Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình dường như chưa bao giờ vắng bước chân người lao động đến làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Trong dòng người ấy, có người vừa rời khỏi dây chuyền sản xuất, có người vừa chia tay quán ăn nhỏ ở phố huyện, có người lặng lẽ ôm hồ sơ với đôi mắt trĩu nặng lo toan. Nhưng cũng chính tại nơi này, nhiều người đã tìm lại được lối đi cho mình, sau những ngày hoang mang, mất phương hướng vì mất việc làm.
Hành trình “đưa chính sách đến với cuộc sống”
“Trung bình mỗi năm, chúng tôi tiếp nhận và giải quyết khoảng 10.000 đến 12.000 hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp”, ông Lê Văn Côn, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình nhẹ nhàng chia sẻ. Con số ấy không chỉ là thống kê đơn thuần mà là từng mảnh đời, từng gia cảnh, từng giấc mơ đang tạm gác lại để chờ ngày đứng dậy.
“Bảo hiểm thất nghiệp không đơn thuần là khoản tiền hỗ trợ. Đó là điểm tựa tâm lý, là chiếc phao giúp người lao động không bị nhấn chìm khi bất ngờ rơi khỏi vòng quay của thị trường việc làm”, ông nói thêm. Và đúng vậy, chính sách bảo hiểm thất nghiệp, một thành quả của sự chung tay giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động, đã thể hiện rõ tính nhân văn, tinh thần sẻ chia trong lúc khó khăn.
Anh Lại Ngọc Huỳnh, cán bộ Phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình nhẹ nhàng tiếp nhận hồ sơ, lắng nghe từng nhu cầu của người lao động. Ảnh: Lan Chi.
Ở một góc phòng chờ của Trung tâm, chị Trần Thị Loan, công nhân xí nghiệp may tại huyện Vũ Thư, ngồi ôm chặt tập hồ sơ, ánh mắt hướng ra sân đầy suy tư. Khi được hỏi, chị mỉm cười nhẹ: “Tôi nghỉ việc vì thu nhập không như mong muốn. Giờ chưa biết sẽ đi đâu, làm gì, nhưng tạm thời có khoản trợ cấp này để lo tiền điện, tiền gạo cũng nhẹ gánh phần nào”.
Không than vãn, không oán trách, câu chuyện của chị Loan giống như bao người lao động khác - rời công việc quen thuộc để tìm một con đường mới. Điều đáng cảm phục là chị không dừng lại ở việc “nhận hỗ trợ”. Chị đang chuẩn bị hồ sơ đi xuất khẩu lao động, với hy vọng tìm được công việc ổn định hơn, thu nhập cao hơn. “Tôi không sợ khó, chỉ cần có cơ hội là tôi đi”, chị nói chắc nịch.
Những người như chị Loan không ít. Mỗi tờ hồ sơ là một câu chuyện, mỗi cái gật đầu khi nhận hỗ trợ là khởi đầu cho một chặng đường mới.
Cán bộ tận tình tư vấn, hỗ trợ người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp tìm kiếm cơ hội việc làm phù hợp. Ảnh: Mai Đan.
Không chỉ dừng lại ở việc chi trả trợ cấp, Trung tâm còn chủ động số hóa toàn bộ quy trình tiếp nhận hồ sơ. Giờ đây, người lao động có thể nộp hồ sơ trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia mà không cần phải chen chúc, xếp hàng. Tỷ lệ nộp trực tuyến đạt từ 55-75%, giảm thiểu áp lực hành chính và thời gian đi lại cho người lao động.
Nhưng chuyển đổi số chỉ là một phần của hành trình hỗ trợ người lao động. Trong một căn phòng, nơi đặt các dãy máy tính nối mạng, đội ngũ tư vấn viên đang kiên trì kết nối với những người đang thất nghiệp qua màn hình máy tính. Họ không chỉ là những nhân viên hành chính, mà còn là những người lắng nghe, thấu hiểu, gợi mở hướng đi.
“Chúng tôi luôn cố gắng chuyển mình nhanh hơn để kịp bước cùng nhu cầu thực tế của người lao động. Chúng tôi đã đầu tư nâng cấp đường truyền Internet, bổ sung thiết bị hiện đại để đẩy mạnh tư vấn trực tuyến. Ai ở đâu, chỉ cần có mạng, có máy là có thể nhận được thông tin nghề nghiệp phù hợp”, vị lãnh đạo Trung tâm chia sẻ.
Không để ai bị bỏ lại
Một điểm đáng quý trong cách làm của Trung tâm là sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể - từ Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ đến Hội Nông dân để tiếp cận tốt hơn nhóm lao động yếu thế. Từng buổi tuyên truyền nhỏ ở xã, từng buổi tập huấn dành cho phụ nữ mất việc sau giãn cách Covid-19… đều nhằm lan tỏa chính sách đến gần hơn với từng người, từng hoàn cảnh.
Công tác tư vấn nghề, giới thiệu việc làm cũng được đổi mới theo hướng “một - một”, cá nhân hóa giải pháp để mỗi người lao động được nhìn thấy một hướng đi phù hợp nhất với năng lực, hoàn cảnh và mong muốn của mình. “Chúng tôi không vội, vì nếu tư vấn sai, họ có thể lạc lối thêm lần nữa”, anh Trần Hồng Giang, cán bộ tư vấn nhẹ nhàng nói.
Không gian tư vấn vì thế cũng trở nên thân thiện hơn - bàn ghế được kê sát, ánh sáng dịu nhẹ và những ánh mắt trao nhau không còn xa lạ. Ở đó, giữa những câu chuyện tưởng chừng rời rạc, một niềm tin chung đang được dệt lại: rằng thất nghiệp không phải là dấu chấm hết, mà có thể là khởi đầu cho một con đường đúng hơn, tươi sáng hơn.
Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng quay lại thị trường lao động. “Một số lao động chỉ quan tâm đến việc nhận trợ cấp mà chưa chủ động tìm kiếm việc làm mới, hoặc khai báo không trung thực”, cán bộ tư vấn Trần Hồng Giang thẳng thắn chia sẻ. Đó là một thực trạng đáng buồn nhưng có thật. Việc chưa có sự kết nối dữ liệu chặt chẽ giữa hệ thống bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm xã hội khiến công tác kiểm soát vẫn còn hạn chế.
Từ tìm việc đến học nghề - hành trình trở lại thị trường lao động chưa bao giờ dễ dàng. Trước năm 2022, người lao động có thể học nghề ngay tại Trung tâm, nhưng nay việc đào tạo được chuyển giao cho các trường nghề. Dù cơ hội rộng mở, không ít người vẫn ngần ngại: người sợ tuổi cao, người e không theo kịp, người lại chỉ mong quay về công việc cũ, dù thu nhập đã không còn như xưa.
“Một phần doanh nghiệp hiện nay tự đào tạo tại chỗ, không cần gửi học viên đi học bài bản. Một phần khác, người lao động chưa thấy rõ lợi ích của việc học nghề”, ông Côn phân tích. Để tháo gỡ nút thắt này, Trung tâm đang tăng cường tư vấn, lồng ghép học nghề với cơ hội việc làm cụ thể để người lao động có động lực tham gia.
Tấm biển treo nơi cổng Trung tâm với dòng chữ “NGƯỜI TÌM VIỆC - VIỆC TÌM NGƯỜI” đã phai màu theo năm tháng, thế nhưng, bên trong cánh cổng ấy, sự đón tiếp niềm nở và tinh thần làm việc đầy nhiệt huyết của đội ngũ cán bộ vẫn luôn vẹn nguyên, như một lời hứa lặng thầm với những người lao động đang cần điểm tựa. Ảnh: Phú Quang.
Song, trên hành trình đồng hành cùng người lao động, không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Khó khăn lớn nhất mà Trung tâm gặp phải là việc thu hồi trợ cấp khi người lao động vi phạm quy định. Mặt khác, không ít trường hợp bị mất quyền hưởng vì doanh nghiệp phá sản, nợ đọng bảo hiểm xã hội nhưng chưa có quy định pháp luật rõ ràng để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong tình huống này.
“Người lao động không nên là người gánh chịu thiệt thòi cuối cùng chỉ vì doanh nghiệp chậm đóng hay nợ bảo hiểm”, ông Côn nhẹ giọng, “rất cần những quy định mở để họ vẫn được xem xét hỗ trợ trong những tình huống như thế”.
Hướng về tương lai, Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình đặt mục tiêu nâng cao hiệu quả tư vấn chuyên sâu, mở rộng kết nối với các cơ sở đào tạo nghề, tổ chức tuyển dụng quy mô lớn và nâng cao năng lực cán bộ tư vấn. Mọi nỗ lực đều nhằm đến một điều giản dị: giúp người lao động tìm được công việc ổn định, sống bằng chính đôi tay mình một cách bền vững.
Tạm biệt Trung tâm vào lúc mặt trời đứng bóng, tôi ngoái lại nhìn tấm biển trắng xanh gắn trên cổng: “NGƯỜI TÌM VIỆC - VIỆC TÌM NGƯỜI”. Có lẽ trong những lúc bấp bênh nhất, người lao động chỉ cần một nơi như thế: nơi họ được lắng nghe, được giúp đỡ và quan trọng hơn, được trao lại niềm tin để bắt đầu lại từ đầu.
