Ngành vận tải biển hiện chiếm gần 3% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu - con số ngày càng bị giám sát chặt chẽ khi các mục tiêu khí hậu trở nên khắt khe hơn. Trước sức ép đó, ngành hàng hải đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, không chỉ bằng các cam kết dài hạn mà bằng hành động cụ thể, đo đếm được và có thể kiểm chứng.
Công nghệ dữ liệu thời gian thực đang thay thế các mô hình ước tính truyền thống trong ngành hàng hải biển. Ảnh: VIMC.
Động lực mới cho tiến trình này là theo dõi phát thải theo thời gian thực (real-time CO2e tracking), giúp doanh nghiệp có báo cáo chính xác và chủ động cắt giảm khí thải, tuân thủ quy định và minh bạch chuỗi cung ứng. Khi các quy định như Chỉ thị Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD) của EU, Hệ thống thu thập dữ liệu của IMO (DCS) và Cơ chế mua bán khí thải EU ETS có hiệu lực, các công ty vận tải, cảng biển và đơn vị giao nhận buộc phải thay đổi cách quản lý phát thải.
Công nghệ dữ liệu thời gian thực đang thay thế các mô hình ước tính truyền thống vốn thiếu chi tiết. Nhờ hệ thống định vị AIS, cảm biến IoT, vệ tinh giám sát và đồng hồ đo nhiên liệu, dữ liệu phát thải của từng hành trình, từng tàu được thu thập, xử lý và chuyển thành thông tin có thể hành động. Điều này giúp nhận diện chính xác các điểm lãng phí nhiên liệu, tuyến hành trình kém hiệu quả hoặc thời gian neo đậu dài, từ đó giảm chi phí và cường độ carbon.
Bên cạnh hỗ trợ tuân thủ quy định, việc theo dõi phát thải chính xác còn là lợi thế cạnh tranh mới. Nhà đầu tư và khách hàng ngày nay yêu cầu dữ liệu phát thải kiểm chứng được, thay vì các báo cáo tổng hợp. Doanh nghiệp có khả năng minh bạch khí thải theo từng lô hàng sẽ dễ dàng tiếp cận vốn xanh, ký kết hợp đồng và xây dựng uy tín thương hiệu.
Tương lai của vận tải biển carbon thấp sẽ dựa vào dữ liệu. Khi các loại nhiên liệu mới như methanol, amoniac hay hydrogen dần phổ biến, hệ thống theo dõi phát thải thời gian thực sẽ là nền tảng giúp ngành hàng hải tối ưu hành trình, đo lường giá trị môi trường thực và tiến nhanh tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0.
