Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác quản lý và phát triển rừng

Tham luận tại Đại hội Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 của Đảng bộ Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Cục trưởng Trần Quang Bảo cho biết, thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW và Kết luận số 61-KL/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, thời gian qua, Đảng ủy Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đạt được những kết quả quan trọng, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng và phát triển lâm nghiệp bền vững.

Quán triệt và triển khai từ Trung ương tới cơ sở

Ngay sau khi Chỉ thị được ban hành, công tác phổ biến, quán triệt được tổ chức đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Ở cấp Trung ương, các ban, bộ, ngành tổ chức hội nghị quán triệt tới các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động; đồng thời thông tin rộng rãi trên các phương tiện truyền thông về chủ trương của Đảng trong bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, đặc biệt là quản lý và phát triển rừng.

Tại địa phương, việc quán triệt được thực hiện tới cấp xã. Cấp ủy các cấp chủ động lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội phối hợp triển khai các phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng” và “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ”.

Ban Cán sự đảng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng ban hành chương trình, kế hoạch hành động nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ; phân công rõ trách nhiệm cho các đơn vị thuộc Bộ và các Sở Nông nghiệp địa phương. 62/63 Tỉnh ủy, Thành ủy xây dựng kế hoạch triển khai, bảo đảm đồng bộ trên toàn quốc.

Bên cạnh đó, sau khi Luật Lâm nghiệp được ban hành năm 2017, Đảng ủy Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm chỉ đạo các đơn vị tham mưu ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành, tạo khung pháp lý cho hoạt động quản lý ngành.

Giai đoạn 2020 – 2025, Cục đã tham mưu ban hành 35 văn bản quy phạm pháp luật và triển khai ba chương trình lớn: Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững 2021 – 2025; Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam 2021 – 2030, tầm nhìn 2050; Quy hoạch lâm nghiệp quốc gia 2021 – 2030, tầm nhìn 2050.

Diện tích rừng tăng, bảo vệ nghiêm, hiệu quả diện tích rừng hiện có

Với những văn bản, chính sách được ban hành, những kết quả đã những con số ấn tượng như giá trị sản xuất lâm nghiệp duy trì tăng trưởng ổn định: năm 2020 đạt 3,3%; 2021 đạt 3,88%; 2022 đạt 6,13%; 2023 đạt 3,74%; 2024 đạt 4,7%; quý I/2025 đạt 6,67% (vượt chỉ tiêu 5,47% của cả năm).

Kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản ngoài gỗ tăng mạnh: từ 8 tỷ USD năm 2017 lên 13,23 tỷ USD năm 2020, 17,35 tỷ USD năm 2024; quý I/2025 đạt 4,3 tỷ USD, hướng tới mục tiêu 18,5 tỷ USD trong năm.

Nguồn thu dịch vụ môi trường rừng giai đoạn 2020 – 2024 đạt trung bình trên 17.230 tỷ đồng/năm, trở thành nguồn tài chính bền vững, giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ và phát triển rừng, tăng thu nhập cho chủ rừng.

Diện tích rừng trồng sản xuất tăng cả về số lượng và chất lượng, cung cấp hơn 70% nguyên liệu gỗ cho chế biến, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Công tác bảo vệ rừng được thực hiện nhất quán theo quan điểm “bảo vệ nghiêm, hiệu quả diện tích rừng hiện có, đặc biệt là rừng tự nhiên”. Số vụ vi phạm pháp luật lâm nghiệp giảm trên 10% mỗi năm; các vụ việc được xử lý nghiêm minh, bảo đảm kỷ cương pháp luật.

Về xã hội, khoảng 1,2 triệu hộ với gần 5 triệu lao động tham gia quản lý, bảo vệ rừng, sản xuất lâm nghiệp, phần lớn là hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao. Chính sách khoán bảo vệ rừng đã tạo sinh kế, cải thiện đời sống, góp phần xóa đói giảm nghèo, hình thành mô hình nông thôn mới ở các vùng trọng điểm.

Về môi trường, tỷ lệ che phủ rừng từ 41,45% (2017) tăng lên 42,02% (2024), đạt mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII. Cơ cấu và chất lượng rừng đáp ứng yêu cầu bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, phát huy chức năng phòng hộ, chống xói mòn, sa mạc hóa, giảm nhẹ thiên tai; góp phần bảo đảm an ninh nguồn nước, an ninh môi trường, thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu, giảm phát thải, tăng trưởng xanh.

Qua thực tiễn triển khai, Đảng ủy Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm rút ra năm bài học chính, đó là sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát của Đảng là yếu tố tiên quyết. Nơi nào cấp ủy, nhất là người đứng đầu, quan tâm, phân công rõ trách nhiệm, phát huy tối đa nguồn lực, huy động được cả hệ thống chính trị và nhân dân, nơi đó công tác quản lý, bảo vệ rừng đạt kết quả cao.

Kịp thời thể chế hóa chủ trương, đáp ứng thực tiễn, tạo khung pháp lý đồng bộ; gắn quy hoạch với giao đất, giao rừng; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ.

Thường xuyên nâng cao chất lượng theo dõi, giám sát, kiểm tra; kịp thời tháo gỡ vướng mắc, phổ biến mô hình hay, cách làm hiệu quả.

Hoàn thiện cơ chế, chính sách đủ mạnh để thu hút nguồn lực xã hội; xác định bảo vệ rừng là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, trong đó kiểm lâm là lực lượng nòng cốt.

Tăng cường hội nhập, hợp tác quốc tế; phối hợp với các nước láng giềng trong bảo vệ môi trường, an ninh nguồn nước, chống buôn bán động vật hoang dã; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, mở rộng thị trường xuất khẩu lâm sản, tận dụng các hiệp định thương mại tự do.

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý và phát triển rừng

Trong thời gian tới, Đảng ủy Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm xác định tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả Kết luận số 61-KL/TW gắn với triển khai Chiến lược phát triển lâm nghiệp bền vững; tăng cường vai trò của cấp ủy, chính quyền các cấp, đặc biệt là người đứng đầu.

Ngành sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại như viễn thám, trí tuệ nhân tạo trong quản lý; hoàn thiện thể chế, cơ chế tài chính và chính sách xã hội hóa; khuyến khích doanh nghiệp, cộng đồng và người dân tham gia giữ và làm giàu từ rừng.

Cùng với đó là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là kiểm lâm, đủ phẩm chất, năng lực, bản lĩnh, gắn bó địa bàn, chủ động, linh hoạt xử lý tình huống.

Thực hiện Chỉ thị số 13 và Kết luận số 61 là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt và lâu dài. Với quyết tâm cao, sự lãnh đạo chặt chẽ của các cấp ủy Đảng, sự đồng thuận của nhân dân, Đảng ủy Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, tham mưu và tổ chức thực hiện hiệu quả các giải pháp bảo vệ và phát triển rừng, góp phần giữ vững và nâng cao giá trị “lá phổi xanh” của đất nước.