Trong bối cảnh xuất khẩu tôm đang chịu áp lực từ các biện pháp phòng vệ thương mại, đặc biệt là nguy cơ bị Mỹ áp thuế đối ứng, việc tìm kiếm và mở rộng các thị trường xuất khẩu tiềm năng là điều sống còn đối với doanh nghiệp. Trong đó, Australia được đánh giá là thị trường có tiềm năng tăng trưởng ổn định và phù hợp với chiến lược nâng cao giá trị gia tăng.
Theo bà Phùng Thị Kim Thu - Chuyên gia thị trường tôm của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Australia hiện là một trong những thị trường tiềm năng và phù hợp với định hướng phát triển các sản phẩm chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng của ngành tôm. “Australia không chỉ có nhu cầu ổn định mà còn đánh giá cao các sản phẩm tôm chất lượng, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đây là lợi thế mà doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng”, bà Thu nhấn mạnh.
Xuất khẩu tôm sang thị trường Australia liên tục tăng trong những tháng đầu năm. Ảnh: Sơn Trang.
Thực tế cho thấy, Australia đang là thị trường đơn lẻ lớn thứ 5 của tôm Việt Nam, chiếm khoảng 7% tổng giá trị xuất khẩu. Chỉ trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm sang nước này đạt gần 77 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Giai đoạn 2019 - 2024, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Australia đã tăng trưởng liên tục, từ 127 triệu USD lên hơn 240 triệu USD. Tôm chân trắng chiếm đến 95% lượng xuất khẩu, trong đó nhóm sản phẩm chế biến sẵn như tôm xiên que, há cảo tôm, tôm hấp, tôm lột vỏ… chiếm khoảng 40% kim ngạch, cho thấy xu hướng tiêu dùng ngày càng nghiêng về phân khúc sản phẩm tiện lợi, có giá trị gia tăng cao, đúng với năng lực chế biến hiện có của doanh nghiệp Việt.
Ngoài ra, bà Kim Thu cho rằng, Australia đang dành ưu thế lớn cho tôm Việt nhờ hiệu lực của các Hiệp định thương mại tự do (FTA) như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Hiệp định Thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA), không chỉ giúp cắt giảm thuế quan mà còn tạo thuận lợi trong thông quan, tiếp cận chuỗi cung ứng và thúc đẩy minh bạch tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước được thiết lập từ tháng 3/2024 tiếp tục là nền tảng chính trị vững chắc, hỗ trợ thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực nông – thủy sản.
Với sức tiêu thụ thủy sản chế biến tăng trung bình 6 - 8% mỗi năm, cùng nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tiện lợi và cộng đồng người Việt tại Australia đông đảo, bà Thu nhận định đây là thị trường phù hợp với các sản phẩm chế biến của Việt Nam.
“Nếu biết tận dụng tốt thị trường này, Australia có thể trở thành bàn đỡ chiến lược giúp ngành tôm Việt duy trì nhịp tăng trưởng, nhất là trong bối cảnh các thị trường truyền thống như Mỹ có thể trở nên khó tiếp cận hơn vì rào cản thuế quan”, bà Thu nói thêm.
3 kịch bản cho xuất khẩu thủy sản
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), nếu sau ngày 9/7 tới, Mỹ quyết định không áp thuế đối ứng (thuế 0%), ngành thủy sản có thể giữ được mục tiêu xuất khẩu 10 tỉ USD như năm 2024.
Tuy nhiên, trong kịch bản mức thuế đối ứng ở mức 10%, kim ngạch xuất khẩu có thể giảm khoảng 500 triệu USD, còn 9,5 tỉ USD, do giá thành sản phẩm vào thị trường Mỹ tăng, làm giảm sức cạnh tranh so với đối thủ.
Ở kịch bản xấu hơn, thuế đối ứng vượt 10%, xuất khẩu thủy sản Việt Nam có thể chỉ đạt 9 tỉ USD, thậm chí thấp hơn.
