Phương thức đánh bắt tận diệt (bottom trawling) bị nhiều chuyên gia mô tả là “hủy diệt”, sẽ tiếp tục được phép trong các vùng biển được bảo vệ ở Anh, theo thông báo mới nhất từ Bộ Môi trường, Lương thực và Nông thôn của Anh (Defra).
Thụy Điển và Hy Lạp đã cấm đánh bắt tận diệt, trong khi EU hướng tới lệnh cấm hoàn toàn hoạt động này ở các khu bảo tồn biển trước năm 2030. Ảnh: Colin Munro
Dù đây là những khu vực đã được chỉ định bảo tồn các loài như cá heo, chim biển hay cá ngựa, nhưng các hoạt động công nghiệp gây hại vẫn chưa bị cấm. Đánh bắt tận diệt là việc kéo những tấm lưới khổng lồ, nặng nề cày xới đáy biển, cuốn theo tất cả sinh vật trên đường đi. Phần lớn sinh vật bị bắt sau đó bị vứt bỏ, chỉ giữ lại một số loài cá thương phẩm như cá bơn, cá tuyết hay cá haddock.
Trong thư gửi Ủy ban kiểm toán môi trường của Quốc hội, Bộ Môi trường, Lương thực và Nông thôn của Anh cho biết: “Chính sách của chính phủ không phải là cấm hoàn toàn các ngư cụ kéo đáy trong toàn bộ khu bảo tồn biển. Chúng tôi chỉ hạn chế hoạt động nào được đánh giá là gây hại đến các loài hoặc đặc tính cụ thể trong từng khu.” Bộ này cho rằng một lệnh cấm toàn diện là “không cân xứng”, song khẳng định đang tham vấn việc cấm đánh bắt ở một số khu vực.
Trái lại, nhiều quốc gia khác đã có bước đi mạnh mẽ hơn. Liên minh châu Âu đặt mục tiêu cấm hoàn toàn hình thức này trong các vùng bảo tồn vào năm 2030; Thụy Điển và Hy Lạp đã áp dụng lệnh cấm. Việc duy trì đánh bắt tận diệt tại các vùng bảo tồn biển của Anh khiến nhiều tổ chức môi trường chỉ trích rằng đây chỉ "tồn tại trên danh nghĩa".
Ủy ban Quốc hội đã gửi thư tới tân Bộ trưởng Môi trường Emma Reynolds, kêu gọi bà xem xét lại một lệnh cấm toàn diện trong các khu bảo tồn ngoài khơi, đồng thời bảo đảm chính phủ không làm suy yếu tính toàn vẹn của những vùng này.
Vấn đề trở nên nổi bật hơn sau bộ phim tài liệu mới đây của Sir David Attenborough, nhân dịp sinh nhật lần thứ 99. Bộ phim cho thấy cảnh hoang tàn mà tàu cá để lại: những vùng từng đầy ắp cá, cá ngựa và sinh vật biển nay chỉ còn trơ trọi. “Chúng ta phẫn nộ khi rừng mưa bị chặt phá, nhưng dưới biển mỗi ngày lại xảy ra cảnh tương tự. Lẽ ra điều đó phải bị coi là bất hợp pháp,” Attenborough nói.
Chủ tịch Ủy ban, nghị sĩ Toby Perkins, cũng nhấn mạnh: “Đánh bắt tận diệt là một hoạt động hủy diệt. Chúng tôi hoan nghênh bước tiến của chính phủ trong việc mở rộng lệnh cấm ở nhiều khu bảo tồn biển. Tuy nhiên, chúng tôi thất vọng khi chính phủ chưa cam kết cấm rộng rãi hơn, điều này có thể làm suy yếu ý nghĩa bảo tồn.”
Người phát ngôn Bộ Môi trường, Lương thực và Nông thôn khẳng định: “Khôi phục sức khỏe đại dương là thiết yếu cho cả thiên nhiên và ngành thủy sản. Chính phủ này đang thực hiện các bước đi quyết liệt để cấm đánh bắt tận diệt khi hoạt động đó gây hại cho đáy biển, và quá trình tham vấn đã nêu rõ cách thực hiện phù hợp”.
