Khắc phục sự cố, cam kết bảo vệ môi trường ở mỏ Suối Bắc

Ngày 5/9/2025, trong quá trình vệ sinh bể chứa và khu vực xưởng sản xuất, Công ty TNHH Thiếc Hà An đã để xảy ra sự cố tràn nước thải chứa bùn đất. Do bể chứa lâu ngày chưa được dọn dẹp, bùn tích tụ nhiều, trong quá trình rửa đã tạo ra lượng lớn nước đục chảy xuống hồ lắng cuối. Đến rạng sáng ngày 6/9, lượng nước vượt quá khả năng chứa của hồ, dẫn đến tràn bờ, khoảng 600 m³ nước chảy ra Suối Bắc, xã Châu Hồng, tỉnh Nghệ An.

Ngay sau khi xảy ra sự cố, công ty đã khẩn trương huy động cán bộ, công nhân tiến hành ứng phó khẩn cấp, đắp bù, gia cố khu vực bị xói mòn, đồng thời phối hợp cùng đoàn kiểm tra xã Châu Hồng trực tiếp xuống hiện trường xác minh. Đến khoảng 15 giờ chiều ngày 6/9, tình trạng nước đục tại Suối Bắc đã giảm đáng kể và cơ bản trở lại bình thường.

Trong văn bản giải trình sự việc gửi cơ quan chức năng mới đây, công ty này thừa nhận nguyên nhân chủ yếu là do bố trí vệ sinh chưa hợp lý, phát sinh lượng nước thải vượt quá khả năng xử lý của hồ lắng, công tác giám sát, kiểm tra nội bộ chưa chặt chẽ, một số cán bộ, nhân viên lơ là trách nhiệm. Công ty khẳng định sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm và coi đây là bài học sâu sắc để siết chặt quản lý, ngăn ngừa sự cố tương tự tái diễn.

Công ty đã ngay lập tức triển khai một loạt biện pháp khắc phục: ngừng toàn bộ hoạt động rửa bể chứa, toàn bộ nước thải được thu gom, xử lý theo đúng quy định; tiến hành vệ sinh, nạo vét hệ thống thoát nước để ngăn ngừa ứ đọng và rò rỉ ra môi trường; gia cố, nâng cao thành hồ chứa để tăng mức an toàn; bố trí cán bộ kỹ thuật trực 24/24 tại khu vực hồ lắng nhằm kịp thời giám sát và xử lý sự cố. Công ty cũng nhấn mạnh, lượng nước tràn chủ yếu là nước bùn, có độ pH 6–7, không gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường. Tuy vậy, công ty vẫn nghiêm túc nhận khuyết điểm và gửi lời xin lỗi đến chính quyền, nhân dân và các cơ quan chức năng vì sự cố đã ảnh hưởng đến xã hội.

Song song đó, công ty đã báo cáo hoàn tất toàn bộ các yêu cầu khắc phục trước đó của Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An, bao gồm: nộp và được phê duyệt phương án điều chỉnh thiết kế khai thác; bàn giao mốc giới khai thác; lắp đặt và vận hành trạm cân giám sát sản lượng. Các hạng mục này đã được cơ quan chức năng kiểm tra, ghi nhận và tạo nền tảng để công ty sớm được phép khai thác trở lại.

Đối với khâu luyện thiếc, công ty cũng thẳng thắn cho biết đang gặp khó khăn: trữ lượng quặng hạn chế, chi phí đầu tư nhà máy luyện quá cao, trong khi nhiều cơ sở luyện tại địa phương đã ngừng hoạt động do thiếu nguyên liệu. Là phương án thay thế, công ty đã ký hợp đồng ủy thác gia công với đơn vị có đủ năng lực để chế biến quặng thành thiếc thỏi đạt chuẩn. Cách làm này vừa giảm chi phí xã hội, vừa hạn chế tác động đến môi trường, đồng thời phù hợp với quy định mới của Luật Địa chất và Khoáng sản.

Hiện tại, công ty đang tích cực xin phép khôi phục hoạt động khai thác. Nếu được chấp thuận, việc tái khởi động mỏ sẽ mang lại nhiều lợi ích: đảm bảo việc làm ổn định cho hơn 250 lao động hiện có; đảm bảo duy trì xử lý tốt 1800 m3 nước tự nhiên mỗi ngày, góp phần bảo vệ môi trường; đồng thời đóng góp khoản thuế lớn vào ngân sách địa phương, tạo nguồn thu ổn định và lợi nhuận bền vững. Công ty cũng khẳng định đã sẵn sàng về mặt kỹ thuật, với đội ngũ kỹ sư, công nhân giàu kinh nghiệm cùng hệ thống hầm lò, thiết bị khai thác hiện đại, áp dụng công nghệ xử lý thân thiện môi trường như hệ thống ép khô bùn thải, ép bánh khô quặng đuôi.

Công ty TNHH Thiếc Thiếc Hà An cam kết sẽ nghiêm túc rút kinh nghiệm, khắc phục triệt để các tồn tại, tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật về khoáng sản và môi trường; thường xuyên báo cáo tiến độ, chịu sự giám sát của các cơ quan chức năng; đảm bảo hoạt động khai thác an toàn, hiệu quả và thân thiện môi trường. Đồng thời, công ty mong muốn các cơ quan có thẩm quyền sớm phê duyệt giấy phép điều chỉnh phương án khai thác để triển khai ngay các hạng mục đã được thẩm định, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hồ chứa quặng đuôi, hệ thống xử lý nước thải và các công trình bảo vệ môi trường khác, ngăn ngừa từ gốc các sự cố tương tự.

Sự cố ngày 5/9 vừa qua là lời cảnh tỉnh để Công ty Thiếc Hà An nhìn nhận lại công tác quản lý nội bộ. Thông qua việc ứng phó nhanh chóng và các cam kết rõ ràng, công ty kỳ vọng sớm hoàn tất thủ tục, được cơ quan chức năng cho phép khai thác trở lại, ổn định việc làm cho người lao động và tiếp tục đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ngày 16/9, ông Cao Thế Bảo, Chủ tịch UBND xã Châu Hồng, cho hay: “Ngay sau khi xảy ra sự cố tại mỏ quặng thiếc Suối Bắc của Công ty Hà An, xã đã kiểm tra và có báo cáo. Công ty cũng đã nhanh chóng nỗ lực khắc phục, đắp kè kiên cố và san lấp đất vào các hố trước đây”.

Cũng theo ông Bảo, lâu nay đơn vị này cũng đang tạm dừng hoạt động khai thác và sản xuất để hoàn thiện một số vấn đề cần khắc phục theo yêu cầu của các cơ quan chức năng.