Tại Hội nghị quốc tế về hợp tác đổi mới trong nhân giống và phát triển ngành hoa, cây cảnh ngày 26/11, các nhà khoa học đến từ 8 quốc gia gồm Việt Nam, Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Malaysia và Indonesia đã thống nhất công bố Tuyên bố Hà Nội. Văn kiện thể hiện quyết tâm xây dựng ngành hoa châu Á hiện đại, xanh và bền vững; thúc đẩy hội nhập và liên kết khu vực, đồng thời tôn vinh giá trị văn hóa và bản sắc riêng của mỗi quốc gia.
Các nhà khoa học công bố Tuyên bố Hà Nội và nhận được sự thống nhất từ Hội nghị. Ảnh: Trung Hiếu.
Các đại biểu khẳng định, hoa không chỉ là cầu nối giữa thiên nhiên và văn hóa mà còn là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo tồn đa dạng sinh học và đóng góp vào phát triển bền vững. Trong bối cảnh thế giới đối mặt với biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học, hạn chế tài nguyên và bất ổn chuỗi cung ứng, chỉ có hợp tác đổi mới xuyên biên giới, liên ngành và chia sẻ tri thức - công nghệ - nguồn lực mới giúp ngành hoa phát huy hết tiềm năng.
Với tinh thần hợp tác công nghệ và dẫn dắt đổi mới, Tuyên bố Hà Nội đặt mục tiêu thành lập Liên minh Hợp tác Đổi mới Công nghiệp Hoa ASEAN, tập trung vào chọn tạo phân tử, chỉnh sửa gen và các công nghệ tiên tiến. Song song với đó là xây dựng nền tảng số về nguồn gen hoa trên cơ sở tôn trọng chủ quyền và nguyên tắc chia sẻ lợi ích; thúc đẩy ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và viễn thám trong canh tác chính xác và bảo vệ thực vật thông minh.
Theo PGS.TS. Đặng Văn Đông, Tuyên bố Hà Nội là một trong những kết quả nổi bật nhất của Hội nghị. Ảnh: Trung Hiếu.
Để đảm bảo chuỗi giá trị hiệu quả và bền vững, các bên thống nhất hài hòa thủ tục thương mại xuyên biên giới, thống nhất tiêu chuẩn kiểm dịch và từng bước gỡ bỏ rào cản kỹ thuật. Tuyên bố cũng đưa ra yêu cầu phát triển hệ thống sau thu hoạch, logistics lạnh và truy xuất nguồn gốc toàn chu trình; thúc đẩy thương mại điện tử hoa, mô hình nông nghiệp cộng đồng, du lịch - văn hóa - chăm sóc sức khỏe gắn với hoa; hướng tới xây dựng Bộ tiêu chuẩn chất lượng hoa ASEAN.
Về mục tiêu phát triển xanh và phát thải thấp, các nhà khoa học đề xuất tăng cường tưới tiết kiệm, phân bón hữu cơ, quản lý dịch hại tổng hợp và năng lượng tái tạo; tái sử dụng phụ phẩm hoa để sản xuất vật liệu sinh học và chiết xuất giá trị cao; phát triển giống hoa chịu khí hậu và mô hình canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu; từng bước xây dựng “Sổ tay đo lường phát thải ngành hoa” hướng tới trung hòa carbon.
Tuyên bố Hà Nội sẽ trở thành nền tảng hình thành Cộng đồng Hoa châu Á. Ảnh: Chu Khôi.
Để nâng cao năng lực và chia sẻ tri thức, các quốc gia sẽ xây dựng mạng lưới đổi mới ngành hoa và nền tảng tri thức mở; thiết lập học bổng và chương trình trao đổi cho thế hệ trẻ; thúc đẩy bình đẳng giới và vai trò lãnh đạo của phụ nữ. Trên cơ sở tham vấn, các nước có thể triển khai chương trình trao đổi chuyên gia từ ba đến sáu tháng.
Các nhà khoa học tin rằng Tuyên bố Hà Nội sẽ trở thành nền tảng hình thành Cộng đồng Hoa châu Á, thúc đẩy thịnh vượng chung thông qua khoa học, đổi mới và hợp tác sâu rộng.
Theo PGS.TS. Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam), Tuyên bố Hà Nội là một trong những kết quả nổi bật nhất của Hội nghị và là văn kiện có ý nghĩa chiến lược, đặt ra định hướng hợp tác mới cho ngành hoa châu Á.
“Tuyên bố Hà Nội sẽ là kim chỉ nam để chúng ta cùng hướng tới mục tiêu hình thành Cộng đồng Hoa châu Á - một cộng đồng gắn kết, sáng tạo, thịnh vượng và phát triển bền vững”, ông nhấn mạnh.
PGS.TS. Đặng Văn Đông nhận định, Hội nghị quốc tế về hợp tác đổi mới trong nhân giống và phát triển ngành hoa, cây cảnh đã mang đến một bức tranh toàn diện, sâu sắc và cập nhật về xu hướng phát triển của ngành trong khu vực và trên thế giới.
Từ đây, nhiều hướng tiếp cận mới được mở ra, từ chọn tạo phân tử và chỉnh sửa gen trên hoa hồng, lan, cúc, sen đến các công nghệ nhân giống hiện đại hóa, tự động hóa. Hội nghị cũng cho thấy tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và chuyển đổi số trong sản xuất; mô hình phát triển hoa gắn với du lịch, thương mại điện tử và kinh tế cảnh quan; cùng các giải pháp xanh, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Những chia sẻ tại Hội nghị không chỉ mang hàm lượng học thuật, kiến thức cao mà còn đặt nền móng cho việc hình thành các mạng lưới hợp tác khoa học dài hạn trong thời gian tới.
