Cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục được cải thiện rõ rệt
Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), trong những năm qua, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) mới luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và toàn hệ thống chính trị, qua đó đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Trong kết quả chung đó, lĩnh vực giáo dục và đào tạo đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Nhiều chỉ tiêu giáo dục trong Chương trình NTM đã vượt mục tiêu đề ra.
Cơ sở vật chất trường học, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nghề cho lao động nông thôn đã được cải thiện. Tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia tăng đáng kể, nhiều địa phương đã xây dựng mới, nâng cấp cơ sở vật chất, trang bị thiết bị dạy học hiện đại, nhất là ở vùng khó khăn.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Tấn Dũng khẳng định giáo dục và đào tạo là tiêu chí then chốt của chương trình NTM. Ảnh: Lan Anh.
Đến năm 2025, có 87,5% số xã đạt chuẩn tiêu chí trường học (mục tiêu 90%), 95,6% xã đạt chuẩn tiêu chí giáo dục – đào tạo (mục tiêu 90%) và 70,8% xã đạt chuẩn tiêu chí giáo dục NTM nâng cao (mục tiêu 60%). Công tác phổ cập giáo dục đạt kết quả nổi bật: 99,9% xã duy trì chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi; 100% tỉnh, thành phố duy trì phổ cập THCS mức độ 1, trong đó 12 tỉnh đạt mức độ 3. Đặc biệt, tỷ lệ người từ 15–60 tuổi biết chữ đạt trên 97%, với 55/63 tỉnh đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.
Trong 5 năm qua, chương trình đã hỗ trợ đào tạo nghề cho gần 250.000 lao động nông thôn, xây dựng hơn 1.200 bộ giáo trình sơ cấp. Những nỗ lực này góp phần nâng thu nhập bình quân khu vực nông thôn lên khoảng 54 triệu đồng/người/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020. Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia cũng có bước tiến mạnh mẽ, từ 10,9% năm 2020 lên 62,8% năm 2024.
Các đại biểu chia sẻ tại hội thảo đánh giá tình hình thực hiện chỉ tiêu giáo dục trong chương trình Nông thôn mới. Ảnh: Lan Anh.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, lĩnh vực giáo dục trong xây dựng nông thôn mới vẫn còn một số hạn chế, thách thức: Chênh lệch giữa các vùng miền còn lớn, đặc biệt ở miền núi, vùng sâu, vùng xa; cơ sở vật chất chưa đồng bộ; đội ngũ giáo viên, nhất là ở mầm non và tiểu học, còn thiếu; chất lượng và tính bền vững của một số tiêu chí chưa cao. Một số xã đạt chuẩn mới chỉ dừng ở mức tối thiểu, thiếu tính bền vững do hạn chế nguồn lực, thu nhập của người dân thấp, việc duy trì và nâng cao chất lượng sau khi đạt chuẩn còn nhiều khó khăn.
Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trần Anh Tuấn cho biết, sau sáp nhập, thành phố có hơn 3 triệu dân với 94 xã, phường. Tỷ lệ hộ nghèo toàn thành phố hiện 3,07%, song chênh lệch lớn giữa khu vực đô thị và miền núi. Nhiều xã miền núi có trường tiểu học với tới 9 điểm trường lẻ, cơ sở vật chất còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học.
Ông Tuấn kiến nghị các tiêu chí giáo dục trong chương trình NTM cần được xây dựng linh hoạt, phù hợp điều kiện từng vùng và khả năng ngân sách, tránh áp dụng cứng nhắc. Đồng thời, ông nhấn mạnh việc hợp nhất đã mở ra “không gian mới, động lực mới và cực tăng trưởng mới” cho Đà Nẵng, tạo điều kiện phát triển giáo dục, văn hóa – xã hội, thúc đẩy chuyển đổi số và khởi nghiệp sáng tạo.
Các mục tiêu giáo dục sẽ triển khai hiệu quả, thực chất
Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Tấn Dũng, từ thực tế triển khai, bài học rút ra là cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường ứng dụng khoa học – công nghệ, nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo, huy động đa dạng nguồn lực và nhân rộng các mô hình hiệu quả.
Giai đoạn 2026–2030, ngành giáo dục được định hướng sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, triển khai mô hình “trường trung học nghề”, bảo đảm công bằng trong tiếp cận, đồng thời gắn kết chương trình với các dự án cụ thể và chú trọng giám sát, đánh giá khoa học. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững.
Cơ sở trường lớp được cải thiện rõ rết từ tiêu chí giáo dục trong xây dựng Nông thôn mới. Ảnh: Lan Anh.
Thứ trưởng khẳng định, giáo dục và đào tạo là tiêu chí then chốt của Chương trình NTM, gắn chặt với phát triển bền vững. Mục tiêu đến năm 2030 của Bộ GD&ĐT là đảm bảo 100% các trường giáo dục mầm non và phổ thông đạt chuẩn cơ sở vật chất; duy trì tỷ lệ học sinh đi học đúng độ tuổi tiểu học đạt 99,5% và trung học cơ sở đạt 97%; 100% học sinh tiểu học học 2 buổi/ngày; 100% học sinh THCS và THPT được tiếp cận dịch vụ hướng nghiệp; tỷ lệ thanh niên 15–25 tuổi học nghề đạt 20%. Đồng thời, 80% trung tâm giáo dục thường xuyên triển khai dạy học trên môi trường số và 90% trung tâm học tập cộng đồng ứng dụng công nghệ thông tin.
Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Lan Anh.
Thứ trưởng cho biết trong giai đoạn tới, các chương trình mục tiêu quốc gia sẽ được lồng ghép và hỗ trợ lẫn nhau. Các đơn vị, địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong xây dựng nông thôn mới, góp phần "xây dựng nông thôn mới hiện đại, toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu" với tầm nhìn "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh". Bộ GD&ĐT sẽ chủ trì Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng phát triển giáo dục và đào tạo, bao quát từ mầm non đến sau đại học.
“Với sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và địa phương, các mục tiêu giáo dục trong Chương trình NTM giai đoạn 2026–2030 sẽ được triển khai hiệu quả, thực chất và bền vững, qua đó tạo nền tảng xây dựng xã hội học tập, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước”, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng nhấn mạnh.
