Tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025, bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng, thế giới đang đứng trước thời khắc có tính quyết định. Chỉ trong 10 năm kể từ khi Thỏa thuận Paris được thông qua, năng lượng tái tạo đã bứt phá mạnh mẽ, tạo nên cuộc dịch chuyển lớn từ mô hình năng lượng hóa thạch sang nguồn năng lượng sạch, sản xuất tại chỗ và chi phí cạnh tranh.
Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 được tổ chức tại TP.HCM. Ảnh: BTC.
Năm 2024, dòng tiền toàn cầu đổ vào năng lượng sạch 2.000 tỷ USD, cao hơn 800 tỷ USD so với đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch và tăng gần 70% trong vòng một thập kỷ.
Theo đại diện Liên hợp quốc, chuyển đổi năng lượng không chỉ là thay đổi công nghệ mà còn là mở đường cho an ninh năng lượng, an ninh con người, phát triển kinh tế thông minh và việc làm bền vững. Đây cũng là nền tảng để thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững, bảo đảm mọi người đều có cơ hội tiếp cận năng lượng sạch, giá phải chăng.
Song song đó, công nghệ số đang tái định hình toàn diện đời sống và kinh tế. Hiện có ít nhất 2 tỷ người mua sắm trực tuyến, 3 tỷ người chơi game và 4 tỷ người kết nối trên mạng xã hội.
"Chuyển đổi số đã trở thành lực đẩy mang tính cấu trúc, tạo nên cơ hội mới cho tăng trưởng, việc làm và dịch vụ. Đầu tư vào hạ tầng, chính sách số được nhiều quốc gia xem như chiến lược đảm bảo thịnh vượng tương lai", bà Pauline Tamesis nói.
Theo bà Pauline Tamesis, công nghệ số giúp tăng hiệu quả tài nguyên, giảm phát thải; còn chuyển đổi số chỉ bền vững khi được vận hành bằng năng lượng sạch. Những quốc gia kết hợp thành công hai động lực này đang nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và tạo việc làm chất lượng cao.
Đối với Việt Nam, đại diện Liên hợp quốc cho rằng, chuyển đổi kép "xanh - số" là cơ hội chiến lược lớn để duy trì tăng trưởng cao, củng cố khả năng chống chịu và nâng cấp vị trí trong chuỗi giá trị.
Để hiện thực hóa tầm nhìn thúc đẩy chuyển đổi xanh và tận dụng công nghệ số như động lực kép cho tăng trưởng bao trùm và bền vững tại Việt Nam, bà Pauline Tamesis cho biết, Liên hợp quốc cùng Chính phủ đã tiến hành mô hình hóa kinh tế vĩ mô. Mô hình này đo lường tác động của đầu tư công vào năng lượng tái tạo, hạ tầng số và các lĩnh vực xã hội đối với tăng trưởng GDP, tỷ lệ nghèo đói và phát thải CO₂.
Do vậy, Việt Nam cần đầu tư vào năng lượng tái tạo giúp đạt mục tiêu giảm phát thải và cải thiện chất lượng không khí mà vẫn duy trì tăng trưởng, nhưng đòi hỏi nguồn vốn rất lớn, nếu phụ thuộc chủ yếu vào ngân sách nhà nước, nợ công sẽ tăng mạnh.
Bên cạnh đó, đầu tư vào con người và hạ tầng tiết kiệm năng lượng tạo ra tác động kinh tế - xã hội tích cực, thúc đẩy tăng trưởng GDP, giảm nghèo và bất bình đẳng, giảm phát thải CO₂ và ô nhiễm, cải thiện dư địa tài khóa của Chính phủ. Lợi ích tăng trưởng vượt chi phí nợ tiềm tàng.
Ngoài ra, đầu tư vào công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) giúp GDP tăng ít nhất 2%, đồng thời góp phần giảm nghèo và bất bình đẳng. Khi hạ tầng số phủ rộng và hoạt động hiệu quả, việc triển khai hệ thống cảnh báo sớm thiên tai đa tầng từ cấp quốc gia đến cộng đồng cũng rẻ hơn, nhanh hơn và dễ tiếp cận hơn.
Theo bà Pauline, tài chính là yếu tố quyết định, nhưng cần đi kèm khung chính sách tích hợp, phát triển kỹ năng, hạ tầng và cải cách thị trường vốn để thu hút nguồn lực tư nhân và quốc tế.
