Nâng chất đời sống nông thôn nhờ nước sạch

Giọt nước ngọt giữa vùng hạn mặn

Nhiều năm qua, cứ đến mùa khô, nước mặn lại tràn sâu vào các khu vực Cần Đước, Cần Giuộc, Tân Trụ và một phần Châu Thành thuộc tỉnh Long An (nay là tỉnh Tây Ninh). Hàng chục nghìn người dân từng phải sống trong cảnh thiếu nước ngọt sinh hoạt, hứng từng lu nước mưa, tích từng can nước sông để dùng tạm.

Thực tế đó đã khiến chính quyền và ngành nông nghiệp địa phương trăn trở tìm giải pháp lâu dài, bền vững để đảm bảo nguồn nước sinh hoạt, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn ngày càng cực đoan.

Xã Thuận Mỹ (thuộc huyện Tân Trụ cũ) là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn, mặn. Từ năm 2017, trạm cấp nước Bình Trị 1 được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng, trở thành “nguồn sống” cho hàng ngàn hộ dân nơi đây.

Chúng tôi theo chân cán bộ Trung tâm Thủy lợi và Nước sạch tỉnh Tây Ninh đến thăm trạm. Con đường dẫn vào trạm nằm giữa những cánh đồng lúa xanh mướt, hai bên là những tuyến ống dẫn nước trải dài, nối liền từng khu dân cư. Tiếng máy bơm xen lẫn tiếng trò chuyện của công nhân đang kiểm tra hệ thống bể lọc, tạo nên không khí làm việc nhộn nhịp, chuyên nghiệp.

Anh Lê Thanh Sang, nhân viên Trạm cấp nước Bình Trị 1 cho biết, Nhà máy được xây dựng và đưa vào sử dụng năm 2017, nhằm cung cấp nước sạch cho hộ dân xã Thuận Mỹ - vùng thường xuyên bị hạn hán và xâm nhập mặn vào mùa khô. Hiện trạm phục vụ khoảng 2.400 hộ dân, với hệ thống đường ống dài 32 km.

Theo anh, trước đây người dân trong vùng chủ yếu sử dụng nước giếng khoan, nước mưa hoặc nước sông. Vào mùa khô, nước mặn xâm nhập khiến nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm phèn, không đảm bảo vệ sinh, đời sống gặp nhiều khó khăn. Từ khi có nhà máy nước sạch, tình trạng thiếu nước và ô nhiễm đã được khắc phục, người dân yên tâm sinh hoạt và sản xuất.

“Trạm vận hành theo công nghệ lọc tự động từ rửa, đảm bảo nước đạt chuẩn vệ sinh theo quy định. Mỗi tháng, Trung tâm Nước đều cử cán bộ chuyên môn xuống kiểm tra, lấy mẫu phân tích để đảm bảo chất lượng nước an toàn”, anh Sang chia sẻ.

Trước năm 2020, hệ thống lọc của trạm còn vận hành thủ công, chỉ cung cấp được khoảng 1.300 hộ dân. Từ khi được Trung tâm Nước nâng cấp hệ thống lọc tự động, công suất đã tăng lên phục vụ 2.400 hộ, nước sạch ổn định quanh năm, đặc biệt trong những tháng cao điểm hạn mặn.

Anh Sang dẫn chúng tôi tham quan quy trình xử lý nước: từ việc bơm nước ngầm lên bể lắng, qua bể lọc, bể chứa, rồi bơm ra hệ thống ống phân phối đến từng hộ dân. Từng khâu đều được giám sát chặt chẽ, đảm bảo chất lượng trước khi nước đến tay người dân.

“Trước kia làm bằng tay cực lắm, phải tự sục khí, rửa phèn, rồi xả nước nhiều lần mới trong. Bây giờ có hệ thống lọc tự động, chỉ cần điều khiển từ bảng trung tâm là nước tự rửa, tự lọc, vừa tiết kiệm thời gian, vừa nâng cao chất lượng”, anh Sang chia sẻ.

Ông Đỗ Thành Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Mỹ, cho biết thêm, địa phương nằm ở khu vực thường xuyên chịu tác động của xâm nhập mặn, mỗi năm kéo dài khoảng 6 tháng - từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau.

“Cùng với quan tâm đầu tư hạ tầng nước sạch, xã tập trung củng cố hệ thống đê bao, ngăn mặn, khắc phục rò rỉ, bảo vệ vùng sản xuất và đảm bảo nước sinh hoạt cho nhân dân. Nguồn nước ngọt chủ yếu lấy từ kênh 30/4 dẫn về từ Tiền Giang, nên việc bảo vệ đê, kênh là cực kỳ quan trọng”, ông Hải nói.

Đến nay, hệ thống cấp nước sạch trên địa bàn xã đã bao phủ toàn dân, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt 100%, trong đó 88,7% hộ đạt chuẩn theo quy chuẩn QCVN 01. Xã hiện có 3 doanh nghiệp khai thác, cung cấp nước sạch và 52 đài nước nông thôn, trong đó 13 đài đã được đầu tư theo công nghệ của tỉnh Tây Ninh.

“Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục huy động nguồn lực Nhà nước và nhân dân cùng làm, nâng cấp 39 hệ thống còn lại, phấn đấu đến năm 2030 đạt từ 95% hộ dân sử dụng nước đạt chuẩn trở lên”, ông Hải thông tin.

Hoàn thiện hạ tầng, mở rộng mạng lưới cấp nước

Tây Ninh đang từng bước hoàn thiện hệ thống cấp nước sạch nông thôn theo hướng ổn định, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tỉnh đặt mục tiêu đảm bảo cấp nước an toàn cho toàn vùng, hướng tới việc mọi người dân đều được tiếp cận nguồn nước đạt chuẩn.

Ông Trang Tấn Tài, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Thủy lợi tỉnh Tây Ninh, cho biết, hiện đơn vị đang quản lý, khai thác, vận hành 88 trạm cấp nước (15 trạm khu vực Long An cũ, 73 trạm khu vực Tây Ninh cũ), cung cấp nước cho khoảng 37.000 khách hàng nông thôn.

Những năm qua, Trung tâm đã tham mưu và triển khai hiệu quả Chương trình nước sạch giai đoạn 2021-2025, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Công tác xét nghiệm, giám sát chất lượng nước được thực hiện định kỳ tại tất cả các trạm. Các sự cố rò rỉ, hư hỏng đường ống được khắc phục kịp thời, giúp giảm rõ rệt tỷ lệ thất thoát nước, tiết kiệm chi phí sản xuất và đảm bảo cấp nước ổn định, liên tục, an toàn.

Để hiện thực hóa mục tiêu của Quyết định 2147/QĐ-TTg về Chương trình quốc gia chống thất thoát, thất thu nước sạch đến năm 2025, Trung tâm Nước sạch và Thủy lợi tỉnh Tây Ninh đang triển khai đồng bộ 6 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành và bảo đảm cung cấp nước bền vững cho người dân nông thôn.

Trước hết, Trung tâm phân vùng và tách mạng lưới, lắp đặt đồng hồ tổng đo lưu lượng để kiểm soát chặt chẽ áp lực và lượng nước tiêu thụ thực tế. Cùng với đó, các đường ống, phụ kiện xuống cấp hoặc rò rỉ được rà soát, sửa chữa và thay thế kịp thời nhằm hạn chế thất thoát.

Bên cạnh đó, Trung tâm thực hiện di dời, niêm chì đồng hồ, thay thế các van bị xì, chuyển dần từ đồng hồ cấp B sang cấp C để tăng độ chính xác trong đo lường. Hệ thống bơm cấp 1, cấp 2 cũng được kiểm tra, hiệu chỉnh thường xuyên, bảo đảm công suất phù hợp với từng khu vực cấp nước.

Cùng với giải pháp kỹ thuật, công tác tuyên truyền, vận động người dân sử dụng nước tiết kiệm, nâng cao ý thức bảo vệ hệ thống cấp nước và chủ động thông báo sự cố rò rỉ khi phát hiện cũng được triển khai sâu rộng.

Những biện pháp này không chỉ giúp giảm tỷ lệ thất thoát nước, tiết kiệm chi phí sản xuất mà còn góp phần nâng cao chất lượng phục vụ, hướng đến mục tiêu mỗi giọt nước sạch đều được sử dụng hiệu quả, bền vững.

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, nhờ hệ thống cấp nước được đầu tư đồng bộ và quản lý chặt chẽ, người dân vùng nông thôn Tây Ninh ngày càng yên tâm hơn khi có nguồn nước sạch ổn định, an toàn trong sinh hoạt, nhất là trong những tháng cao điểm hạn mặn.

“Với quyết tâm cao và sự vào cuộc đồng bộ, chúng tôi tin rằng các trạm cấp nước do Trung tâm quản lý sẽ hoạt động bền vững, phục vụ tốt hơn nhu cầu sinh hoạt, góp phần nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn,” ông Trang Tấn Tài nhấn mạnh.

Công tác cấp nước sạch nông thôn giai đoạn 2021-2025 đã góp phần quan trọng vào thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại Tây Ninh. Hiện nay, cả nước có khoảng 68% hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn. Sau hợp nhất, tỉnh Tây Ninh có trên 75% hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn. Những con số ấy không chỉ thể hiện kết quả của quá trình đầu tư và quản lý hiệu quả, mà còn khẳng định quyết tâm của tỉnh trong việc đảm bảo an sinh, nâng cao chất lượng sống và phát triển nông thôn bền vững.