Muốn thoát nghèo phải nâng cao tay nghề cho lao động miền núi

Một thời, dân bản vùng cao Nghệ An chẳng mặn mà “thoát nghèo”, bấy giờ tư tưởng trì trệ bao trùm rộng khắp khi một bộ phận không nhỏ vẫn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước mà quên mất rằng, chính sự nỗ lực của bản thân họ mới là chìa khóa thoát nghèo bền vững.

May thay, nhờ định hướng kịp thời, chỉ đạo đúng đắn của Trung ương và địa phương thông qua đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đan xen các chính sách thiết thực đã từng bước làm thay đổi nếp nghĩ của số đông. Cùng với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững đã góp phần làm thay da đổi thịt của khu vực nông thôn Nghệ An, đặc biệt là dải đất vùng cao ngút ngàn nắng gió.

Thông qua chương trình, nhiều lao động địa phương đã thoát khỏi cảnh "ăn không ngồi rồi", nay họ được tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức để mở mang kiến thức, được dạy nghề, mở lối thoát nghèo. Đó thực chất là kết quả mà Dự án 4 “Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững” đã mang lại.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, Tiểu dự án 1 về “Phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn” hướng đến những nội dung rất thiết thực, bao gồm: Hỗ trợ cơ sở vật chất, thiết bị, phương tiện đào tạo cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; xây dựng các chuẩn về giáo dục nghề nghiệp; tập trung truyền thông, hướng nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp và tạo việc làm; đào tạo nghề cho người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động có thu nhập thấp.

Tính ra, tiểu dự án đã tổ chức hỗ trợ đào tạo nghề cho 1.672 lao động; 3 cơ sở giáo dục nghề nghiệp được hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng là Trường Cao đẳng Việt Đức Nghệ An (6 phòng học nghề điện lạnh, may; 2 xưởng thực hành; 1 hội trường và 4 phòng làm việc); Trường Trung cấp Dân tộc nội trú (2 nhà xưởng nghề may và công nghệ ô tô, 1 hội trường và 2 sân bóng); Trường Trung cấp KTKT Miền Tây (1 xưởng thực hành nghề hàn với 4 phòng; 1 nhà ăn cho học sinh và 1 hội trường).

Thông qua chương trình còn xây dựng, chỉnh sửa 7 bộ chương trình đào tạo các cấp; 170 lượt nhà giáo, cán bộ quản lý được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực; hơn 10.000 người được tư vấn hỗ trợ đào tạo nghề và các hoạt động khác.

Nhìn chung dự án đã góp phần phát triển giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề cho người nghèo, người dân sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, tạo điều kiện tìm kiếm việc làm, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Phải thừa nhận Chương trình giảm nghèo bền vững đã mang theo khí thế mới, khát vọng mới để đánh thức “tiềm năng ngủ vùi” của vùng cao Nghệ An. Lấy xã Châu Tiến làm ví dụ, nhờ linh hoạt, chủ động lồng ghép các chính sách, trong đó giảm nghèo là trung tâm đã tạo nên bước chuyển căn cơ. Nay mức thu nhập bình quân toàn xã đã đạt trên 31,3 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 2-3%/năm.

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Hoàng Tùng, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Tiến cho hay, hàng năm, xã phấn đấu phối hợp với các đơn vị chức năng đào tạo nghề cho hơn 500 lao động, đồng thời giới thiệu và giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động khác, trong đó ưu tiên những trường hợp có gia cảnh khó khăn. Từ kết quả thực tế thấy rằng mọi thứ đang đi đúng hướng, thông qua các lớp học, nhiều lao động được học nghề bài bản, từng bước nâng cao kỹ năng, kiến thức và tìm kiếm được việc làm ổn định. Đây được xem là nền tảng quan trọng giúp đồng bào miền núi nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống và đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới. 

Để chính sách "ăn sâu bám rễ", Châu Tiến nêu cao quyết tâm phủ sóng đào tạo nghề với phương châm “cầm tay chỉ việc”, học đến đâu bổ cứu đến đấy, tính thực tiễn luôn được đề cao. Trong năm 2025 xã đã mở 5 lớp bồi dưỡng kỹ năng cơ bản về nghề đan lát cho người lao động từ Chương trình giảm nghèo bền vững tại các bản Xẹt 1, Xẹt 2, Liên Bận, Ban và Xăng Cọc, mỗi lớp thu hút 35 học viên, mỗi khóa học kéo dài 35 ngày.

Xuyên suốt quá trình, các học viên được các giảng viên thuộc Liên minh Hợp tác xã và Hợp tác xã Công nghiệp Thắng Lợi truyền đạt nhiều kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật đan lát, quy trình tạo hình, xử lý nguyên liệu và hoàn thiện các sản phẩm thủ công. Đây đều là những kỹ năng then chốt nhằm tạo ra các sản phẩm mây tre đan đạt chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Đáng nói, những sản phẩm đạt yêu cầu sẽ được HTX Thắng Lợi đứng ra bao tiêu, liên kết sản xuất.

Không dừng lại ở đó, chương trình đào tạo nghề mây tre đan tại xã Châu Tiến còn góp phần quan trọng, thúc đẩy và kích cầu mô hình du lịch cộng đồng trên địa bàn. Những sản phẩm thủ công độc đáo được nhào nặn từ những người thợ tay nghề cao đã tạo được điểm nhấn, lấy được cảm tình của du khách khi đến tham quan, trải nghiệm.

“Từ khi chương trình giảm nghèo gắn với đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm bền vững được triển khai, tư duy, nhận thức của người dân đã chuyển biến thấy rõ. Bà con chủ động tìm tòi, học hỏi để nâng cao tay nghề. Các lớp đào tạo nghề theo hướng liên kết cùng lúc giải quyết được các nút thắt về sinh kế và nhu cầu thị trường”, ông Trần Văn Hùng, Phó Bí thư Đảng ủy xã Châu Tiến khẳng định.

Từ những điều mắt thấy, tai nghe, có thể khẳng định phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” tại Nghệ An đang lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng trong cả hệ thống chính trị và mọi tầng lớp nhân dân, điểm nhấn lớn nhất là phát huy vai trò chủ thể của người dân trong công cuộc giảm nghèo bền vững.