Những năm gần đây, cây sâm Lai Châu đang dần khẳng định vị trí là cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định và tạo sinh kế bền vững cho người dân vùng cao. Từ các mô hình trồng thử nghiệm đến phát triển hàng hóa, cây sâm đã giúp nhiều hộ dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từng bước vươn lên thoát nghèo.
Tại nhiều xã vùng cao của tỉnh, những khoảnh rừng trước đây chủ yếu phục vụ canh tác truyền thống nay được quy hoạch thành các vườn sâm dưới tán rừng. Nhờ phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, cây sâm sinh trưởng tốt, giá trị kinh tế cao, trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều hộ đồng bào. Một số hộ gia đình chỉ với vài nghìn cây sâm đã có thu nhập cao hơn nhiều lần so với trồng ngô, sắn hay chăn nuôi nhỏ lẻ.
Mô hình trồng sâm dưới tán rừng, mở hướng làm giàu ở Lai Châu. Ảnh: T.H.
Cùng với việc ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU về phát triển cây sâm Lai Châu giai đoạn 2024-2030, tầm nhìn 2035, tỉnh xác định đây là ngành hàng chiến lược gắn với mục tiêu giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế lâm nghiệp. Các địa phương được hỗ trợ về kỹ thuật, hướng dẫn xây dựng vườn sâm đúng quy trình, cấp mã số vùng trồng và thúc đẩy liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị.
Hiện nay, nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp đã tham gia đầu tư liên kết với người dân theo mô hình “doanh nghiệp - hợp tác xã - hộ trồng sâm”. Người dân được đào tạo kỹ thuật chăm sóc, được cung ứng cây giống bảo đảm chất lượng và bao tiêu sản phẩm ổn định. Qua đó, giúp giảm thiểu rủi ro, tạo niềm tin cho người trồng sâm và khuyến khích mở rộng diện tích.
Cùng với giá trị kinh tế cao, cây sâm Lai Châu còn mở ra hướng phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm tại các vùng trồng. Nhiều điểm trồng sâm trở thành sản phẩm du lịch cộng đồng, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm mới và thúc đẩy dịch vụ tại chỗ của người dân. Việc phát triển gắn với Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng giúp sâm Lai Châu từng bước xây dựng thương hiệu, gia tăng giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Kỹ thuật viên kiểm tra quá trình sinh trưởng của cây sâm trong vườn ươm. Ảnh: T.H.
Dù còn nhiều thách thức như chi phí đầu tư ban đầu lớn, yêu cầu kỹ thuật khắt khe hay thời gian chăm sóc kéo dài, nhưng hiệu quả kinh tế mà cây sâm mang lại đã được ghi nhận rõ rệt. Nhiều hộ thoát nghèo, nhiều địa phương có thêm nguồn lực phát triển kinh tế rừng, tạo sinh kế phù hợp với điều kiện vùng cao.
Ông Lê Văn Lương, Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, cho biết: Tỉnh đang tập trung hình thành vùng trồng sâm quy mô khoảng 3.000 ha vào năm 2030, hướng tới sản lượng ổn định 30 tấn/năm. Đến năm 2035, sâm Lai Châu phấn đấu trở thành sản phẩm có thương hiệu mạnh, có khả năng tham gia thị trường xuất khẩu, đóng góp quan trọng cho mục tiêu giảm nghèo của tỉnh.
Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, những chính sách hỗ trợ cụ thể và sự mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất của người dân, cây sâm Lai Châu đang mở ra cánh cửa mới cho kinh tế vùng cao. Không chỉ là cây trồng mang giá trị kinh tế, sâm Lai Châu còn là biểu tượng của khát vọng vươn lên, làm giàu chính đáng trên quê hương và xây dựng nông thôn mới bền vững.
