Khi người dân nắm bắt công nghệ số hiện đại, tiếp cận thị trường số và được hỗ trợ đào tạo kỹ năng, mục tiêu giảm nghèo, phát triển bền vững sẽ được hiện thực hóa.
Sản xuất hiện đại để phát triển bền vững
Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2030 của Chính phủ định hướng theo hướng hiện đại, ưu tiên chuyển đổi số, công nghệ cao và các mô hình sản xuất ứng dụng tiến bộ kỹ thuật.
Mục tiêu là xây dựng nền tảng giảm nghèo có chiều sâu, giúp người dân tiếp cận tri thức mới và tham gia thị trường ở vị thế tốt hơn. Đến năm 2030, thu nhập ở nông thôn tăng ít nhất 2,5 lần so với năm 2020, 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới và không còn hộ nghèo theo tiêu chí đa chiều.
Xa hơn, đến năm 2035, tỷ lệ xã nông thôn mới đạt 90%, hộ nghèo dưới 1% và hình thành mô hình nông thôn văn minh, hài hòa với phát triển đô thị.
Ông Trương Văn Mỹ, Giám đốc Hợp tác xã ca cao Suối Cát cho biết, toàn bộ sản phẩm ca cao của HTX được gắn mã QR. Ảnh: Hồng Thủy.
Song để đạt được mục tiêu này, nhiều rào cản vẫn còn hiện hữu, bao gồm hạn chế về hạ tầng số, trình độ dân trí chưa đồng đều, khả năng tiếp cận công nghệ và thiết bị hiện đại còn thấp. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức lớn với các địa phương có điều kiện đặc thù.
Trong bối cảnh đó, việc nâng cao kỹ năng số cho người nông dân trở thành yêu cầu bắt buộc. Người dân phải biết sử dụng thiết bị thông minh, tiếp cận các công cụ hỗ trợ sản xuất dựa trên AI, hiểu cách vận hành thương mại điện tử và nắm nguyên tắc kinh doanh mới.
Là một trong những tỉnh có nền công nghiệp phát triển nhất tại khu vực Đông Nam Bộ, Đồng Nai có tiềm năng phát triển ứng dụng công nghệ và cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp. Hiện tại, toàn tỉnh có 149ha cây trồng đang được canh tác theo mô hình nhà màng, nhà lưới. Đồng Nai cũng đang trong giai đoạn đầu ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT) để giám sát và điều khiển từ xa các yếu tố môi trường quan trọng cho cây trồng như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và dinh dưỡng thông qua các thiết bị số.
Tại xã Xuân Lộc (xã Suối Cát, huyện Xuân Lộc cũ), HTX Ca cao Suối Cát là một điển hình về nông nghiệp hiện đại. Hợp tác xã sở hữu hơn 70ha cây ca cao, canh tác chuẩn GlobalGAP, áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm, quy trình chế biến sâu và hệ thống quản lý chất lượng khoa học. Bình quân, doanh thu đạt khoảng 600 triệu đồng/ha/năm. Các lô sản phẩm được gắn mã QR. Chỉ cần soi vào mã này, có thể thấy toàn bộ thông tin từ vùng trồng, quy trình sản xuất đến tiêu chuẩn chất lượng. Đây là yếu tố quan trọng để tăng uy tín, đặc biệt là với khách hàng quốc tế, và khách hàng giao dịch qua sàn điện tử.
Nhờ công nghệ số, khách nước ngoài biết đến vườn ca cao của HTX Suối Cát, thường xuyên đến tham quan. Ảnh: Duy Phương.
"Chúng tôi canh tác theo quy trình chuẩn GlobalGAP, nên chất lượng sản phẩm đã có, nhưng muốn bán được sản phẩm giá cao, ổn định trên thị trường thế giới, thì phải xây dựng thương hiệu. Muốn xây dựng thuơng hiệu, phải nắm rõ công nghệ. Tất cả chúng tôi đều đã làm và hiện toàn bộ sản phẩm ca cao của HTX Suối Cát không bán theo phương thức truyền thống, mà giao dịch hoàn toàn trên sàn thương mại điện tử, vừa tạo điều kiện cho nhiều người biết, lại giảm chi phí quảng cáo", ông Trương Văn Mỹ, Giám đốc Hợp tác xã ca cao Suối Cát cho biết.
Ông Nguyễn Minh Quang, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai cho biết, giai đoạn 2021 - 2025, Đồng Nai đã phê duyệt 92 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh, trong đó nhóm nhiệm vụ phục vụ công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao nhất, hơn 35%. Tỉnh đang tập trung xây dựng các mô hình nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác, tạo nền tảng bước đầu cho kinh tế số nông nghiệp.
Chuyển đổi số - Hướng phát triển tất yếu
Khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp đang mang lại “trái ngọt” cho người nông dân ở Đồng Nai. Ngày càng nhiều nông dân “thoát ly” khỏi kiểu làm truyền thống, lạc hậu. Thay vào đó là công nghệ. Từ số hóa vườn cây, tạo mã QR trên sản phẩm, livestream bán hàng trên các trang mạng xã hội… đã giúp tăng thu nhập, đầu ra ổn định.
Chị Phương Linh, chủ cơ sở nấm linh chi, đông trùng hạ thảo Phương Linh trong nhà nấm. Ảnh: Duy Phương.
Chị Phương Linh, chủ cơ sở sản xuất nấm linh chi, đông trùng hạ thảo Phương Linh ở xã Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai là một trong những nông dân sáng tạo, nhạy bén trong việc sử dụng công nghệ trong việc tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường. Với quy mô 3ha trồng nấm linh chi, nhà nuôi cấy đông trùng hạ thảo, mỗi năm cơ sở đạt sản lượng khoảng 21 tấn nấm thành phẩm các loại. Đây là một lượng sản phẩm không nhỏ, nếu không có hướng tiêu thụ hợp lý và bền vững, việc ế là chuyện khó tránh. Vì thế, chị Phương Linh vừa đưa sản phẩm lên các sàn điện tử, vừa livestream giới thiệu sản phẩm, bán hàng trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội facebook, tiktok…
“Một điều kiện tối quan trọng là chất lượng sản phẩm ổn định, đúng như mình giới thiệu, giá bán hợp lý. Chỉ cần tạo được lòng tin ban đầu với khách, thì chắc chắn họ sẽ quay lại. Khách hàng chính là những người giới thiệu sản phẩm hiệu quả nhất, nhưng cũng là nhân tố có thể khiến mình sập tiệm, nếu mình bán hàng không uy tín. Tôi lâu nay gần như không phụ thuộc thương lái nữa, vì sản phẩm chất lượng, giá bán hợp lý, uy tín của mình ngày càng cao”, chị Phương Linh nói.
Theo chị Linh, chuyển đổi số là xu hướng tất yếu khi ai cũng sở hữu điện thoại thông minh và sử dụng mạng xã hội. Người nông dân ngày nay cần nhanh nhạy nắm bắt công nghệ để sản xuất hiệu quả hơn. "Cơ sở ứng dụng công nghệ hiện đại hoá, quảng bá thương hiệu trên hầu hết các nền tảng mạng xã hội, để các doanh nghiệp biết đến và sẵn sàng hợp tác. Vì thế, các hoạt động mua bán đều rất nhanh, tốn ít nhân công", chị Linh nói tiếp.
Rượu đông trùng hạ thảo của cơ sở Phương Linh chủ yếu được quảng bá, giới thiệu trên các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Ảnh: Duy Phương.
Để những mô hình này được nhân rộng, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai xác định ứng dụng công nghệ số, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và tự động hóa quy trình sản xuất là những định hướng quan trọng để phát triển ngành nông nghiệp bền vững.
Bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, công tác đào tạo kỹ năng số và hỗ trợ hợp tác xã, nông dân đưa nông sản lên các sàn thương mại điện tử luôn được đặc biệt quan tâm. Hàng năm, các ngành chức năng đều tổ chức tập huấn, hỗ trợ kỹ năng cho nông dân trên địa bàn tỉnh.
Trong thời gian tới, tỉnh Đồng Nai sẽ tập trung xây dựng một số mô hình chuyển đổi số nhằm phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác. Tăng tỷ trọng nông nghiệp công nghệ số trong nền kinh tế, ứng dụng IoT trong sản xuất trồng trọt.
