Ổn định CPI, giữ sinh kế phụ thuộc việc dập dịch tả lợn Châu Phi

Khó kiểm soát ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ

Dịch tả lợn Châu Phi đang lan nhanh tại nhiều địa phương miền Trung, gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi và đe dọa nguồn cung thực phẩm thiết yếu. Từ Quảng Trị đến Gia Lai, những ổ dịch mới liên tiếp xuất hiện, đặc biệt ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ vốn khó kiểm soát.

Theo ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, tính đến ngày 6/8, dịch đã xảy ra tại 55 phường, xã với tốc độ lây lan rất nhanh. Biện pháp chủ yếu hiện nay là tiêu hủy lợn mắc bệnh khi xảy ra dịch. Mặt khác, thời gian ủ bệnh dài, có con ủ bệnh hơn 10 ngày mới phát bệnh, gây khó khăn cho công tác chống dịch. Tổng số lợn mắc bệnh, chết và buộc phải tiêu hủy đến thời điểm hiện tại của Đà Nẵng là khoảng 13.300 con với khối lượng tiêu hủy khoảng 803.000 kg.

Dịch lây lan tại các khu chăn nuôi nông hộ (chiếm đến 80%), phân tán nhỏ lẻ trong các khu dân cư, người chăn nuôi chưa quan tâm đến áp dụng các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi. Bên cạnh đó, nhiều xã lúng túng trong việc triển khai công tác phòng, chống dịch tả lợn Châu Phi do không có cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực chăn nuôi và thú y cơ sở sau khi sắp xếp, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Tương tự, ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, tại Quảng Ngãi, tổng đàn lợn hiện khoảng 600.000 con. Dịch tả lợn Châu Phi đã làm chết và buộc tiêu hủy gần 2.900 con, tương đương 29 tấn, chủ yếu xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, các cơ sở tập trung không bị ảnh hưởng. Điều này cho thấy cần xem lại mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ và sớm có chế tài quản lý phù hợp.

Trước tình hình dịch tả lợn Châu Phi đang diễn biến phức tạp, địa phương đã chỉ đạo rõ trách nhiệm của người nuôi, yêu cầu tuân thủ quy định, tiêm phòng đầy đủ và không nuôi trong khu dân cư. Trường hợp không thực hiện tiêm phòng sẽ không được hỗ trợ thiệt hại. Đồng thời, tỉnh đang đẩy mạnh chấn chỉnh hoạt động giết mổ nhỏ lẻ, chuyển sang giết mổ tập trung để đảm bảo vệ sinh và sức khỏe cộng đồng.

Đề xuất bắt buộc tiêm vacxin, sắp xếp hệ thống ngành thú y

Lãnh đạo TP Đà Nẵng cho biết, bệnh dịch tả lợn Châu Phi xuất hiện lần đầu tại địa phương năm 2019 và hầu như 1 - 2 năm lại tái phát. Mặc dù Cục Chăn nuôi và Thú y đã cấp phép lưu hành vacxin cho đàn lợn thịt từ 4 tuần tuổi trở lên nhưng đến nay bệnh này vẫn chưa được đưa vào danh mục bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở động vật phải tiêm phòng bắt buộc.

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh, chúng tôi đề xuất bổ sung bệnh dịch tả lợn Châu Phi vào danh mục bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở động vật phải tiêm vacxin bắt buộc. Đồng thời, hỗ trợ một phần kinh phí để tiêm phòng cho đàn lợn thịt của các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trên toàn Thành phố”, ông Hưng nêu.

Đà Nẵng cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham mưu sửa đổi, bổ sung Quyết định số 16/QĐ-TTg ngày 29/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tổ chức và hoạt động của ban chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh động vật các cấp phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đặc biệt, cần bổ sung biên chế và bố trí cán bộ chuyên môn thú y cấp xã, bởi hiện cả Thành phố chỉ có 24 cán bộ phụ trách lĩnh vực này.

Tương tự, tỉnh Gia Lai và Quảng Ngãi cho biết, sau khi sáp nhập nhiều xã, phường thành đơn vị hành chính mới, địa bàn quản lý rộng khiến việc giám sát dịch bệnh gặp khó khăn, công tác phát hiện, xử lý, lấy mẫu, báo cáo dịch chưa kịp thời. Chính quyền mới vận hành nên đội ngũ cán bộ thú y và môi trường ở cơ sở còn thiếu và yếu. Trong khi đó, phần lớn kinh phí phòng, chống dịch vẫn nằm ở nguồn dự phòng khiến địa phương khó chủ động ứng phó.

Từ thực tiễn, địa phương đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục chỉ đạo, hỗ trợ địa phương về cơ chế, nguồn lực và lực lượng chuyên môn, đồng thời sớm rà soát, định hướng lại công tác quản lý chăn nuôi nhỏ lẻ và hệ thống thú y cơ sở phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Chăn nuôi an toàn sinh học và đảm bảo vacxin

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, tổng đàn lợn cả nước hiện khoảng 31 triệu con. Thịt lợn chiếm 65% giá trị các loại thịt với sản lượng năm 2024 đạt 8,2 triệu tấn – nguồn thực phẩm thiết yếu tác động trực tiếp đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và tăng trưởng ngành nông nghiệp.

Theo Thứ trưởng Tiến, dịch tả lợn Châu Phi vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ – nơi khó kiểm soát người, phương tiện ra vào và gần như không đảm bảo điều kiện an toàn sinh học. Trong khi đó, chủng virus gây bệnh dịch tả lợn Châu Phi mới có độc lực cao, lây lan nhanh, không gây hại cho người nhưng có thể khiến toàn bộ đàn lợn buộc phải tiêu hủy. Biện pháp phòng chống hiệu quả nhất hiện nay là đẩy mạnh chăn nuôi an toàn sinh học.

"Thực tế, các mô hình chăn nuôi áp dụng quy trình khép kín, tách biệt từng cá thể, sử dụng hệ thống nước uống riêng, rắc vôi bột, kiểm soát côn trùng và hạn chế thấp nhất người ra vào đã cho thấy hiệu quả rõ rệt", Thứ trưởng Tiến cho biết.

Trong bối cảnh giá lợn tăng, nhiều hộ dân ồ ạt tái đàn, thậm chí giấu dịch khi có lợn chết. Tại một số địa phương như Thanh Hóa, Nghệ An... còn xảy ra tình trạng vứt xác lợn ra môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước và làm gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh. Do đó, cần kiểm soát kiểm soát chặt việc tái đàn, xử lý nghiêm hành vi giấu dịch và tiêu hủy động vật không đúng quy định để ngăn chặn dịch bùng phát.

Về tiêm vacxin, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng chưa thể áp dụng bắt buộc đối với bệnh dịch tả lợn Châu Phi do còn nhiều yếu tố khoa học và thực tiễn cần đánh giá. Tuy nhiên, Bộ sẽ tiếp tục bố trí ngân sách, đảm bảo vacxin được phân phối, bảo quản đúng quy trình và hướng dẫn sử dụng đầy đủ cho người chăn nuôi.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cảnh báo, nếu không kiểm soát chặt chẽ và quyết liệt trong đợt dịch này, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Trước đây, dịch từng khiến giá thịt lợn tăng vọt lên 105.000 đồng/kg và phải mất 2 năm mới phục hồi. Vì vậy, cần tập trung khống chế, dập dịch triệt để để bảo vệ sinh kế nông dân và giữ ổn định kinh tế – xã hội với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị.