Tiền chuyển mục đích sử dụng đất tăng đột biến
Những ngày gần đây, dư luận trên địa bàn tỉnh Nghệ An đang xôn xao về việc thuế chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân tăng đột biến so với trước đây. Nhiều hộ gia đình có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất đang thực bị ‘sốc’ vì vấn đề này.
Chị Trần Vân Anh ở phường Hưng Lộc (TP. Vinh) vừa chia sẻ trên trang Facebook cá nhân với dòng trạng thái “sốc” với mức thuế chuyển mục đích sử dụng đất mà gia đình phải đóng theo thông báo của cơ quan chức năng.
Bảng kê tiền chuyển mục đích sử dụng đất và lệ phí trước bạ nhà đất gần 4,5 tỷ đồng của một hộ gia đình ở TP. Vinh. Ảnh: Đình Tiệp.
Theo chị Trần Vân Anh, giá sau khi chuyển mục đích sử dụng đất của gia đình chị là 15 triệu đồng/m2; gia đình đăng ký chuyển 300 m2 đất vườn sang đất ở nên thuế chuyển mục đích sử dụng đất và lệ phí trước bạ được cơ quan Thuế tính tổng cộng là 4,497 tỷ đồng. Mức nghĩa vụ tài chính trên không chỉ khiến cá nhân chị Vân Anh mà cả gia đình thực sự bị ‘sốc’, vượt quá khả năng chi trả của gia đình.
Theo thông tin từ UBND TP. Vinh, từ khi áp dụng bảng giá đất mới được ban hành, có rất nhiều trường hợp giống gia đình chị Trần Vân Anh. Mới đây nhất, có gia đình 3 anh em ở xã Hưng Hòa (TP. Vinh) đất cấp trước năm 1980, đã làm nhà ở và nay muốn chuyển mục đích sử dụng đất để tách bìa từ bố mẹ cho các anh chị em trong gia đình. Ban đầu gia đình dự định số tiền chuyển mục đích theo bảng giá cũ khoảng 1,4 tỷ đồng nhưng khi áp bảng giá mới thì số tiền tăng đột biến lên gần 11 tỷ đồng.
Theo đại diện Trung tâm Phục vụ hành chính công TP. Vinh, từ khi áp dụng bảng giá mới, số hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất tại Trung tâm đã giảm so với thường lệ. Tuy nhiên, do chỉ còn mấy ngày nữa là chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nên vẫn có một số công dân tranh thủ đến nộp hồ sơ hành chính. Theo ghi nhận của PV Báo Nông nghiệp và Môi trường, trong chiều 24 và sáng 25/6, bộ phận tiếp nhận thủ tục về đất đai tại Trung tâm này vẫn có khá nhiều hồ sơ giao dịch.
Ông Nguyễn Công Thành, Giám đốc Văn phòng Đăng ký Đất đai tỉnh Nghệ An, cho biết: Việc bảng giá đất tăng theo quy định mới đã được Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) nêu rõ tại các đợt tuyên truyền, quán triệt Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định 103/2024/NĐ-CP về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Vì vậy, khi lượng người dân TP. Vinh và khu vực phụ cận đón nhận thay đổi và đổ xô đi làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, thì Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh cũng chỉ đạo các chi nhánh cố gắng tiếp nhận hồ sơ để giải quyết thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất nhanh gọn cho người dân. Tuy nhiên, do bảng giá đất có sự thay đổi tăng cao nên theo ghi nhận thì mấy ngày gần đây lượng giao dịch về thủ tục đất đai giảm khoảng 40% so với thường lệ.
Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính UBND TP. Vinh. Ảnh: Đình Tiệp.
Được biết, theo Nghị định 103/2024/NĐ-CP về thu tiền chuyển mục đích sử dụng đất, thuê đất hiện có sự thay đổi, thay vì nộp 50% tiền sử dụng đất thì nay khi chuyển chuyển mục đích phải nộp 100% tiền sử dụng đất. Bảng giá đất giai đoạn 2019- 2024 khá thấp, nay bảng giá đất mới cập nhật giá thị trường theo hướng tăng cao, mức thuế chuyển mục đích sử dụng đất mới khiến nhiều người dân không tiếp cận được thông tin khá bất ngờ.
Theo đó, ngày 21/5/2025, UBND tỉnh Nghệ An ban hành bảng giá đất mới với mức tăng mạnh nhất trong các đợt điều chỉnh từ trước đến nay, có nơi tăng đến 15 lần so với giai đoạn 2020–2024.
Tại TP Vinh, mức điều chỉnh tập trung ở các trục đường trung tâm và các tuyến kết nối vùng. Đơn cử, tuyến đường Quang Trung tăng từ 52 triệu đồng lên 150 triệu đồng/m²; lô góc hai mặt tiền tăng từ 53 triệu đồng lên 165 triệu đồng/m².
Tại xã Nghi Xuân, tuyến đường nối tỉnh lộ 535A đến tỉnh lộ 353B tăng từ 1,2 triệu đồng lên 18 triệu đồng/m² (tăng 15 lần). Đường 72 m nối TP Vinh – Cửa Lò tăng từ 3 triệu đồng lên hơn 35 triệu đồng/m².
Tại phường Bến Thủy, bảng giá đất mới cũng ghi nhận mức tăng mạnh tại nhiều tuyến đường đã được đặt tên. Đường Lê Duẩn, đoạn từ Bạch Liêu đến ngã tư Đại học Vinh tăng từ 26,4 triệu đồng lên 75 triệu đồng/m² – gấp gần 3 lần.
Đường Nguyễn Du, đoạn từ ngã tư Đại học Vinh đến HTX Trung Đô tăng từ 30 triệu lên 55 triệu đồng/m². Cũng trên đường Nguyễn Du, đoạn từ cây xăng đầu Tân Long đến Dũng Quyết tăng từ 21,6 triệu lên 38 triệu đồng/m².
Đường Dũng Quyết, từ Metro Vinh đến trạm thu phí cầu Bến Thủy, giá tăng từ 9,4 triệu lên 30 triệu đồng/m² – tức hơn 3,1 lần. Đường Phong Định Cảng, đoạn từ phường Hưng Dũng đến đường Hoàng Thị Loan tăng từ 14,5 triệu lên 40 triệu đồng/m².
Các khu vực miền núi giá đất cũng tăng gấp hàng chục lần. Đơn cử như tại xã Tam Thái (huyện Tương Dương) bảng giá đất bám đường Quốc lộ 7 trước đây chỉ 350 nghìn đồng/m² thì nay tăng lên 4 triệu đồng/m².
Kiến nghị điều chỉnh phù hợp hơn với thực tế
Theo ông Nguyễn Duy Nhật, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An, bảng giá đất mới được áp dụng trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện nay là đang mới tiệm cận với giá thị trường. Sắp tới, theo Luật Đất đai 2024, kể từ 1/1/2026, UBND cấp tỉnh sẽ ban hành bảng giá đất mới căn cứ trên giá trị thực tế, thay vì phụ thuộc vào khung giá tối thiểu và tối đa như quy định trong Luật Đất đai 2013. Khi đó, bảng giá đất sẽ càng sát với giá thị trường hơn.
Giá tiền thuế chuyển mục đích sử dụng đất tăng cao khiến cho nhiều hộ gia đình có nguyện vọng chuyển mục đích sử dụng đất gặp khó khăn. Ảnh: Đình Tiệp.
Tuy nhiên, cũng theo ông Nguyễn Duy Nhật, sau khi Nghị định 103/2024/NĐ-CP ban hành, do phát sinh một số bất cập, trong đó có quy định về thu 100% tiền sử dụng đất khi thực hiện chuyển mục đích sang đất ở nên các bộ, ngành, địa phương đã kiến nghị Chính phủ xem xét để sửa đổi Nghị định này và sẽ đưa về mức chuyển mục đích như trước đây là 50% sẽ hợp lý hơn. Thẩm quyền quyết định là của Chính phủ.
Giao dịch về đất đai tại bộ phận một cửa UBND TP. Vinh giảm nhiều so với trước đây vì tiền chuyển mục đích sử dụng đất tăng cao. Ảnh: Đình Tiệp.
Được biết, theo cập nhật của PV Báo Nông nghiệp và Môi trường, bảng giá đất tại tỉnh Nghệ An theo Nghị quyết số 03/2025/NQ-HĐND sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 19/2019/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua bảng giá đất trên địa bàn Nghệ An giai đoạn 2019- 2024 thì bảng giá đất mới được thông qua, trong đó một số khu vực, vị trí được điều chỉnh tăng cao hơn nhiều so với trước đây.
Hiện Nghị quyết số 03/2025/NQ-HĐ-ND của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An đã có hiệu lực. Tuy nhiên, hiện nay, theo Luật Đất đai năm 2024, bảng giá đất trên địa bàn từng tỉnh sẽ được tỉnh điều chỉnh, cập nhật hàng năm. Được biết, UBND tỉnh đang chỉ đạo các huyện, thị và UBND TP. Vinh chỉ đạo các phường, xã (và phường mới sau ngày 01/7/2025) khảo sát, tập hợp bảng giá đất năm 2026. Nếu khu vực, địa phương nào bất cập và được người dân, địa phương kiến nghị thì cũng sẽ được trình xem xét, điều chỉnh lại cho phù hợp hơn so với thực tế theo hướng hài hòa lợi ích giữa người dân và Nhà nước.
