Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (ngành STEM). Chính sách được triển khai qua Ngân hàng Chính sách Xã hội, mở ra cơ hội học tập công bằng và rộng mở hơn cho thế hệ trẻ, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đại học Bách khoa Hà Nội tăng quy mô đào tạo ngành STEM và bán dẫn. Ảnh: Lê Minh.
Cơ chế tín dụng ưu đãi, tiếp sức người học
Theo Quyết định, đối tượng vay vốn được mở rộng đến tất cả học sinh, sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh đang theo học các lĩnh vực quan trọng như khoa học sự sống, khoa học tự nhiên, máy tính và công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật, kỹ thuật, kiến trúc và xây dựng, sản xuất và chế biến, toán và thống kê, công nghệ tài chính và các ngành công nghệ then chốt khác.
Điều kiện vay vốn vừa đảm bảo tính công bằng, vừa khuyến khích tinh thần học tập. Sinh viên năm thứ nhất cần có kết quả học tập từ khá trở lên trong ba năm THPT hoặc điểm trung bình môn toán, lý, hóa, sinh từ 8 trở lên ở lớp 12. Với sinh viên từ năm hai trở đi, yêu cầu là kết quả học tập loại giỏi ở năm trước liền kề với năm đề nghị Ngân hàng Chính sách Xã hội cho vay vốn. Học viên thạc sĩ và nghiên cứu sinh cần có xác nhận hợp pháp từ cơ sở giáo dục đại học.
Về mức vay, người học có thể nhận hỗ trợ toàn bộ học phí sau khi trừ học bổng và các khoản hỗ trợ khác, đồng thời vay thêm tối đa 5 triệu đồng/tháng để trang trải sinh hoạt và chi phí học tập khác. Điều này đồng nghĩa, một sinh viên có học phí 10 triệu đồng/tháng sẽ được vay tới 15 triệu đồng/tháng. Lãi suất ưu đãi được giữ ở mức 4,8%/năm, thấp hơn nhiều so với lãi suất thương mại.
Thời hạn cho vay được thiết kế linh hoạt. Người học có thể vay trong toàn bộ thời gian đào tạo, cộng thêm 12 tháng ân hạn trước khi phải bắt đầu trả nợ. Thời gian trả nợ tối đa bằng với thời gian vay vốn, nghĩa là một sinh viên theo học ngành STEM kéo dài 5 năm có thể được vay và trả nợ trong vòng 11 năm. Ngân hàng Chính sách Xã hội cũng có cơ chế gia hạn nợ khi người học gặp khó khăn, tạo thêm sự yên tâm trong quá trình học tập và khởi nghiệp.
Tiếng nói từ giảng đường
Chính sách mới nhận được sự quan tâm đặc biệt từ sinh viên và cựu sinh viên. Em Bùi Hữu Huân, sinh viên năm 4 Khoa Công nghệ thông tin chất lượng cao, Đại học Bách khoa Hà Nội bày tỏ: “Em rất mừng vì giờ đây việc vay vốn không chỉ dừng ở học phí mà còn hỗ trợ sinh hoạt. Khoản 5 triệu đồng mỗi tháng giúp em và nhiều bạn khác giảm bớt lo lắng về chi phí nhà trọ, tài liệu học tập, từ đó có thêm thời gian tập trung nghiên cứu và làm dự án”.
Từ góc nhìn của một cựu sinh viên chuyên ngành Kỹ thuật máy tính, Đại học Bách khoa Hà Nội, em Mai Thị Minh Anh chia sẻ: “Khi còn đi học, em và nhiều bạn phải vừa học vừa làm thêm để trang trải chi phí. Nếu có chính sách vay vốn như hiện nay, chắc chắn chúng em sẽ yên tâm học tập hơn, có nhiều thời gian đầu tư cho nghiên cứu và thực hành. Đây thực sự là một bước tiến quan trọng, giúp sinh viên không bị bỏ lỡ cơ hội theo đuổi đam mê chỉ vì khó khăn tài chính”.
Nghiên cứu chế tạo linh kiện bán dẫn tại Trung tâm Nano và Năng lượng, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: NTCC.
Không chỉ sinh viên, đội ngũ cán bộ bao gồm giảng viên và nghiên cứu viên của trường đại học cũng đánh giá cao tác động tích cực của quyết định này.
TS. Nguyễn Việt Hoài, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quan trắc và Mô hình hóa Môi trường - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định, chính sách tín dụng ưu đãi cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo nhân lực STEM. Khi khó khăn tài chính được tháo gỡ, nhiều sinh viên tài năng sẽ mạnh dạn lựa chọn ngành học đòi hỏi nhiều đầu tư thời gian và công sức, thay vì bỏ lỡ cơ hội chỉ vì lo toan kinh tế.
TS. Nguyễn Việt Hoài nhấn mạnh: “Chính sách này không chỉ giúp sinh viên hiện tại mà còn góp phần nâng cao chất lượng tuyển sinh cho các ngành STEM trong tương lai. Khi sinh viên yên tâm hơn về tài chính, họ sẽ có động lực học tập, nghiên cứu và sáng tạo nhiều hơn, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu quốc gia về đổi mới và phát triển bền vững.
Với thiết kế toàn diện, từ đối tượng, điều kiện, mức vốn đến cơ chế ân hạn, gia hạn nợ, chính sách tín dụng ưu đãi cho học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ và nghiên cứu sinh ngành STEM được đánh giá là bước đi chiến lược, đồng thời mang đậm tính nhân văn. Đây là sự cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc đồng hành cùng thế hệ trẻ, bảo đảm rằng không ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình học tập và cống hiến.
TS. Nguyễn Việt Hoài đã giảng dạy ở trong và ngoài nước, đồng thời ông cũng đã giới thiệu nhiều sinh viên xuất sắc sang nước ngoài du học nên ông đánh giá quyết định này mang tính thời đại, bắt kịp xu thế của thế giới.
“STEM là nền tảng thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội và giải quyết các thách thức toàn cầu. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và 5.0, việc đầu tư cho nguồn nhân lực STEM càng trở nên cấp thiết. Những người được hưởng lợi từ chính sách hôm nay chính là lực lượng sẽ góp phần đưa Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển bền vững và bắt kịp với các nước phát triển trên thế giới”, TS. Nguyễn Việt Hoài khẳng định.
