Đảm bảo an toàn các công trình thủy lợi là nhiệm vụ được tỉnh Kon Tum ưu tiên hàng đầu. Ảnh: Tuấn Anh.
4 hồ chứa nước có nguy cơ mất an toàn cao
Hiện tỉnh Kon Tum có 595 công trình thủy lợi đã được phân cấp quản lý gồm: 84 hồ chứa, 504 đập dâng và 7 trạm bơm điện. Thời gian qua, về cơ bản các đập, hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh Kon Tum được vận hành đảm bảo yêu cầu phòng, chống mưa lũ, chưa xảy ra sự cố mất an toàn công trình.
Tuy nhiên, hiện tại có nhiều công trình thủy lợi quy mô nhỏ được xây dựng từ lâu, kết cấu đơn giản, biện pháp thi công chủ yếu bằng thủ công, nên đã xuống cấp, không đảm bảo nhiệm vụ cung cấp nước sản xuất, sinh hoạt và điều tiết cắt lũ.
Trước tình hình này, ngay từ đầu năm 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Kon Tum cùng với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Kon Tum đã tiến hành kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình và tình hình tích nước.
Kết quả kiểm tra cho thấy, đối với các công trình hồ chứa nước, có 46 hồ được đánh gia an toàn, 17 hồ cơ bản an toàn. Đặc biệt, 4 hồ chứa nước có nguy cơ mất an toàn cao. Ngành nông nghiệp tỉnh Kon Tum cũng đã tiến hành kiểm tra, đánh giá 504 đập và 7 trạm bơm. Qua đó, lực lượng chức năng xác định có 21 đập bị hư hỏng, xuống cấp, cần sớm sửa chữa, khắc phục.
Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Kon Tum được UBND tỉnh Kon Tum giao nhiệm vụ quản lý, khai thác 179 công trình thủy lợi, trong đó có 74 hồ chứa, 98 đập dâng và 7 trạm bơm điện.
Nhằm đảm bảo an toàn trước, trong và sau mùa mưa năm 2025, công ty đã tổ chức kiểm tra, rà soát phương án ứng phó thiên tai cho tất cả các công trình thủy lợi do đơn vị quản lý, khai thác để thực hiện và điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế.
Trạm quản lý thủy nông huyện Đăk Hà, nơi đang quảng lý 32 công trình thủy lợi, trong đó có 3 công trình lớn phục vụ nguồn nước tưới cho phần lớn diện tích đất canh tác và nước sinh hoạt cho người dân huyện Đăk Hà.
Anh Bùi Văn Thông, Trạm trưởng Trạm quản lý thủy nông huyện Đăk Hà cho biết, trong những ngày này trên địa bàn liên tục xuất hiện những cơn mưa, vì vậy hơn chục nhân viên phải thường xuyên đi kiểm tra các công trình thủy lợi, nếu xảy ra sự cố còn kịp thời khắc phục.
“Các công trình thủy lợi do đơn vị quản lý phần lớn là đập tràn tự do nên việc điều tiết nguồn nước tương đối được đảm bảo. Hơn nữa, thời điểm này đang đầu mùa mưa nên mực nước đổ về các hồ chứa vẫn chưa nhiều nên cũng không gây ảnh hưởng đến các công trình thủy lợi”, anh Thông chia sẻ.
Các đơn vị quản lý, khai thác thường xuyên kiểm tra, đánh giá hiện trạng các công trình trong mùa mưa lũ. Ảnh: Tuấn Anh.
Để đảm bảo an toàn hồ đập trong mùa mưa lũ, ông Nguyễn Văn Dẫn, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Kon Tum cho biết, công ty thường xuyên kiểm tra, đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước trước, trong mùa mưa nhằm xác định mức độ an toàn của công trình để có phương án vận hành, điều tiết phù hợp. Đồng thời, đề xuất sửa chữa, khắc phục các hạng mục bị hư hỏng nhằm đảm bảo an toàn cho các công trình trong mùa mưa lũ.
Bên cạnh đó, công ty cũng tổ chức bảo dưỡng, vận hành cửa van, hệ thống điện… ở các hồ chứa nước, công trình tháo lũ và các trang thiết bị phòng chống thiên tai nhằm chủ động thay thế trong trường hợp có sự cố vận hành.
“Chúng tôi thường xuyên thông tin, phối hợp với chính quyền địa phương nơi có công trình để chủ động trong công tác huy động nhân lực, vật tư, trang thiết bị theo phương châm “4 tại chỗ” nhằm kịp thời ứng phó khi có sự cố xảy ra, qua đó đảm bảo an toàn cho các công trình trong mùa mưa lũ”, ông Dẫn thông tin.
Cần nguồn kinh phí sửa chữa
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kon Tum, sau khi kết thúc vụ tưới đông xuân năm 2024-2025, các đơn vị quản lý, khai thác các công trình thủy lợi đã tổ chức kiểm tra đánh giá hiện trạng hư hỏng các hạng mục công trình để có phương án sửa chữa phù hợp. Đồng thời, khơi thông bùn cát trước cống lấy nước, tràn xả lũ và phát quang thông thoáng toàn bộ mái đập để kiểm tra trong mùa mưa lũ.
Đặc biệt, khi có mưa lũ, các đơn vị đã tổ chức phân công trực 24/24 giờ tại trạm quản lý thủy nông huyện, thành phố và các công trình thủy lợi. Thường xuyên kiểm tra các hạng mục công trình, theo dõi mực nước các hồ chứa để lên phương án sẵn sàng ứng phó phòng, chống thiên tai.
Mùa mưa lũ khiến mực nước ở các hổ thủy lợi dâng cao, các địa phương đã lên phương án ứng phó. Ảnh: Tuấn Anh.
Sở Nông nghiệp và Môi trường Kon Tum cũng nhận định, hiện nay khó khăn, vướng mắc của tỉnh là nguồn kinh phí từ giá sản phẩm dịch vụ thủy lợi không đủ để thực hiện bảo trì, sửa chữa, nâng cấp công trình.
Ông Đặng Trần Huân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Kon Tum cho biết, hiện nguồn kinh phí từ giá sản phẩm dịch vụ thủy lợi không đủ để thực hiện bảo trì, sửa chữa, nâng cấp. Trong khi một số hạng mục công trình thủy lợi cũ bị hư hỏng xuống cấp như: Khu vực lòng hồ bị bồi lắng nghiêm trọng, tràn xả lũ làm tạm bằng đất… Cùng với đó, không có đường quản lý vận hành và ứng cứu khi sự cố xảy ra, gây mất an toàn cao trong mùa mưa lũ.
“Đề nghị Trung ương xem xét có chính sách hỗ trợ kinh phí cho tỉnh để sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi đã bị hư hỏng, xuống cấp, nhằm đảm bảo an toàn, nâng cao hiệu quả phục vụ sản xuất nông nghiệp và phòng chống thiên tai”, ông Huân chia sẻ.
