Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp” được tổ chức tại Ninh Bình, sáng 12/8. Ảnh: PH.
Ngày 12/8, tại Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp”.
Sự kiện quy tụ đại diện chính quyền nhiều địa phương, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và hơn 30 cơ quan báo chí, nhằm chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp, thúc đẩy phối hợp đa ngành trong ứng phó thiên tai, đặc biệt khi hệ thống chính quyền chuyển sang mô hình hai cấp (tỉnh và xã/phường) từ 1/7/2025.
Tại diễn đàn, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai giới thiệu mô hình cộng đồng an toàn với các công trình tránh trú bão đa năng, trường học và trạm y tế kiên cố, cùng hoạt động bảo vệ môi trường và hỗ trợ sinh kế. Cục Khí tượng Thủy văn trình bày hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất thời gian thực.
Các chuyên gia sẽ thảo luận về vai trò của ba mắt xích quan trọng: cấp tỉnh - cấp xã - cộng đồng trong công tác cảnh báo sớm và phòng chống thiên tai. Từ đó, nhấn mạnh sự gắn kết của ba mắt xích này sẽ giúp hệ thống vận hành trơn tru, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
"4 tại chỗ" cần linh hoạt hơn
Ông Nguyễn Văn Hiếu, chuyên viên Chi cục Thủy lợi tỉnh Ninh Bình, đề xuất hướng mới cho việc huy động vật tư và nhân lực khi xảy ra sự cố thiên tai.
Ông Hiếu dẫn chứng bão số 7 năm 2005, khi sức người không thể tiếp cận được một số vị trí xung yếu. "Trong khi đó, mô hình “4 tại chỗ” có thể linh hoạt hơn nếu được tổ chức lại. Thay vì chỉ dựa vào vật tư thủ công đặt ngay trên tuyến đê, có thể điều động nguồn vật tư dự trữ ở các điểm khác, cùng với phương tiện cơ giới từ khoảng cách 5 km, sẽ đến nhanh hơn và hiệu quả hơn. Nếu kết hợp giữa các đội ứng cứu chuyên nghiệp và lực lượng tại chỗ, đồng thời phân bổ hợp lý các điểm cơ động, sẽ mở ra hướng mới cho việc huy động vật tư và nhân lực khi xảy ra sự cố", ông Hiếu nói.
Trận lũ quét xảy ra ngày 22/7 vừa qua đã phá tan hoang bản Xiềng Tắm (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) với hơn 50 căn nhà bị cuốn trôi và nhiều nhà bị đổ sập. Ảnh: Việt Khánh.
Trong khi đó, với công tác tuyên truyền cấp xã, ông Lê Trọng Đảm, Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường, đề cập đến tác động của việc sáp nhập chính quyền 2 cấp trong thời gian qua đối với công tác thông tin, truyền thông cơ sở.
Trước đây, các xã có hệ thống loa phát thanh đến tận thôn, tiếp sóng từ xã để truyền tải thông tin chỉ đạo sản xuất, trong khi đài phát thanh, truyền hình huyện đảm nhiệm chức năng phát thanh ở cấp rộng hơn.
Sau khi hợp nhất, nhiều chức năng phát thanh của huyện đã được chuyển về các xã. Chẳng hạn, huyện Hưng Hà (Thái Bình) trước đây có 34 xã, nay còn 8 xã, khiến phạm vi quản lý của mỗi xã rộng hơn, đòi hỏi cách tổ chức và vận hành hệ thống thông tin phù hợp với thực tế mới.
Đề cập cụ thể đến phân cấp, phân quyền trong phòng, tránh thiên tai, ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, cho biết: “Tỉnh hiện đã có phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị thành viên như Bộ Chỉ huy quân sự, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Y tế và các đơn vị liên quan”.
Ninh Bình cũng đã thành lập bộ phận như Ban chỉ huy tiền phương, hậu phương để triển khai hoạt động phòng, chống thiên tai. Các xã cũng đã được tập huấn, có phương án huy động cụ thể về nhân lực, vật lực tại chỗ. Cơ chế hỗ trợ cũng rõ ràng, quy trách nhiệm cụ thể.
Đồng bộ dữ liệu từ Trung ương đến địa phương
Ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng chống thiên tai, nhấn mạnh cần đồng bộ dữ liệu từ Trung ương tới địa phương, đồng thời có công cụ khai thác hiệu quả kho dữ liệu này.
Theo ông, hệ thống phải tận dụng triệt để thông tin, dữ liệu tại địa phương, nhất là dữ liệu quan trắc thời gian thực, dữ liệu hiện trường và dữ liệu tích hợp từ các cơ quan, tổ chức.
Việc kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự cấp xã là rất quan trọng trong phòng, chống thiên tai. Ảnh minh họa: VGP.
Ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng chống thiên tai, nhấn mạnh cần đồng bộ dữ liệu từ Trung ương tới địa phương, đồng thời có công cụ khai thác hiệu quả kho dữ liệu này. Theo ông, hệ thống phải tận dụng triệt để thông tin, dữ liệu tại địa phương, nhất là dữ liệu quan trắc thời gian thực, dữ liệu hiện trường và dữ liệu tích hợp từ các cơ quan, tổ chức.
Ông Huy đưa ra giải pháp về mô hình kết hợp hệ thống VNDMS (giám sát thiên tai cấp quốc gia) và PDMS (giám sát, cảnh báo, ứng phó thiên tai cấp tỉnh/xã), kết nối thông suốt từ thôn, tổ dân phố tới Trung tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Hệ thống cho phép truyền tải và xử lý thông tin hai chiều giữa cấp chỉ huy, lực lượng tại chỗ và cộng đồng, phục vụ chỉ đạo, điều hành và đảm bảo sự tham gia hiệu quả của người dân.
PDMS được triển khai với nhiều chức năng: cung cấp cảnh báo thiên tai, dữ liệu quan trắc và hướng dẫn ứng phó theo thời gian thực; hỗ trợ giám sát và điều hành ứng phó; nâng cao năng lực hiệp đồng giữa lực lượng phòng chống thiên tai và cộng đồng; chia sẻ dữ liệu đúng quy định phục vụ điều hành của Chính phủ.
