Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng 7 nhà lãnh đạo châu Âu có chuyến thăm ngắn tới Nhà Trắng ngay sau hội nghị thượng đỉnh tại Alaska giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Đây được coi là bước đi ngoại giao quan trọng nhằm tìm kiếm giải pháp cho cuộc chiến hơn ba năm ở Ukraine, bùng phát từ cuộc xâm lược toàn diện của Nga hồi tháng 2/2022.
Trong khuôn khổ chuyến thăm là các cuộc gặp riêng giữa Trump và Zelensky, cũng như phiên họp mở rộng có sự tham gia của lãnh đạo châu Âu.
Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ và các nhà lãnh đạo châu Âu, ngày 18/8 (giờ địa phương). Ảnh: Getty Images.
Ông Trump cho biết trên mạng xã hội rằng Washington đang xúc tiến cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky. Sau cuộc gặp song phương này, Mỹ sẽ thúc đẩy tiến trình để tiến tới hội nghị ba bên. Về phía Ukraine, ông Zelensky khẳng định sẵn sàng tham gia đối thoại dưới bất kỳ hình thứci nào với Nga.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tiết lộ thêm, chính quyền Trump đang chuẩn bị cho cuộc gặp đặc biệt giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine. Nếu thành công, hội nghị ba bên với sự tham gia của ông Trump sẽ được triển khai ngay sau đó.
Bảo đảm an ninh cho Ukraine
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói với Tổng thống Volodymyr Zelensky rằng Hoa Kỳ sẽ giúp bảo đảm an ninh cho Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt cuộc chiến của Nga tại đây, mặc dù mức độ hỗ trợ cụ thể hiện chưa được thống nhất.
Một trong những nội dung quan trọng được bàn thảo là cơ chế bảo đảm an ninh. Ông Zelensky cho biết, thảo luận bao gồm kế hoạch Ukraine mua 90 tỷ USD vũ khí Mỹ thông qua nguồn vốn châu Âu. Ngoài ra, Kiev sẽ tăng cường sản xuất máy bay không người lái, trong đó một phần sẽ được Mỹ mua lại. Thỏa thuận này chưa được ký kết chính thức nhưng dự kiến sẽ hoàn tất trong vòng 7- 10 ngày tới.
Ông Trump đưa ra cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt cuộc chiến của Nga tại đây. Ảnh: Getty Images.
Tại phiên họp mở rộng, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh kết quả lớn nhất của cuộc gặp tại Nhà Trắng chính là sự cam kết của Mỹ trong việc tham gia xây dựng nội dung chi tiết cho việc bảo đảm an ninh ở Ukraine. Ông cho biết, “Liên minh thiện chí” mà châu Âu thúc đẩy từ tháng 2 đã mở rộng lên 30 quốc gia, cho thấy sự ủng hộ ngày càng mạnh mẽ dành cho Kiev.
Tuy nhiên, Macron khẳng định mọi cuộc đối thoại song phương giữa Putin và Zelensky phải bắt đầu và chỉ có thể tiến hành khi lệnh ngừng bắn được thiết lập. "Dù gọi là đình chiến hay ngừng bắn, chúng ta không thể đàm phán trong tiếng bom đạn," ông nói.
Theo ông Zelensky, ông đã có cuộc trao đổi dài với Trump tại Phòng Bầu dục bên cạnh bản đồ thể hiện những vùng lãnh thổ Ukraine đang bị Nga chiếm đóng. Tuy nhiên, lãnh đạo NATO và các nước châu Âu khẳng định việc điều chỉnh biên giới Ukraine không được bàn tới trong cuộc họp này. Đây được coi là vấn đề chỉ có thể được đưa ra tại hội nghị có sự tham gia trực tiếp của Nga và Ukraine.
Một triển vọng hòa bình
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb tiết lộ, sau cuộc họp, ông Trump đã gọi điện cho Tổng thống Putin để thông báo những kết quả đạt được tại Nhà Trắng. Bên cạnh đó, ông Trump còn cho biết đã thảo luận với bà Ursula von der Leyen - Chủ tịch Ủy ban châu Âu - về vấn đề trẻ em phải di tản do chiến tranh, mà Đệ nhất phu nhân Mỹ đã đích thân gửi "lá thư hòa bình" tới ông Putin.
Ông viết trên Truth Social: "Đây là vấn đề lớn với phu nhân tôi, bà Melania. Chúng ta cần cùng nhau đưa những đứa trẻ trở về với gia đình". Ngay sau đó, bà von der Leyen phản hồi trên mạng X, cảm ơn cam kết của Tổng thống Mỹ và khẳng định: "Mọi trẻ em Ukraine bị bắt cóc đều phải giải cứu".
Dù còn nhiều hoài nghi, các bên đều coi việc khởi động đối thoại trực tiếp giữa Zelensky và Putin là bước tiến đáng kể sau hơn ba năm chiến sự khốc liệt. "Không ai nói rằng họ sẽ trở thành bạn bè sau cuộc gặp, hay hòa bình sẽ được ký ngay lập tức," Ngoại trưởng Rubio nhận định. "Nhưng việc họ chịu ngồi lại với nhau đã là thay đổi lớn so với tình trạng im lặng suốt nhiều năm qua".
Trong khi đó, Tổng thống Macron cảnh báo nếu nỗ lực hòa giải thất bại, châu Âu cần sẵn sàng tăng cường trừng phạt Nga để buộc Moscow trở lại bàn đàm phán.
Cuộc họp bất ngờ tại Nhà Trắng vì vậy được đánh giá là dấu mốc ngoại giao mới, mở ra khả năng nối lại tiến trình hòa bình Ukraine, nhưng đồng thời cũng cho thấy những điều kiện và ràng buộc phức tạp vẫn còn phía trước.
