Quảng Nam sẽ trở thành trung tâm công nghiệp dược liệu

Đưa Việt Nam trở thành ‘ngôi sao sáng’ trong ngành dược liệu thế giới

Thực hiện: Lê Khánh – Phạm Huy

Quyết định 463 như một cánh cửa mở ra cho ngành dược liệu Việt Nam, giúp người dân nâng cao sinh kế, góp phần đưa kinh tế, xã hội địa phương ngày càng phát triển.

MC: Tỉnh Quảng Nam được xem là thủ phủ dược liệu lớn nhất cả nước. Theo kết quả điều tra của Viện Dược liệu năm 2002, tỉnh này hiện có 832 loài dược liệu quý hiếm, trong đó có 36 loài cây thuốc hiện nằm trong sách đỏ Việt Nam. Trong đó, sâm Ngọc Linh được xem là “quốc bảo” của dược liệu Việt Nam, hiện có hơn 1.200ha trồng tập trung tại huyện Nam Trà My.

Những năm qua, tỉnh Quảng Nam đã đẩy mạnh phát triển các loại cây dược liệu, đặc biệt là cây sâm Ngọc Linh, xác định đây là giải pháp căn cơ để phát triển kinh tế khu vực miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện đã có hơn 1.500 hộ dân đăng ký trồng sâm với tổng diện tích hơn 1.650ha. Huyện Nam Trà My cũng đã thu hút được 18 doanh nghiệp đăng ký trồng sâm Ngọc Linh và dược liệu dưới tán rừng, với diện tích đăng ký gần 342ha.

Dù có thế mạnh về điều kiện tự nhiên và nhiều tiềm năng nhưng ngành công nghiệp dược liệu của tỉnh Quảng Nam vẫn còn hạn chế. Bên cạnh đó, các cơ chế, chính sách phát triển ngành này tại địa phương chưa đủ mạnh, khả năng thu hút đầu tư, xây dựng nhà máy, khu công nghiệp dược liệu còn ít. Nguồn nhân lực, vốn đầu tư cho việc nghiên cứu, phát triển các loài cây dược liệu còn mỏng.

Phỏng vấn Bà Vọng, Phó Giám đốc Công ty CP sâm Việt Linh:

Trong thời gian qua, khi đầu tư cây sâm, Công ty gặp một số khó khăn như việc tiếp cận nguồn vốn. Đối với công ty thì nguồn vốn là tự bỏ ra 100% vì vay ngân hàng thì cần có tài sản đảm bảo nhưng khu trồng là đât thuê môi trường rừng và cây sâm không ai để làm tài sản đảm bảo nên 100% bỏ ra vốn. Trong khi chi phí đầu tư cây sâm rất cao. Thứ 2 là tình trạng sâm giả. Mình không có cái gì để chứng minh được cho người ta ngoài niềm tin là công ty sâm Việt Linh là trồng chuẩn. Bản thân công ty đang mong muốn chuẩn cho từng sản phẩm và nguồn gen đúng sâm Ngọc Linh nên tiếp cận khách hàng khó, khánh hàng sẽ có nghi ngờ không biết sâm giả hay sâm thật. Thứ 2 là về kỹ thuật trồng theo kinh nghiệm. Trước đây trồng như thế nào bây giờ trồng như vậy chứ không được đào tạo bài bản.

MC: Từ những thực tế đặt ra, tỉnh Quảng Nam đã bắt tay vào xây dựng đề án phát triển và hình thành Trung tâm công nghiệp dược liệu với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực. Điều này giúp địa phương có cơ chế chính sách, nguồn lực đủ mạnh để tạo điều kiện thúc đẩy tiềm năng vùng nguyên liệu và thu hút doanh nghiệp lớn tham gia đầu tư.

Ngày 28/2/2025, Quyết định 463QĐ-TTg ra đời như là cánh cửa mở ra cơ hội vàng để đưa tỉnh Quảng Nam thành Trung tâm công nghiệp dược liệu hàng đầu cả nước. Đây cũng là tiền đề quan trọng để thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực đến với Quảng Nam, chung tay cùng địa phương để đưa ngành Công nghiệp dược liệu Việt Nam vươn tầm, đủ sức cạnh tranh với các nước trên thế giới.

Phóng vấn ông Bùi Ngọc Ảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Nam

Đề án phát triển dược liệu Quảng Nam lấy cây sâm làm chủ lực đã được Thủ tướng phê duyệt bằng quyết định 463. Có thể đây là 1 động lực mới cho tỉnh Quảng Nam phát triển vùng dược liệu, cơ hội để Quảng Nam khai thác dược liệu lớn nhất cả nước.

Mục tiêu của tỉnh Quảng Nam phát triển dược liệu mang tính dài hạn và có phân kỳ. Trong đó chúng tôi đặt mục tiêu đến năm 2030 và 2045 trước mắt liên kết sản xuất của người dân, sự hỗ trợ của nhà nước và đặc biệt là sự đầu tư của các doanh nghiệp vào địa bàn tỉnh Quảng Nam để khai phá và tạo một chuỗi sản xuất và liên kết trong sản xuất, trong đó có sự đồng hành giữa người nông dân có vùng dược liệu, nhà nước và nhà đầu tư, phân phối sản phẩm và đặc biệt trong lĩnh vực dược liệu phải có những người tiên phong làm khoa học để tạo dựng thương hiệu dược liệu cho Quảng Nam.

MC: Đề án 463 về “Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với Sâm Ngọc Linh là cây chủ lực” không chỉ giúp nâng cao vị thế ngành dược liệu Việt Nam, mà còn tạo tiền đề để miền Trung - Tây Nguyên trở thành vùng sản xuất và xuất khẩu dược liệu hàng đầu khu vực.

Theo mục tiêu của đề án, trong 2 giai đoạn 2025-2035 và 2036-2045 sẽ phát triển đồng bộ vùng nguyên liệu dược liệu và hệ thống chế biến, sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu khoa học… Từ đó từng bước đưa Quảng Nam trở thành trung tâm của ngành công nghiệp dược liệu của cả nước; phát huy tiềm năng của sản phẩm quốc gia sâm Ngọc Linh và các dược liệu có thế mạnh trên địa bàn, góp phần đưa ngành công nghiệp dược liệu của Việt Nam trở thành ngành sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao. Trong đó sâm Ngọc Linh – loài cây chủ lực sẽ dẫn dắt ngành thảo dược từ vùng nguyên liệu 20.000 – 30.000ha với chuỗi sản xuất hiện đại, doanh thu dự kiến đạt từ 1 – 2 tỷ USD.

Phỏng vấn ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam

Có thể nói dược liệu có vai trò rất lớn trong phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế hộ gia đình, kinh tế người dân. Nếu chúng ta trồng cây lương thực thì sản lượng thu hoạch với trồng dược liệu và thu hoạch thì sản lượng và kinh tế đem lại nhiều hơn so với những loại thực vật. Đặc biệt Quảng Nam có môi trường, khí hậu và bản thân có 832 loài dược liệu, chính vì vậy chúng ta cần phát triển dược liệu để đem lại sinh kế người dân tốt hơn. Vấn đề ở đây nữa là đầu ra, khoa học công nghệ làm sao để nâng được giá trị sản phẩm dược liệu mà bản thân nó đã có rất lâu đời ở Quảng Nam. Đây là 1 chặng đường tương đối dài và tôi tin là nếu chúng ta đi đúng hướng thì sinh kế đem lại cho bà con tốt hơn, từ đó các doanh nghiệp đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước và làm cho xã hội phát triển.

Với sự phân công trách nhiệm rõ ràng, các bộ, ngành trung ương cũng như địa phương sẽ cùng với người dân, doanh nghiệp triển khai hiệu quả đề án Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với Sâm Ngọc Linh là cây chủ lực. Ngoài ra, những sự sáng tạo, cơ chế vượt trội được áp dụng vào thực tiễn sẽ giúp cho Việt Nam sẽ trở thành một ngôi sao sáng trong ngành dược liệu, thảo dược, đông y của thế giới trong tương lai không xa.