Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Trong đó, Nghị định số 119/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 12 về tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho cơ sở.
Các Bộ quản lý lĩnh vực đề xuất danh mục cơ sở được phân bổ hạn ngạch
Giai đoạn năm 2025–2026, cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính là các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng thuộc “Danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính” do Thủ tướng Chính phủ ban hành.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng thí điểm đề xuất lượng hạn ngạch phân bổ cho năm 2025 và năm 2026 cho từng nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng nêu trên, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hằng năm. Căn cứ tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở trước ngày 31/12/2025.
Kiểm toán năng lượng, xác định các nguồn phát thải khí nhà kính trong nhà máy xi măng. Ảnh: VNEEP.
Trong giai đoạn 2027–2028 và giai đoạn 2029–2030, các bộ quản lý lĩnh vực đề xuất danh mục cơ sở được phân bổ hạn ngạch căn cứ danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ ban hành và lượng hạn ngạch phân bổ hằng năm cho từng cơ sở, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 30/6/2027 cho giai đoạn 2027–2028; trước ngày 30/6/2029 cho giai đoạn 2029–2030.
Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng cập nhật danh mục cơ sở được phân bổ hạn ngạch và lượng hạn ngạch phân bổ hằng năm cho từng nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 30/6/2027 cho giai đoạn 2027–2028; trước ngày 30/6/2029 cho giai đoạn 2029–2030.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát, đánh giá, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn 2027–2028, giai đoạn 2029–2030 và hằng năm.
Căn cứ tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở trước ngày 31/10/2027 cho giai đoạn 2027–2028 và trước ngày 31/10/2029 cho giai đoạn 2029–2030.
Nghị định số 119/2025/NĐ-CP quy định, các Bộ quản lý lĩnh vực xác định hạn ngạch phát thải khí nhà kính đề xuất phân bổ cho các cơ sở thông qua mức phát thải khí nhà kính trên đơn vị sản phẩm; mục tiêu tăng trưởng của lĩnh vực; mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của lĩnh vực, cơ sở theo kế hoạch sản xuất, kinh doanh; tiềm năng giảm phát thải của cơ sở; năng lực kỹ thuật, công nghệ và tài chính của cơ sở trong thực hiện giảm phát thải khí nhà kính.
Cơ sở được phân bổ hạn ngạch được phép trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon trên sàn giao dịch các-bon theo lộ trình được quy định tại Nghị định này.
Sửa quy định về trao đổi, nộp trả, chuyển giao hạn ngạch phát thải
Nghị định 119/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi Điều 19 về trao đổi, vay mượn, nộp trả, chuyển giao, bù trừ hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.
Theo đó, hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon được phép trao đổi trên Sàn giao dịch các-bon bao gồm: Hạn ngạch phát thải khí nhà kính (một đơn vị hạn ngạch phát thải khí nhà kính thể hiện quyền phát thải bằng 1 tấn CO2 hoặc 1 tấn CO2 tương đương); tín chỉ carbon được cấp cho kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính từ ngày 1/1/2021 của chương trình, dự án thuộc cơ chế theo quy định của Nghị định này.
Việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính được thực hiện trên sàn giao dịch carbon theo quy định pháp luật.
Cơ sở không nộp trả đủ hạn ngạch phát thải khí nhà kính bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Ảnh minh họa.
Trong mỗi giai đoạn phân bổ, cơ sở có trách nhiệm nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho Nhà nước. Lượng hạn ngạch nộp trả phải tối thiểu bằng với kết quả kiểm kê khí nhà kính từ các nguồn phát thải trực tiếp trong giai đoạn được phân bổ của cơ sở trừ đi lượng tín chỉ carbon đã bù trừ.
Cơ sở tự thực hiện nộp trả hạn ngạch tại Hệ thống đăng ký quốc gia trước ngày 31/12 của năm kế tiếp giai đoạn được phân bổ. Nhà nước khuyến khích các cơ sở tự nguyện nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính nhiều hơn kết quả kiểm kê trong giai đoạn được phân bổ, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của quốc gia.
Cơ sở không thực hiện đầy đủ trách nhiệm nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính bị xử phạt theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Đồng thời, lượng hạn ngạch phát thải khí nhà kính nộp trả còn thiếu sẽ bị trừ vào hạn ngạch phân bổ của cơ sở cho giai đoạn kế tiếp.
Trong giai đoạn đến hết năm 2030, cơ sở có thể chuyển giao lượng hạn ngạch phát thải khí nhà kính chưa sử dụng hết sau khi hoàn thành nộp trả của giai đoạn hiện tại sang giai đoạn kế tiếp trên Hệ thống đăng ký quốc gia. Số lượng hạn ngạch chuyển giao được sử dụng để trao đổi.
Sau 30 ngày kể từ thời hạn nộp trả hạn ngạch được phân bổ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường hủy bỏ số lượng hạn ngạch của các giai đoạn được phân bổ trước đó không được chuyển giao hoặc/và nộp trả của cơ sở trên Hệ thống đăng ký quốc gia, đồng thời gửi, cập nhật dữ liệu cho các đơn vị vận hành sàn giao dịch carbon.
Nghị định mới có hiệu lực thi hành từ 1/8/2025.
