Phát biểu tại Hội thảo Phát triển bền vững 2025 với chủ đề “Động lực cho kỷ nguyên bền vững”, do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 27/11, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho biết: Từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ, chứng tỏ niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết phát triển xanh của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam.
7 nhóm ngành thuộc danh mục phân loại xanh
Một bước tiến lớn trong thiết lập khung thể chế cho thị trường tài chính xanh, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, Bộ đã ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh, Đây là công cụ chính sách quan trọng nhằm nhận diện, đánh giá và thúc đẩy các dự án đầu tư thân thiện môi trường. Danh mục bao gồm 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành kinh tế trọng điểm như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, xây dựng bền vững, nông nghiệp tuần hoàn và dịch vụ môi trường. Từ đó, giúp huy động hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước cho phát triển bền vững.
“Chuyển đổi xanh không chỉ là một yêu cầu toàn cầu, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tái cấu trúc chiến lược phát triển, giảm thiểu rủi ro, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và mở rộng thị trường quốc tế”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho biết, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ. Ảnh: Trung Nguyên.
Triển khai định hướng chiến lược này, Việt Nam đã chủ động thực hiện những thay đổi chiến lược sâu rộng nhằm thích nghi với thực tiễn và hướng tới phát triển bền vững. Trong đó, khối doanh nghiệp trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế, là lực kéo chính cho tăng trưởng trong giai đoạn tới. Cùng với đó, Việt Nam đẩy mạnh đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, coi khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo là bệ đỡ để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Tuy vậy, tại Việt Nam, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đều đang đối mặt nhiều thách thức, từ thể chế, nguồn lực tài chính, hạ tầng công nghệ đến chất lượng nhân lực. Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp vẫn rất khó tiếp cận vốn xanh, công nghệ mới và dữ liệu số. Vì vậy, Bộ Tài chính đang phối hợp các bộ, ngành hoàn thiện khung chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, đồng thời thúc đẩy hợp tác công - tư trong hạ tầng số và năng lượng tái tạo.
Công nghệ có thể tạo bước nhảy vọt
Từ góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Phạm Thái Lai, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Siemens khu vực ASEAN & Việt Nam, cho rằng thế giới đang bước vào giai đoạn mà số hóa và trí tuệ nhân tạo có vai trò tương tự điện khí hóa ở thế kỷ trước.
Theo ông Lai, AI và các nền tảng số đang làm thay đổi căn bản ngành công nghiệp sản xuất, hạ tầng đô thị, giao thông công cộng và tòa nhà thông minh. Một trong những giải pháp được áp dụng rộng rãi là công nghệ bản sao số (digital twin), cho phép mô phỏng toàn bộ vòng đời công trình trong môi trường ảo trước khi vận hành ngoài thực tế. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tối ưu thiết kế, tiết kiệm chi phí, giảm tiêu hao năng lượng và dự báo sớm rủi ro.
Ông Phạm Thái Lai, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Siemens khu vực ASEAN & Việt Nam chia sẻ về công nghệ bản sao số. Ảnh: Trung Nguyên.
Thực tế tại Việt Nam, Siemens đã tham gia nhiều dự án điện gió, điện mặt trời, góp phần xây dựng hệ thống điện có khả năng tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo biến động, phục vụ mục tiêu chuyển dịch năng lượng bền vững.
Ở khía cạnh sản xuất, ông Larry Lee Chio Lim, Phó Tổng Giám đốc SABECO, nhấn mạnh vai trò của các doanh nghiệp dẫn đầu xu thế. Ngành công nghiệp hiện chiếm hơn 50% tổng mức tiêu thụ năng lượng trên toàn quốc. Nếu các ngành này chuyển động, cả chuỗi cung ứng sẽ chuyển động theo; ngược lại, nếu trì trệ, quá trình chuyển đổi xanh cũng sẽ chậm lại.
Trong bối cảnh toàn cầu, quy mô thị trường tài chính bền vững đã đạt 5,87 nghìn tỷ USD, còn nền kinh tế xanh toàn cầu đạt gần 7,9 nghìn tỷ USD vào đầu năm 2025. Người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm cho sản phẩm bền vững, nhà đầu tư ưu tiên doanh nghiệp có chiến lược ESG (môi trường – xã hội – quản trị) rõ ràng. Bền vững vì thế không còn là khẩu hiệu tiếp thị, mà trở thành điều kiện để tiếp cận thị trường, vốn và đẳng cấp cạnh tranh.
Đại diện UNDP Việt Nam, ông Vũ Thái Trường đánh giá: Kinh tế tuần hoàn đang trở thành trụ cột của tăng trưởng xanh toàn cầu, mang lại lợi ích kinh tế tới 4.500 tỷ USD vào năm 2030. UNDP nhấn mạnh việc tích hợp kinh tế tuần hoàn vào triển khai Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), Chiến lược phát triển kinh tế xanh, và các chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).
Phiên thảo luận có sự tham gia của đại diện các doanh nghiệp đi đầu chuyển đổi xanh và chuyên gia. Ảnh: Trung Nguyên.
Từ góc nhìn của UNDP, bốn Nghị quyết 57, 59, 66 và 68 tạo nên một nền tảng thể chế rất quan trọng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của Việt Nam. Đây là tín hiệu mạnh mẽ cho thị trường rằng khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò trung tâm trong định hình tăng trưởng xanh và đổi mới mô hình kinh tế. Việc xác định doanh nghiệp tư nhân là động lực chủ đạo giúp củng cố niềm tin, tạo động lực đầu tư và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh dựa trên thị trường.
Vấn đề lớn nhất hiện nay, theo UNDP, đó là khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Doanh nghiệp nhiều lĩnh vực chưa đủ năng lực công nghệ để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.
