Nông sản xuất khẩu chịu phí logistics gấp đôi so với các nước

Tận dụng tiềm năng, tháo gỡ nút thắt giúp ĐBSCL phát triển bền vững

MC MỞ ĐẦU: Thưa quý vị và các bạn, Đồng bằng sông Cửu Long – vựa lúa, vựa thủy sản và trái cây lớn nhất cả nước. Đây không chỉ là nơi cung cấp nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào cho gần 100 triệu dân trong nước, mà còn là nơi quan trọng trong xuất khẩu nông sản Việt Nam ra thế giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng khốc liệt, thị trường quốc tế luôn biến động, cùng yêu cầu phát triển bền vững và hiện đại, Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước những cơ hội lớn và đi kèm không ít thách thức. Vậy đâu là hướng đi để vùng đất này phát triển đúng với tiềm năng và vai trò chiến lược vốn có của vùng? Sau đây mời quý vị và các bạn xem phóng sự do Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện!

===========================================================

ĐBSCL hiện đóng góp hơn 50% sản lượng lúa, 65% thủy sản, 70% trái cây, và chiếm 95% lượng gạo xuất khẩu của cả nước. Thế nhưng, biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, sạt lở, hạn hán ngày càng gay gắt. Hạ tầng giao thông, logistics còn hạn chế, chi phí vận chuyển cao. Nguồn nhân lực chất lượng cao cũng chưa đủ để chuyển đổi sang nông nghiệp công nghệ cao, phát thải thấp.

Trước thực trạng này, nhiều chủ trương lớn đã được Đảng và Nhà nước ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu. Đáng chú ý, Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, lần đầu tiên được xây dựng theo phương pháp tích hợp đa ngành, với định hướng phát triển “thuận thiên, bền vững, hiện đại và sinh thái.” Tại Hội nghị công bố quy hoạch và xúc tiến đầu tư vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh vai trò chiến lược đặc biệt của vùng ĐBSCL đối với sự phát triển đất nước.

PHÁT BIỂU – Thủ tướng Chính phủ PHẠM MINH CHÍNH: “Đồng bằng Sông Cửu Long thực sự là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, gia hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước. Là vùng cực Nam thành đồng của Tổ quốc, cửa ngõ Tây Nam của quốc gia có vị trí vai trò đặc biệt quan trọng, cần được phát huy cao hơn nữa và tiềm năng lợi thế to lớn đó phải phát triển thành nguồn lực và cần được khai thông, tháo gỡ có hiệu quả hơn nữa”

Một trong những bước đi cụ thể hóa tầm nhìn này chính là Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp, đang được triển khai tại nhiều địa phương. Đây được xem là lời giải cho bài toán vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa nâng cao giá trị hạt gạo, đồng thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường thế giới về nông sản xanh và bền vững.

PHÁT BIỂU Ông HUỲNH VĂN THÒN - Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời: ““Tổ chức Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn bền vững là sự thể hiện sự thấu hiểu của Đảng, Nhà nước đối với vùng đất này. Đây cũng là một giải pháp khoa học để giúp chúng ta phát triển ngành hàng lúa gạo một cách bền vững, đồng thời đóng góp cho nền kinh tế nói chung. Theo tinh thần đó, 1 triệu hecta lúa chất lượng cao sản xuất theo tiêu chuẩn bền vững không chỉ góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, mà còn mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, sung túc hơn cho người nông dân nhờ thu nhập ngày càng cao.””

Song song với sản xuất nông nghiệp, một yếu tố then chốt khác để ĐBSCL bứt phá chính là nguồn nhân lực chất lượng cao. Bởi lẽ, khi nông nghiệp đang chuyển mình mạnh mẽ sang công nghệ cao, phát thải thấp, thì lực lượng lao động được đào tạo bài bản sẽ là “chìa khóa” quyết định sự thành công.

PHÁT BIỂU – GS.TS HÀ THANH TOÀN, Nguyên Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ: “Chúng ta phải chuẩn bị nguồn nhân lực cho tất cả những hạ tầng đang và sẽ được phát triển. Vai trò của giáo dục, từ phổ thông chất lượng cao, giáo dục đại học đến đào tạo nghề, đều phải đáp ứng yêu cầu của quy hoạch lần này. Tôi rất mong Chính phủ sẽ cùng đồng hành với các tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long để tạo ra bước đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có tay nghề, đáp ứng nhu cầu phát triển của vùng.”

Song song đó, phát triển hạ tầng logistics, giao thông kết nối và hệ thống cảng biển cũng là nhiệm vụ cấp thiết để giảm chi phí, nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa. Hiện nay, phần lớn nông sản, thủy sản của vùng vẫn phải vận chuyển lên TP Hồ Chí Minh hoặc các tỉnh Đông Nam Bộ để xuất khẩu, khiến chi phí logistics chiếm tới 20–25% giá thành, cao gấp đôi so với nhiều nước trong khu vực.

PHÁT BIỂU PGS.TS HỒ THỊ THU HÒA, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam: “Những thách thức mà Đồng bằng sông Cửu Long cần khắc phục trước tiên chính là vấn đề hạ tầng. Ở đây chúng ta có hai loại hạ tầng: hạ tầng cứng và hạ tầng mềm. Hạ tầng cứng bao gồm giao thông vận tải, bến bãi, hệ thống kết nối; còn hạ tầng mềm là các trung tâm logistics, kho bãi, trung tâm phân phối. Chúng tôi kỳ vọng rằng, với những bước phát triển mạnh mẽ về hạ tầng logistics, các địa phương trong vùng sẽ có được bước đệm quan trọng để từng bước đưa Đồng bằng sông Cửu Long hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.”

Theo quy hoạch, ĐBSCL sẽ phát triển dựa trên ba trụ cột: kinh tế – xã hội – môi trường. Vùng không chỉ đơn thuần dựa vào cây lúa, mà sẽ chuyển dần sang thủy sản và cây ăn trái, với định hướng nông nghiệp công nghệ cao, phát thải thấp. Song song đó, phát triển năng lượng tái tạo, bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, giữ gìn bản sắc văn hóa sông nước cũng là những yếu tố quan trọng để ĐBSCL trở thành vùng đáng sống, đáng đầu tư.

MC CHÀO CUỐI: Quý vị và các bạn thân mến, một tầm nhìn mới đang được mở ra cho Đồng bằng sông Cửu Long. Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự đồng hành của doanh nghiệp và nỗ lực của hàng triệu nông dân, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng vào một Đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững, hiện đại, sinh thái và thịnh vượng. Đến đây phóng sự do Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện xin được khép lại, cám ơn quý vị và các bạn đã quan tâm theo dõi, xin kính chào và hẹn gặp lại!