Một buổi sáng đầu xuân tại khu đô thị Kidbrooke Village (Greenwich, London, Anh), tiếng chim hót và hương hoa bao trùm không gian, trong khi đàn ngỗng thong thả kêu vang ở đầm nước phía xa. Nơi đây từng là khu chung cư Ferrier thời hậu chiến, bị phá dỡ năm 2009 để tái thiết.
Giờ đây, những khối bê tông xám xịt được thay thế bằng dãy nhà gạch đỏ nằm trong “hành lang xanh” nối Công viên Sutcliffe ở phía nam với các khu bảo tồn thiên nhiên Kidbrooke Green và Birdbrook ở phía bắc. Nhiều căn hộ hướng ra hồ mới và vùng đất ngập nước mở rộng của sông Quaggy, nơi trước kia thường xuyên gây lũ lụt. Dự án lồng ghép thiên nhiên ngay từ đầu: hộp cho dơi treo trên cây, hồ nước cho loài sa giông hiếm ngay cạnh các tòa nhà.
Một không gian thiên nhiên tại Kidbrooke Village. Ảnh: CCullen.
Không gian xanh xen kẽ còn có sân chơi trẻ em, ghế nghỉ hướng ra đầm lầy. Vào hè, hồ nước phủ lau sậy, nơi có thể bắt gặp chim bói cá hay sẻ đồng sậy. 5.000 căn hộ đang được xây dựng cùng với “thiên đường” cho sa giông, nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa quỹ bảo tồn và nhà phát triển.
Nhiều dự án khác cũng áp dụng mô hình này: Trumpington Meadows (Cambridgeshire) từ ruộng khoai tây thành nơi sinh sống của bướm xanh, nấm sáp, chim chích; Priest Hill (Surrey) biến sân thể thao bỏ hoang thành khu bảo tồn và 15 ngôi nhà; Tadpole Garden Village (Wiltshire) kết hợp gần 2.000 căn hộ với 28 ha không gian xanh.
David Mooney, Giám đốc Quỹ Động vật hoang dã London, cho biết ban đầu họ tìm giải pháp thiên nhiên để chống lũ sông Quaggy, sau đó kết hợp với Berkeley Homes xây dựng nhà quanh vùng đất ngập nước. Ông lo ngại dự luật quy hoạch mới sẽ gỡ bỏ yêu cầu lồng ghép thiên nhiên, tạo “lằn ranh giả” giữa nhà ở và môi trường.
Theo ông, không gian tự nhiên mang lại lợi ích sức khỏe tinh thần, giảm ngập, tạo bóng mát, tiết kiệm chi phí bảo dưỡng và biến bãi đất hoang bê tông thành nơi cộng đồng yêu thích. Hồ nước và đồng cỏ hoa dại mùa hè là điểm ngắm cảnh, dã ngoại. Rác thải xây dựng được tận dụng làm gò đất gieo hoa thay vì chôn lấp.
Dơi và chim én được tích hợp chỗ làm tổ trong kiến trúc; các “viên gạch cho én” và hộp dơi được lắp đặt đơn giản, rẻ tiền. Mooney khẳng định: “Thiên nhiên và nhà ở có thể đan xen. Vấn đề là chọn đúng nơi và quy hoạch có trách nhiệm, thay vì chạy theo lợi nhuận tối đa và bỏ qua chất lượng sống của cư dân.”
