Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, ông Trần Song Hà, Chủ tịch UBND phường Hà Giang 1, tỉnh Tuyên Quang cho biết: Ngay sau khi bão lui, nước rút, chính quyền địa phương đã huy động tổng lực để dọn dẹp sau mưa bão. Trước mắt là tập trung dọn dẹp các trường học, trường mầm non, đường sá, giao thông, các tuyến phố, cơ sở hạ tầng… để người dân an tâm, ổn định đời sống.
Cũng theo ông Hà, hoàn lưu bão số 10 khiến nước các sông Lô và sông Miện dâng cao, gây ngập lụt nghiêm trọng. Tổng giá trị thiệt hại ước tính đã vượt 424 tỷ đồng.
Phường Hà Giang 1 chìm trong nước lũ. Ảnh: Trường Giang.
Thiệt hại hàng trăm tỷ đồng
Theo báo cáo gửi lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang, nguyên nhân chủ yếu do mưa lớn kéo dài liên tục từ ngày 30/9 đến 3/10 khiến nước lũ dâng nhanh, tràn vào khu dân cư, làm ngập hơn 2.700 hộ dân, trong đó có tới 1.900 hộ bị ngập sâu từ 1 đến 3 mét.
Nhiều tuyến phố trung tâm như Hai Bà Trưng, Nguyễn Du, Nguyễn Tất Thành… biến thành “dòng sông”. Tài sản, hàng hóa và phương tiện của người dân bị hư hỏng nặng.
Chị Nguyễn Thị Hạnh, nhà ở tổ dân phố số 2, phường Hà Giang 1 cho biết: “Hôm đó, nước lên nhanh quá, chỉ kịp bồng đứa con chạy lên tầng hai, còn lại không kịp đưa xe máy, tivi và hàng chục đồ dùng sinh hoạt khác. Chỉ vài tiếng sau, cả căn nhà ngập sâu. Giờ thì đồ đạc hư hỏng hết.”
Mưa lũ, khiến cả phường Hà Giang 1 khốn khổ. Ảnh: Trường Giang.
Theo thống kê sơ bộ của phường Hà Giang 1, thiệt hại tài sản hộ dân lên tới 269 tỷ đồng, trong đó gồm 250 tấn gạo bị ngâm hỏng, hàng trăm xe máy, ô tô, tivi, tủ lạnh và vật dụng gia đình bị cuốn trôi hoặc hư hỏng.
Cùng với nhà dân, nhiều tuyến đường tại phường Hà Giang 1 bị ngập sâu từ 0,5–5 m, sạt lở ta-luy dương và ta-luy âm tại các khu vực Gia Vài, Khuổi My, đường 19/5 và ven sông Lô. Bùn đất, rác thải phủ dày, khiến giao thông gần như tê liệt trong nhiều ngày.
Đặc biệt, tuyến đường điện 35 kV tại Km4 Quốc lộ 2 bị đổ cột, gây mất điện trên diện rộng. Một phần tường bao trụ sở Sở Xây dựng cũ cũng bị sập, đổ xuống nhà dân liền kề. Thiệt hại hạ tầng kỹ thuật, giao thông, điện lưới ước tính hơn 150 tỷ đồng.
Hậu quả sau khi lũ rút vô cùng lớn. Ảnh: Hoàng Xuân.
Hàng loạt trường học như Tiểu học Phương Độ, Mầm non Hoa Sen, Tiểu học Lê Lợi, THCS Lê Quý Đôn… đều bị ngập tầng một, khiến bàn ghế, thiết bị dạy học và hồ sơ hư hỏng nặng. Tổng thiệt hại các công trình phúc lợi công cộng ước tính hơn 3,3 tỷ đồng.
Toàn phường Hà Giang 1 có 115 ha cây trồng bị ngập, trong đó 70 ha lúa mùa, 30 ha ngô và 15 ha rau màu mất trắng. Hơn 25 ha ao hồ thủy sản, 120 con lợn và 3.200 con gia cầm bị cuốn trôi hoặc chết do nước lũ. Tổng thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi và thủy sản ước tính hơn 2 tỷ đồng.
Hội phụ nữ được huy động đi dọn dẹp đường phố. Ảnh: Hoàng Xuân.
Nỗ lực khắc phục sau lũ
Ngay khi nước bắt đầu rút, UBND phường Hà Giang 1 đã huy động toàn bộ Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, cùng lực lượng công an, quân đội, dân quân tự vệ và đoàn thể, phối hợp với người dân thu dọn bùn đất, rác thải, khơi thông cống rãnh.
Đến sáng 4/10, khoảng 80% khối lượng dọn dẹp trên trục Quốc lộ 2 (đoạn từ cầu Mè đến Quảng trường 26/3) đã hoàn thành. Chính quyền phường đặt mục tiêu đến ngày 5/10 sẽ hoàn tất việc vệ sinh môi trường, khôi phục hệ thống giao thông, điện, nước và thông tin liên lạc.
Người dân đang cào bùn ở cổng trường mầm non, phường Hà Giang 1. Ảnh: Hoàng Xuân.
Ông Trần Song Hà, Chủ tịch UBND phường Hà Giang 1, cho biết: “Thiên tai lần này gây thiệt hại rất lớn, nhưng nhờ tinh thần đoàn kết và sự chỉ đạo sát sao của thành phố, chúng tôi đang nỗ lực khôi phục từng phần, ưu tiên giúp các hộ dân bị thiệt hại nặng sớm ổn định chỗ ở, đảm bảo sinh hoạt thiết yếu và vệ sinh môi trường.”
Theo các chuyên gia môi trường, trận ngập lịch sử này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tác động của biến đổi khí hậu và hạ tầng thoát nước đô thị chưa đồng bộ. Đặc biệt, cần cảnh giác với các nhà máy thủy điện trên thượng nguồn như Ma Lù Thàng, Châu Vân Sơn (Trung Quốc) và công tác xả lũ của họ. Nếu không có sự kết nối, phối hợp, khi mưa lớn kéo dài sẽ khiến phường Hà Giang 1 gần như chìm trong biển nước.
Trường học được thau rửa sạch, để sớm đi vào hoạt động. Ảnh: Hoàng Xuân.
Phường Hà Giang 1 nằm ở vùng hạ lưu sông Lô – nơi thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa lớn, nước lũ dồn về từ thượng nguồn. Việc quy hoạch và đầu tư hệ thống tiêu thoát nước cần được quan tâm đúng mức để giảm thiểu rủi ro tương tự trong tương lai.
Hiện tại, các trường Tiểu học Phương Độ, THCS Phương Độ, Mầm non Hoa Sen, Tiểu học Lê Lợi và THCS Lê Quý Đôn đã được dọn dẹp sạch sẽ và sớm có thể đón học sinh trở lại. Các tuyến Nguyễn Du, Hai Bà Trưng, Nguyễn Trãi, Yết Kiêu, Võ Văn Kiệt, Đội Cấn, Lê Quý Đôn… cũng đã cơ bản sạch bùn đất.
Hệ thống điện, nước sinh hoạt của người dân bị gián đoạn nhiều ngày. Nhiều tuyến ống nước bị vỡ, cặn bùn và rác thải làm tắc nghẽn các hố ga, cống thoát nước. Phải đến chiều 4/10, 90% hộ dân mới có điện trở lại, còn hệ thống cấp nước sạch dự kiến đến ngày 5/10 mới được khôi phục hoàn toàn.
Trẻ em cũng chăm chỉ dọn dẹp nhà trường. Ảnh: Vương Phượng.
UBND phường đã huy động toàn bộ lực lượng công an, quân đội, dân quân, đoàn viên thanh niên cùng nhân dân nạo vét, thu gom rác và phun khử khuẩn trên diện rộng do ngập úng kéo dài, khiến một lượng lớn rác thải, xác động vật và bùn đất tồn đọng tại các tuyến phố, khu dân cư, đe dọa nghiêm trọng đến môi trường đô thị.
Qua lần ngập lụt này, bài học đặt ra cho các nhà quản lý là cần xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, điều tiết nước liên hồ chứa hợp lý, đồng thời nâng cao năng lực ứng phó thiên tai cấp cơ sở. Bên cạnh đó, công tác quy hoạch đô thị và hệ thống thoát nước cũng cần được rà soát, tránh tình trạng ngập úng cục bộ tái diễn, gây thiệt hại lớn cho nhân dân và hạ tầng.
