Xử lý khó khăn, vướng mắc sau sắp xếp đơn vị hành chính
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn vừa được Quốc hội thông qua gồm 4 điều, quy định về: sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về việc lập mới, điều chỉnh và phê duyệt quy hoạch phân khu đối với khu vực hình thành đô thị khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; điều khoản thi hành; điều khoản chuyển tiếp.
Theo Luật mới, thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập mới, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch phân khu được quy định như sau: UBND cấp tỉnh giao nhiệm vụ cho cơ quan, đơn vị trực thuộc lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu; Cơ quan chuyên môn về quy hoạch đô thị và nông thôn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu.
UBND cấp tỉnh xem xét, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu trên cơ sở báo cáo thẩm định và hồ sơ do cơ quan chuyên môn về quy hoạch đô thị và nông thôn cấp tỉnh trình; UBND cấp tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định trước khi phê duyệt trong trường hợp việc lập quy hoạch phân khu đối với khu vực hình thành đô thị làm thay đổi vượt quá các chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh theo pháp luật về đất đai.
UBND cấp tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định trước khi tổ chức lập mới, điều chỉnh trong trường hợp quy mô dân số dự báo thấp hơn mức quy định tại khoản 1 Điều này; Trình tự, thủ tục lấy ý kiến, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu tại các điểm a, b và c khoản này theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến. Ảnh: Phạm Thắng.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Trong thời gian từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 8/2/2027, quy định tại Điều 2 của Luật này được ưu tiên áp dụng.
Cần thiết phải có quy hoạch chung thành phố
Trước đó, trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn và kết quả rà soát về ngôn ngữ, thể thức, kỹ thuật trình bày của Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn đã được Chính phủ, Bộ Xây dựng, cơ quan chủ trì soạn thảo xây dựng, hoàn thiện trên cơ sở tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 50, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ và tại Hội trường.
Trong đó, đối với quy định về việc lập quy hoạch chung thành phố tại Điều 22 Luật số 47/2024/QH15, cơ quan thẩm tra, các ĐBQH cho ý kiến thảo luận ở tổ và Hội trường, bên cạnh ý kiến đề nghị nghiên cứu hợp nhất quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung của các thành phố, có nhóm ý kiến thứ hai:
Có những ý kiến thống nhất với đề nghị lập riêng quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung đối với thành phố (và chỉnh sửa cụ thể tại dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) về nội dung Quy hoạch tỉnh đối với Thành phố chỉ xác định các định hướng phát triển lớn, định hướng chiến lược, phân định với định hướng phát triển đô thị của Thành phố tại Quy hoạch chung Thành phố và phân biệt với Quy hoạch tỉnh đối với các tỉnh).
Có những ý kiến đề nghị chỉ lập một quy hoạch là quy hoạch chung thành phố (cần bảo đảm bao quát được tất cả các yếu tố về phát triển kinh tế - xã hội, về bảo vệ môi trường cũng như về hạ tầng kỹ thuật và vấn đề tổ chức không gian đô thị).
Có ý kiến tán thành chủ trương có quy hoạch chung đối với các thành phố lớn, thành phố siêu đô thị như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội.
Có ý kiến đề nghị trường hợp không hợp nhất thì phải phân định rõ vai trò, trong đó quy hoạch tỉnh chỉ nêu định hướng tổng thể, còn quy hoạch chung thành phố mới là công cụ định hướng phát triển không gian đô thị, làm căn cứ lập các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết…
Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng nêu rõ, dự thảo Luật đã được cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật nghiên cứu tiếp thu, giải trình, hoàn thiện theo hướng nhóm ý kiến thứ hai nêu trên với sự phối hợp với Bộ Tài chính, cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và các cơ quan liên quan.
Về sự cần thiết lập quy hoạch chung thành phố, cơ quan chủ trì soạn thảo đã giải trình với lý do cơ bản như sau: các thành phố có vai trò là trung tâm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cấp vùng, quốc gia và đầu mối giao thương quốc tế; quy hoạch chung thành phố xác định mục tiêu, định hướng phát triển tổng thể, kế hoạch phát triển dài hạn; định hướng, tổ chức không gian đô thị - nông thôn, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội, nhà ở cho thành phố. Quy hoạch chung là cơ sở để lập các cấp độ quy hoạch đô thị và nông thôn (phân khu - chi tiết) trong thành phố.
Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, thành phố không lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; kế hoạch sử dụng đất đối với thành phố được lập căn cứ vào quy hoạch chung và các quy hoạch theo quy định pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn… Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã được Quốc hội biểu quyết thông qua, trong đó, nội dung quy hoạch tỉnh đối với thành phố trực thuộc trung ương đã được chỉnh lý là các phương hướng mang tính chiến lược và không có nội dung trùng lặp. Do đó, cần thiết phải có quy hoạch chung thành phố là quy hoạch không gian lãnh thổ làm cơ sở triển khai các bước quy hoạch cụ thể (phân khu - chi tiết), đầu tư xây dựng, phát triển đô thị và nông thôn.
Thực hiện Kết luận số 224-KL/TW ngày 08/12/2025 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong thời gian tới, cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kinh nghiệm thực tiễn trong công tác triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù của Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh để có thêm cơ sở thực tiễn, luận cứ, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét về khả năng nhân rộng trên toàn quốc, theo lộ trình, thời điểm phù hợp.
