Mới tháng trước gặp tôi, anh dù đang còn yếu, đi phải chống gậy vẫn hứa sẽ đến thăm vườn. Thế mà nay anh ra đi đột ngột khiến tôi bàng hoàng. Quê tôi ở tỉnh Vĩnh Phú cũ, ra trường đi làm ở Trung tâm Di truyền Nông nghiệp (sau này là Viện Di truyền Nông nghiệp) nên có nhiều cơ hội làm việc với anh Lê Huy Ngọ thời kỳ còn là Trưởng phòng trong ngành nông nghiệp rồi sau là lãnh đạo tỉnh.
Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ đã qua đời lúc 03h56’ ngày 16/9/2025 (tức ngày 25/7 năm Ất Tỵ), tại nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi. Ảnh: Lê Bền.
Anh luôn tạo điều kiện cho những tiến bộ kỹ thuật mới phát triển trên địa bàn tỉnh. Năm 1990, chúng tôi có giống lúa DT10 loại giống Nông nghiệp 8 ra khỏi vũ đài ở Việt Nam, xuất khẩu sang cả Iraq. Giống này cũng được trồng rất phổ biến ở Vĩnh Phú. Giờ tôi về quê, người ta vẫn còn nhắc đến công của anh, nhớ đến những lúc anh đi thăm đồng, không chỉ ngày thường còn vào cả ngày nghỉ và chỉ đạo rất quyết liệt từ thời kỳ khoán 10 khi còn làm trưởng phòng đến khi là Bí thư Tỉnh ủy.
Từ năm 1997 đến năm 2004, anh Lê Huy Ngọ làm Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đã đặc biệt chú ý đến khoa học, đến các viện nghiên cứu cơ bản có định hướng ứng dụng và đề nghị khoa học phải tập trung vào giải quyết những vấn đề lớn của quốc gia. Anh đã cho củng cố, nâng cấp lại hệ thống các viện nghiên cứu trong đó có Viện Di truyền Nông nghiệp mà tôi lúc đó là Viện trưởng. Hồi ấy anh đã có chủ trương sáp nhập Trung tâm Tài nguyên thực vật vào Viện Di truyền Nông nghiệp để khai thác tốt hơn các nguồn gen của đất nước.
Các chương trình giống thời kỳ này nở rộ, nhất là các giống lúa năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, chất lượng để thay dần các giống lúa năng suất cao của Trung Quốc nhưng cứng cơm như Khang Dân, Q5, đẩy chúng về nhóm chế biến. Đây cũng là lúc giống siêu lúa hợp tác đầu tiên giữa Trung Quốc và Việt Nam có tên là CV1 năng suất đạt tới 14 tấn/ha ra đời.
Anh đối xử với cán bộ rất công bằng, quý trọng các nhà khoa học nhưng cũng thương họ còn nghèo và vất vả. Anh luôn trăn trở làm sao để khoa học gắn với thực tiễn và ra được sản phẩm, ra được tiền mà tái đầu tư. Ngoài ra anh còn chú trọng đến công tác hợp tác quốc tế và nhờ đó Viện Di truyền Nông nghiệp đã hai lần được FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp quốc) trao giải thưởng.
Ông Lê Huy Ngọ dẫn đoàn các nhà khoa học gặp Chủ tịch nước Trần Đức Lương năm 1999. Ảnh tư liệu của Trần Duy Quý.
Hễ ở đâu có những cơn bão lớn là lại thấy anh đội cái mũ cối, mặc cái áo mưa, mặt đầy lo âu. Khi trao đổi với chúng tôi, anh luôn nhắc đến nông nghiệp, nông thôn, nông dân là những thứ phải gìn giữ. Anh dám hi sinh những quyền lợi của bản thân vì sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam sao cho bằng với những nước tiên tiến. Đó là những phẩm chất tiêu biểu của một người lãnh đạo. Chính anh đã làm đơn xin từ chức Bộ trưởng Bộ NN-PTNT vì trách nhiệm của người đứng đầu ngành khi xảy ra vụ Lã Thị Kim Oanh.
Ngay cả khi đã nghỉ hưu rồi nhưng anh vẫn thường xuyên trăn trở về chuyện xây dựng nông thôn mới nhất là giai đoạn một số tiêu chí, chỉ tiêu bị biến tướng đi. Làm sao xây dựng nông thôn mới mà giữ được văn hóa truyền thống, nề nếp nhưng môi trường phải được cải thiện, biến các làng quê trở thành nơi đáng sống. Sau này anh cũng là người có những đóng góp tích cực để cải tiến chương trình nông thôn mới có hiệu quả như hiện nay cũng như việc phát triển nông nghiệp đô thị, nông nghiệp ngoại thành, nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái.
Anh làm việc quên cả tuổi tác, sức khoẻ, lúc nào cũng đau đáu một điều làm sao phát triển được nông nghiệp và nông thôn nước ta tiến kịp các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới. Anh mất đi để lại niềm tiếc thương vô hạn của anh em ngành nông nghiệp, nhất là những người nông dân ở mọi miền đất nước.
Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ qua đời lúc 03h56’ ngày 16/9/2025 (tức ngày 25/7 năm Ất Tỵ), tại nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.
Lễ viếng từ lúc 09h00’ đến 11h00’ ngày 18/9/2025, Lễ truy điệu từ 11h00’ đến 11h30 cùng ngày tại nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông - Hà Nội.
An táng tại Công viên tưởng niệm Thiên Đức, tỉnh Phú Thọ.
