiêm trũng

Sinh ra trong gia đình thuần nông tại vùng chiêm trũng Hà Nam cũ, nơi “được mùa mất giá, được giá mất mùa”, anh Nguyễn Trọng Bằng (xã Công Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam cũ, nay là xã Công Lý, tỉnh Ninh Bình) từ nhỏ đã chứng kiến cảnh bố mẹ quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” nhưng vẫn không thoát khỏi nỗi lo cơm áo. Anh luôn tự hỏi: Làm nông có thể giàu không? Người nông dân có thể sống bằng nghề nông một cách tự hào hay không? Câu hỏi ấy trở thành động lực khiến anh quyết tâm theo học ngànhnông nghiệp và tìm con đường mới cho chính mình.

Nhưng kiến thức sách vở thôi chưa đủ. Để nhìn thấy tương lai của nông nghiệp Việt, phải nhìn ra thế giới. Anh quyết định xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc - nơi nông nghiệp công nghệ cao đã trở thành trụ cột kinh tế.

Tại đây, anh được làm việc trong trang trại dược liệu ứng dụng công nghệ khép kín, trồng nấm linh chi, sâm và đông trùng hạ thảo. Không chỉ là người làm thuê, anh trở thành người học nghề được tiếp xúc trực tiếp với hệ thống nuôi cấy khép kín, tự động hóa, quản lý bằng máy tính và anh đã học một cách nghiêm túc, ghi chép từng quy trình, tiếp thu toàn bộ bí quyết nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo - loại dược liệu có giá trị gấp hàng chục lần cây lúa.

Biến tri thức thành cơ hội làm giàu trên quê hương

Năm 2015, anh Bằng trở về quê với số vốn gần 1 tỷ đồng và vốn tri thức vô giá. Tin tưởng vào tầm nhìn của chồng, chị Đỗ Thị Phương khi đó là giáo viên tiểu học đã quyết định cùng anh khởi nghiệp, biến căn nhà nhỏ thành phòng nuôi nấm đông trùng hạ thảo đầu tiên. Tuy nhiên, gia đình hai bên lo lắng, đặt ra vô số câu hỏi: Lấy kinh phí đâu để đầu tư sản xuất? Ai sẽ mua sản phẩm? Nấm nuôi có bằng nấm tự nhiên? Nếu thất bại thì lấy gì để sống?.

Dù đối mặt với áp lực lớn, vợ chồng anh Bằng vẫn kiên định. Họ thuyết phục gia đình bằng bằng chứng khoa học, dẫn chứng thực tế từ Hàn Quốc, và bắt tay vào xây dựng cơ sở sản xuất, thành lập Công ty dược thảo Minh Đức. Khó khăn ập đến ngay từ những mẻ nấm đầu tiên: khí hậu miền Bắc không ổn định khiến nấm bị hỏng hàng loạt; vốn đầu tư gần như cạn kiệt; sản phẩm chưa có thị trường tiêu thụ.

Trong giai đoạn gian nan nhất, chị Phương trở thành “đại sứ truyền thông” cho sản phẩm của gia đình, mang nấm giới thiệu tới đồng nghiệp, phụ huynh, người thân.

Qua thời gian, người sử dụng thấy sản phẩm đảm bảo chất lượng, giá cả phù hợp, người này giới thiệu cho người khác, sản phẩm đông trùng hạ thảo Minh Đức dần có chỗ đứng tại thị trường địa phương. Từ vài chục hộp, sản lượng tăng lên hàng trăm, rồi hàng nghìn sản phẩm mỗi tháng.

Nông dân thời đại mới, “ly nông bất ly hương”

Nhận thấy nghề nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo mang lại hiệu quả kinh tế cao và thị trường tiêu thụ ổn định, anh Bằng và chị Phương đã quyết định mở rộng mô hình sản xuất theo hướng chuyên nghiệp. Trước hết, anh chị đa dạng hóa sản phẩm với ba dòng chủ lực gồm: đông trùng hạ thảo tươi đóng hộp, đông trùng hạ thảo sấy khô bằng công nghệ sấy lạnh, và gốc đông trùng hạ thảo.

Song song với đó, anh chị đầu tư xưởng sấy lạnh hiện đại, phòng đóng gói đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, hoàn thiện bao bì và nhãn mác bắt mắt, nhằm gia tăng giá trị sản phẩm và đáp ứng nhu cầu thị trường cao cấp.

Hiện nay, Công ty dược thảo Minh Đức sở hữu hệ thống sản xuất hiện đại gồm phòng nuôi cấy vô trùng, phòng nuôi nấm điều khiển tự động bằng AI, xưởng sấy lạnh và khu chế biến sâu thành trà, viên nang dược liệu, 2 cửa hàng trưng bày và giới thiệu sản phẩm. Trung bình mỗi tháng, doanh thu đạt 350 - 400 triệu đồng, tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương, chủ yếu là phụ nữ và những người khó có cơ hội làm việc tại các khu công nghiệp nhưng nay đã có sinh kế ổn định ngay tại quê hương.

Chị Nguyễn Thị Nhung, người lao động của Công ty dược thảo Minh Đức, chia sẻ: “Làm việc tại công ty, chúng tôi không chỉ có thu nhập ổn định mà còn được tiếp cận công nghệ hiện đại. Tôi tự hào vì mình không còn là người làm nông theo cách truyền thống, mà là người nông dân công nghệ cao, tạo ra sản phẩm dược liệu quý phục vụ sức khỏe cộng đồng”.

Bên cạnh việc tạo sinh kế bền vững cho phụ nữ và người trung niên, Công ty còn thu hút cả lực lượng lao động trẻ từng có cơ hội làm việc ở thành phố nhưng đã lựa chọn trở về quê để lập nghiệp lâu dài. Anh Nguyễn Văn Thân, trước đây làm công nhân kỹ thuật tại Hà Nội với mức lương khá, nhưng thu nhập không đủ tích lũy vì chi phí sinh hoạt đắt đỏ. Trong một lần về quê, anh tìm hiểu mô hình nuôi trồng đông trùng hạ thảo công nghệ cao của Công ty Minh Đức và nhận ra đây là hướng đi mới của nông nghiệp hiện đại, vừa có tính khoa học, vừa mang lại giá trị kinh tế và sự ổn định lâu dài.

Quyết định từ bỏ môi trường làm thuê, anh Thân trở về làm kỹ thuật viên tại công ty với thu nhập ổn định từ 7 - 8 triệu đồng/tháng, có thời gian chăm sóc gia đình và đặc biệt là được học hỏi công nghệ nuôi trồng hiện đại. “Điều tôi trân trọng nhất không phải là mức lương, mà là cảm giác mình đang kiến tạo tương lai trên chính quê hương mình”, anh Thân chia sẻ.

Không chỉ dừng ở sản xuất, anh Bằng, chị Phương còn liên tục học tập và đổi mới công nghệ thông qua các khóa học tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, học hỏi mô hình Nhật Bản, Hàn Quốc, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý quy trình sản xuất. Điều này giúp sản phẩm đạt chuẩn quốc tế, sẵn sàng tham gia chuỗi siêu thị lớn và hướng tới xuất khẩu.

“Nếu chỉ trồng theo thói quen, người nông dân sẽ mãi nghèo. Khi tiếp cận khoa học và mô hình quốc tế, chúng ta hoàn toàn có thể làm giàu từ chính mảnh đất quê mình”, chị Phương khẳng định.

Từ một giấc mơ nhỏ của hai vợ chồng trẻ, mô hình trồng nấm đông trùng hạ thảo của Công ty dược thảo Minh Đức nay đã trở thành biểu tượng của nông nghiệp công nghệ cao tại miền Bắc, là điểm đến học tập cho nhiều địa phương trên cả nước. Mỗi sản phẩm bán ra không chỉ là giá trị kinh tế, mà còn là niềm tự hào: người nông dân Việt Nam có thể làm chủ công nghệ, tạo ra sản phẩm ngang tầm thế giới và làm giàu bền vững ngay trên quê hương mình.