LTS: Giá vàng Việt Nam nhiều năm trong cảnh “một mình một chợ”. Việc “bốc thuốc, kê đơn” cho thị trường vàng phải kết hợp tăng nguồn cung, áp thuế chống đầu cơ, xử nghiêm hành vi trục lợi.
Đề xuất áp thuế VAT, thuế thu nhập cá nhân với vàng
Tại Nghị quyết phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2025, liên quan dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Chính phủ yêu cầu quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế.
Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty Luật ANVI cho biết, người Việt xem vàng là tài sản tích trữ và có tâm lý “nghiện vàng”. Tuy nhiên, giá vàng ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ, cơ quan chức năng cần giải pháp để hài hòa. Giá vàng tăng khiến người dân cảm thấy tiền đồng mất giá và tìm đến vàng. Khi áp các loại thuế lên mặt hàng vàng, sẽ góp phần ngăn việc đầu cơ vàng kiếm lời.
Chuyên gia cho rằng, nếu để giá vàng cứ tăng mãi, người dân “nghiện vàng” với mục tiêu đầu cơ, kiếm lời sẽ ảnh hưởng tới kinh tế. Ảnh: Tùng Đinh.
“Nếu để giá vàng cứ tăng mãi, người dân “nghiện vàng” với mục tiêu đầu cơ, kiếm lời sẽ ảnh hưởng tới kinh tế. Người dân tích trữ vàng sẽ khiến của cải xã hội nằm im, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nếu giá vàng cũng áp thuế giá trị gia tăng (VAT), người dân khi mua vàng đều chịu thuế sẽ khiến họ từng bước không mặn mà với vàng. Bên cạnh đó, chúng ta nên coi vàng là hàng hoá đặc biệt, áp thuế tiêu thụ đặc biệt như hàng xa xỉ”, ông Đức đề xuất.
Chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được,Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, việc áp thuế kết hợp xuất hóa đơn điện tử khi giao dịch vàng sẽ góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, hạn chế đầu cơ vàng. Ông Được để xuất, áp thuế 1,5% với cá nhân mua bán vàng miếng (trong đó, thuế giá trị gia tăng 1% và thuế thu nhập cá nhân 0,5%).
“Việc đánh thuế giao dịch vàng sẽ khiến kênh đầu tư này trở nên ít hấp dẫn, nhiều người sẽ cân nhắc để lựa chọn kênh đầu tư phù hợp. Tiền nhàn rỗi có thể gửi tiết kiệm ngân hàng, đầu tư vào sản xuất, kinh doanh và từng bước không còn chảy vào thị trường vàng đầu cơ kiếm lời”, ông Được kiến nghị.
Theo chuyên gia thuế Nguyễn Văn Phụng, giao dịch mua bán vàng đều có hóa đơn và được thanh toán qua chuyển khoản. Với sự hỗ trợ của công nghệ và hệ thống ngân hàng, việc truy xuất dòng tiền và xác định lợi nhuận từ vàng khả thi.
“Hiện nay điều kiện áp thuế TNCN với vàng đã dần hội đủ. Tuy nhiên, chứng ta cần phân biệt rõ nguồn gốc vàng: tài sản được thừa kế, tặng cho, tích lũy lâu năm không thể bị đánh thuế như vàng đầu tư mua bán ngắn hạn. Cách phân biệt này là yếu tố mấu chốt để chính sách không gây ra sự bất công, nhầm lẫn và phản ứng tiêu cực từ người dân”, ông Phụng đề xuất.
Phân biệt vàng tích lũy và đầu cơ
TS Châu Đình Linh, Đại học Ngân hàng TP.HCM nhìn nhận, thị trường vàng mang lại lợi nhuận lớn tương tự chứng khoán, bất động sản. Tuy nhiên, góc độ chính sách thuế, vàng đang nằm ngoài vùng đánh thuế. Từ đầu năm 2025 đến nay, thị trường ghi nhận nhiều đợt đầu cơ quy mô lớn đã khiến méo mó thị trường vàng.
“Chính sách thuế cần có phân loại rõ ràng giữa tích lũy và đầu tư, giữa bán vàng phục vụ tiêu dùng cá nhân với hoạt động đầu cơ. Không thể đồng nhất tất cả giao dịch vàng đều là đầu cơ và áp thuế đại trà. Việc này không chỉ gây phản ứng mà còn làm sai lệch mục tiêu chính sách”, ông Linh cho biết.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi cho rằng, vàng từ lâu đã mang một vị trí đặc biệt trong đời sống. Vàng vừa là phương tiện tích lũy truyền thống gắn với tâm lý “của để dành”, vừa trở thành kênh đầu tư khi giá biến động. Trong vài năm gần đây, khi giá vàng tăng mạnh, chức năng “sinh lời” của vàng càng được chú ý, kéo theo nhiều giao dịch mang màu sắc đầu cơ.
Ông Nguyễn Quang Huy, Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi cho rằng, vàng từ lâu đã mang một vị trí đặc biệt trong đời sống. Ảnh: Tuổi trẻ.
“Cách thức triển khai việc áp thuế TNCN với giao dịch vàng cần sự cân nhắc tinh tế. Chỉ nên tính thuế trên phần lợi nhuận phát sinh từ chênh lệch giá mua - bán, thay vì áp trên toàn bộ giá trị giao dịch. Đồng thời, nên có ngưỡng miễn thuế phù hợp, để người dân chỉ bán vài lượng nhằm lo những việc lớn trong gia đình không phải chịu gánh nặng ngoài mong muốn. Như vậy, chính sách vừa bảo đảm tính công bằng, vừa giúp tập trung điều tiết vào những giao dịch có tính chất đầu cơ hoặc kinh doanh”, ông Huy kiến nghị.
Theo ông Huy, việc nghiên cứu áp thuế thu nhập cá nhân với giao dịch vàng là một bước đi cần thiết để tăng cường minh bạch và định hướng thị trường theo hướng ổn định hơn. Cơ quan chức năng cần lưu lưu ý về thời gian nắm giữ. Việc miễn hoặc giảm thuế cho các giao dịch vàng được giữ dài hạn sẽ khuyến khích xu hướng tích trữ ổn định, giảm áp lực mua bán ngắn hạn. Trong khi đó, các hoạt động giao dịch lặp lại, khối lượng lớn có thể được xếp vào diện kinh doanh và chịu mức thuế cao hơn.
“Nếu để giá vàng cứ tăng mãi, người dân “nghiện vàng” với mục tiêu đầu cơ, kiếm lời sẽ ảnh hưởng tới kinh tế. Người dân tích trữ vàng sẽ khiến của cải xã hội nằm im, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nếu giá vàng cũng áp thuế giá trị gia tăng, người dân khi mua vàng đều chịu thuế sẽ khiến họ từng bước không mặn mà với vàng”, Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty Luật ANVI đề xuất.
