Sạ cụm trong sản xuất lúa, kỹ thuật canh tác hiện đại và hiệu quả

Sạ cụm trong sản xuất lúa, kỹ thuật canh tác hiện đại và hiệu quả.

Sạ lan, sạ vãi vốn là tập quán canh tác truyền thống của nông dân ĐBSCL. Tuy nhiên, trong điều kiện biến đổi khí hậu và chi phí sản xuất ngày càng tăng, cách làm này bộc lộ nhiều hạn chế.

Giải pháp thay thế hiện nay đang được nhiều bà con quan tâm chính là máy sạ cụm của Công ty TNHH TMDV Sài Gòn Kim Hồng. Thiết bị này giúp gieo thưa, đều hàng, giảm đáng kể lượng giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, từ đó hạ giá thành, tăng năng suất và nâng cao giá trị hạt gạo.

Để bà con nông dân nắm rõ kỹ thuật sử dụng, ông Ngô Văn Đây, Nguyên Phó trưởng Văn phòng thường trực tại Nam bộ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia  sẽ chia sẻ những lưu ý quan trọng khi áp dụng máy sạ cụm vào sản xuất.

Ông NGÔ VĂN ĐÂY – Nguyên Phó trưởng Văn phòng thường trực tại Nam bộ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia: “Trước khi dự định gieo sạ vào một ngày nào đó, thì khoảng 2 đến 3 ngày trước, chúng ta tiến hành làm đất. Làm đất kỹ, trục trạc, làm phẳng và đánh mạnh mương để thoát nước. Trong quá trình làm đất, cần kết hợp xử lý ốc bươu vàng.

Xử lý ốc bươu vàng là việc quan trọng thứ hai. Nếu đất chua, chúng ta bón thêm vôi, thậm chí có thể sử dụng phân bón lót, đặc biệt là phân có tác dụng cải tạo phèn để xử lý nguồn gốc hữu cơ trong đất.

Ngay buổi sáng trước ngày gieo sạ, chúng ta tiến hành tháo cạn nước. Việc tháo cạn nước giúp khi sử dụng máy sạ cụm đạt hiệu quả cao. Nếu vẫn còn nước như hình thức sạ lan thì dù có dùng máy sạ cầm tay, hạt giống cũng không thể rơi đúng hàng, đúng lối.

Trường hợp đầu vụ Đông Xuân mà khi sạ gặp mưa, thì phải đắp bờ giữ nước ngay, không để nước mưa làm trôi giống. Sau khi kết thúc mưa (có thể 2 - 3 ngày sau), mới tiến hành tháo nước ra để đồng ruộng khô ráo, bảo đảm yêu cầu cho sạ hàng.

Sau khi sạ cụm khoảng 1 ngày, ngày hôm sau tiến hành phun thuốc trừ cỏ. Khoảng 3 - 4 ngày sau khi phun thuốc trừ cỏ thì bắt đầu đưa nước vào ruộng. Đến ngày thứ 7, bà con cần bón phân lót lần một để cây lúa kịp thời sinh trưởng, phát triển.”

Bên cạnh khâu làm đất và điều tiết nước, ông Ngô Văn Đây cũng đặc biệt lưu ý đến việc xử lý hạt giống và lượng gieo sạ. Đây là bước quan trọng, quyết định đến khả năng nảy mầm, sức sinh trưởng ban đầu của cây lúa, đồng thời bảo đảm máy sạ cụm vận hành hiệu quả. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật, bà con vừa tiết kiệm được chi phí, vừa giúp ruộng lúa đạt năng suất tối ưu, cây khỏe và đồng đều hơn.

Ông NGÔ VĂN ĐÂY – Nguyên Phó trưởng Văn phòng thường trực tại Nam bộ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia:“Về xử lý giống: lúa được ngâm trong nước từ 24 đến 36 giờ, ngâm đủ nước. Sau đó rửa sạch và ủ từ 24 đến 36 giờ. Khi ủ, yêu cầu rễ mầm nhú ra nhưng không quá 1/2 chiều dài hạt lúa. Nếu mầm quá dài thì không thể gieo bằng máy sạ hàng, giống sẽ bị gãy hoặc không gieo được.

Lượng giống khuyến cáo sử dụng: vụ Đông Xuân từ 40 – 60 kg/ha, vụ Hè Thu từ 50 – 70 kg/ha. Không nên gieo quá mật độ này vì sẽ lãng phí giống. Với lượng giống như trên, ruộng lúa sẽ đạt mật độ 450 – 500 bông/m², đây là ngưỡng tối ưu cho năng suất cao và ổn định.”

Thực tế triển khai mô hình sạ cụm từ năm 2019 đến nay cho thấy: Lượng giống giảm 60–70%, chỉ còn 40–70 kg/ha. Giảm phân bón vô cơ 15–20%.. Giảm số lần phun thuốc BVTV 30–40%. Năng suất tăng 0,5–0,8 tấn/ha (8–10%). Chi phí sản xuất giảm 1,42 triệu đồng/ha (7,54%).Lợi nhuận tăng thêm 5 triệu đồng/ha so với sạ lan, sạ hàng.

Nhiều nông dân tham gia mô hình cho biết hiệu quả rất rõ rệt: gieo thưa hơn, tốn ít giống, ít phân bón mà lúa vẫn phát triển tốt, năng suất ổn định. Ngành Khuyến nông địa phương cũng đánh giá cao lợi ích này và cho rằng cần tiếp tục nhân rộng.

Phát biểu Ông DANH THẢO – Xã Định Hòa, tỉnh An Giang:“Sau khi áp dụng cái mô hình canh tác lúa thông minh này được các nhà khoa học chuyển giao khoa học kỹ thuật, trước đầu vụ, trước khi xuống giống đã được tập huấn 1 tuần lễ. Được cái là mình sạ thưa, sạ hóc, sạ thưa 1 ha có 60 kg thôi. Từ chỗ đó mình giảm được cái phân, giảm giống”.

Phát biểu Ông LÊ VĂN DŨNG – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang: “Có thể ứng dụng cơ dế quái trong sản xuất rất là quan trọng. Ở Kiên Giang nói chung và ở ĐBSCL nói chung, cái việc ứng dụng sạ cụm vào, đầu tiên là thấy cái lượng giống nó giảm đi khoảng 40-50 kg cho 1 ha. Từ đó mà nó kéo theo tất cả các chi phí khác giảm thì rất là hiệu quả. Sắp tới Trung Tâm khuyến Nông cũng ứng dụng mạnh mẽ cái việc sạ cụm vào để giúp cho bà con nông dân tiết kiệm cái chi phí sản xuất trong cái tình hình mà giá cả vật tư tăng như hiện nao.”

Từ những kết quả thực tế, mô hình sạ cụm đã khẳng định là một kỹ thuật canh tác lúa hiệu quả, vừa giúp bà con tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất. Đây đang dần trở thành kỹ thuật canh tác lúa hiện đại trong sản xuất lúa hiện nay, mở ra hướng phát triển bền vững cho ngành lúa gạo Việt Nam.