Nhiều dự án tiêu thoát lũ cấp bách bị ‘đình trệ’

Thiếu quyết liệt?

Ngày 21/11/2023, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành quyết định phê duyệt Dự án “Hệ thống tiêu thoát lũ, chống ngập úng khu vực Trung tâm hành chính huyện Kỳ Anh và vùng phụ cận”, với tổng mức đầu tư 485 tỷ đồng; địa điểm xây dựng qua huyện Kỳ Anh và thị xã Kỳ Anh.

Đây là dự án vừa cần thiết vừa cấp bách, góp phần quan trọng vào việc giảm thiểu rủi ro thiên tai, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện Kỳ Anh.

Đầu tháng 1/2025, chủ đầu tư là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình NN-PTNT Hà Tĩnh (BQL) đã khởi công gói thầu XL.01, với giá trị hợp đồng hơn 313 tỷ đồng, thời hạn hoàn thành trong tháng 12/2025. Tuy nhiên, đến cuối tháng 4/2025, khối lượng thực hiện chỉ mới nạo vét được phạm vi 3km bờ hữu tuyến kênh chính Nhà Lê thuộc thị xã Kỳ Anh, 2 cầu trên tuyến và cấu kiện đúc sẵn.

“Những vị trí đã bàn giao mặt bằng chúng tôi đôn đốc nhà thầu thi công nhanh chóng. Bây giờ 95% khối lượng của dự án đang vướng mặt bằng do huyện Kỳ Anh chưa bàn giao nên chưa thi công được, nguy cơ không thể hoàn thành dự án trong năm 2025”, đại diện chủ đầu tư thông tin.

Từ ngày 16/8/2024, BQL đã bàn giao hồ sơ, mốc biên giải phóng mặt bằng (GPMB) cho Hội đồng bồi thường huyện Kỳ Anh. Tuy nhiên, tiến độ GPMB đã chậm hơn 3 tháng, tiến độ thi công chậm 11 tháng, điều này cho thấy sự thiếu quyết liệt của địa phương.

Việc chậm bàn giao mặt bằng sẽ làm phát sinh nhiều chi phí cho BQL dự án và nhà thầu thi công. Chưa kể, những tháng cuối năm mưa bão nhiều, khó tăng ca tăng kíp thi công, ảnh hưởng tiến độ chung toàn dự án.

“Nếu không hoàn thành bàn giao mặt bằng trước 30/5/2025, khi thực hiện xóa bỏ cấp huyện, sáp nhập xã thì công tác bồi thường, GPMB tại Kỳ Anh sẽ càng khó khăn hơn”, chủ đầu tư nhận định.

Chung thực trạng, Dự án “Hệ thống tiêu úng các xã trọng điểm sản xuất nông nghiệp huyện Đức Thọ, Can Lộc và thị xã Hồng Lĩnh” với tổng mức đầu tư 250 tỷ đồng cũng đang “giậm chân tại chỗ” do Hội đồng bồi thường GPMB huyện Đức Thọ, Can Lộc chưa bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.

Dự án này khởi công tháng 1, hoàn thành trong tháng 12/2025 nhưng tiến độ thực hiện mới đạt hơn 10% giá trị hợp đồng (gói thầu hơn 126 tỷ đồng), bao gồm nạo vét kênh chính 19/5 khoảng 600m; bóc phong hóa chuẩn bị đóng cọc thử tuyến kè 19/5; lắp đặt máy móc nạo vét kênh sông Nghèn; đắp bờ bao bãi thải; 3 cống trên kênh nhánh và 7 cống tiêu vào...

Đến nay mới chỉ có Hội đồng bồi thường thị xã Hồng Lĩnh bàn giao mặt bằng, còn 93% mặt bằng thuộc huyện Đức Thọ, Can Lộc chưa bàn giao. Việc chậm GPMB hơn 3 tháng của địa phương sẽ dẫn đến nguy cơ khó hoàn thành dự bán trong năm nay.

Ngoài các dự án cấp bách về phòng chống thiên tai, thúc đẩy phát triển sản xuất, có 8 dự án khác do BQL làm chủ đầu tư cũng đang vướng mắc trong GPMB, đơn cử như: Dự án khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Cửa Khẩu - Kỳ Hà (thị xã Kỳ Anh); các dự án cấp nước sinh hoạt xã Hương Liên, xã Hương Lâm, Đá Hàn (huyện Hương Khê); hệ thống cấp nước sinh hoạt Khe Cò (huyện Hương Sơn) và Ngàn Trươi (huyện Vũ Quang)…

Không chỉ bàn giao mặt bằng chậm, nguồn vốn đối ứng tại các địa phương chưa bố trí cũng là một trong những nguyên nhân kéo chậm tiến độ dự án.

“Trong cơ cấu nguồn vốn 13 dự án cấp nước sạch tập trung từ nguồn xây dựng nông thôn mới có hơn 111 tỷ đồng là vốn đối ứng của địa phương và người dân. Mặc dù đã có nghị quyết bố trí vốn của địa phương, tuy nhiên đến nay mới chỉ huyện Nghi Xuân bố trí cho 2 dự án (Mở rộng mạng lưới cấp nước nhà máy nước Nghi Xuân cấp cho xã Xuân Phổ và Mở rộng mạng lưới cấp nước nhà máy nước Nghi Xuân cấp cho xã Xuân Hải) với tổng số vốn hơn 8,3 tỷ đồng. HĐND các huyện, xã khác không có phương án bố trí vốn đối ứng đã gây khó khăn cho công tác đôn đốc nhà thầu thi công dự án đúng tiến độ.

Điều này sẽ dẫn đến 2 tình huống, một là vi phạm hợp đồng xây lắp đã ký do trình trạng nợ xây dựng cơ bản khi các đơn vị triển khai thi công đáp ứng tiến độ mà không được bố trí nguồn vốn đối ứng; thứ hai là chậm thiến độ thực hiện dự án do thiếu vốn”, đại diện BQL phân tích.

Chính quyền cấp huyện cần nâng cao vai trò, trách nhiệm

Trong quá trình thi công các dự án trên, UBND tỉnh Hà Tĩnh, chủ đầu tư liên tục đôn đốc các địa phương, nhà thầu khắc phục khó khăn để làm tròn vai các công việc thuộc trách nhiệm của mình. Bây giờ thời gian vận hành chính quyền cấp huyện không còn nhiều nên sự quyết liệt của lãnh đạo huyện là rất cần thiết để hoàn thành áp giá đền bù, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công.

Bàn về giải pháp, trước mắt phía chủ đầu tư phân công cán bộ phối hợp Hội đồng bồi thường các huyện xử lý những vấn đề phát sinh trong quá trình GPMB. Đôn đốc nhà thầu nhận mặt bằng đến đâu, tổ chức con người, thiết bị, vật tư để tăng ca, tăng kíp thi công đến đó nhằm bù khối lượng cho thời gian đã chậm.

Riêng nguồn vốn đối ứng, đề nghị các địa phương chủ động cân đối, bố trí đủ theo nghị quyết HĐND các huyện, thị xã đã phê duyệt, đảm bảo về mặt thời gian.

Về địa phương, ông Võ Tá Cương, Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh thừa nhận, phần bàn giao mặt bằng dự án tiêu thoát lũ, chống ngập úng khu vực Trung tâm hành chính huyện Kỳ Anh và vùng phụ cận "có hơi chậm".

“Nguyên dân là do xây dựng giá, diện tích ảnh hưởng lớn, với chiều dài 24km của 5 xã nên có những khó khăn khi làm”, ông Cương viện dẫn lý do.

Theo ông, hiện huyện Kỳ Anh đã phát phương án áp giá đền bù đến các hộ dân, bà con đồng tình cao với phương án áp giá. Bây giờ chờ đủ thời gian niêm yết 30 ngày sẽ tiến hành chi trả bồi thường khoảng 90 tỷ đồng. “Các điểm xây cầu, cống chúng tôi đã bàn giao mặt bằng, còn toàn tuyến 30/5 sẽ bàn giao tất cả”, ông Cương nói.

Đối với 2 dự án cấp nước sạch xã Kỳ Lạc và Khe Sung, nguồn tiền cần đối ứng dự kiến 12,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong bối cảnh chia tách huyện, nguồn thu địa phương khó khăn, việc cân đối ngân sách để đối ứng đang gặp khó khăn.

Quan điểm chỉ đạo xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở, không để việc sắp xếp bộ máy ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội, đời sống của người dân… Vì vậy, thiết nghĩ, UBND tỉnh Hà Tĩnh cần có những chỉ đạo quyết liệt hơn để các huyện, thị xã nhanh chóng bàn giao mặt bằng, cân đối nguồn vốn đối ứng theo tiến độ dự án đã được phê duyệt.