Kết nối toàn quốc, cùng mở cánh cửa Net Zero cho doanh nghiệp

Không còn là chọn lựa

Từ 31/3/2025, hơn 2.100 cơ sở sản xuất lớn trên cả nước sẽ phải hoàn thành báo cáo kiểm kê khí nhà kính theo quy định của Chính phủ. Danh sách đã được ban hành, thời hạn đã được ấn định và điều này biến câu hỏi “Có nên thực hiện hay không” thành sự lạc hậu trong tư duy quản trị.

Thách thức lớn hơn nằm ở chỗ, kiểm kê khí nhà kính không phải là một biểu mẫu hành chính có thể xử lý trong vài ngày.

Đây là chuỗi công việc phức tạp kéo dài, từ việc xác định ranh giới phát thải, thu thập và chuẩn hóa dữ liệu nguyên liệu, năng lượng, quy trình sản xuất, đến áp dụng các hệ số phát thải quốc tế và tổ chức đánh giá độc lập. Nếu làm không chuẩn hoặc không làm, doanh nghiệp có thể đối mặt với rủi ro pháp lý, đánh mất vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu hoặc bị loại khỏi các gói tín dụng xanh vốn đang ngày càng khắt khe về minh bạch khí thải.

Trong thế giới mà tính xanh không còn là yếu tố cộng điểm mà đã trở thành tiêu chuẩn mặc định, doanh nghiệp Việt Nam không còn quyền chờ đợi.

Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp vượt qua những nút thắt đầu tiên, Chương trình “Vì Môi trường xanh Quốc gia” đã kích hoạt chuỗi hoạt động mang tên “Hành trình đến Net Zero” trên quy mô toàn quốc.

Không chỉ là một sáng kiến truyền thông, chương trình còn đặt mục tiêu tạo lập hệ sinh thái hỗ trợ chuyên sâu và kéo dài, với sự tham gia trực tiếp của các bộ ngành trung ương, chính quyền địa phương, viện nghiên cứu, tổ chức tài chính và chuyên gia độc lập.

Hội nghị Quốc gia được tổ chức song song giữa trực tuyến và trực tiếp, tạo điều kiện thuận lợi cho cả doanh nghiệp lớn tại trung tâm kinh tế, lẫn doanh nghiệp nhỏ và vừa ở vùng xa.

Đặc biệt, hội nghị còn sự tham gia của các cơ quan quản lý, các đơn vị chuyên môn, sẵn sàng hướng dẫn doanh nghiệp từng bước về quy trình kiểm kê khí nhà kính, theo đúng Thông tư 17/2022/TT-BTNMT và tiêu chuẩn ISO 14068-1.

Từ việc xác định loại hình phát thải, phân tích dữ liệu, tính toán đến kiểm tra chất lượng báo cáo, tất cả đều được làm rõ để doanh nghiệp có thể chủ động, không rơi vào tình trạng “đến hẹn lại rối”.

TS Hoàng Hiệp, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tăng trưởng xanh - Trưởng Ban tổ chức Chương trình “Vì Môi trường xanh Quốc gia” cho rằng: “Chúng tôi không muốn Chương trình chỉ dừng lại ở mục đích tuyên truyền, nâng cao nhật thức, mà muốn tập trung sâu hơn vào chuyên môn, hỗ trợ cộng đồng bằng các hành động thiết thực. Đây là hành trình chuyển đổi chung, tập hợp các nguồn lực xã hội và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, nên không ai đơn độc trên con đường này”.

Chủ động một bước, dẫn trước cả thị trường

Tham gia sớm không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định, mà còn mở ra những giá trị mang tính chiến lược. Kiểm kê khí nhà kính chính là tấm gương phản chiếu nội lực vận hành. Nhờ dữ liệu phát thải, doanh nghiệp có thể nhận diện điểm yếu về hiệu suất sử dụng năng lượng, phát hiện những quy trình tiêu tốn tài nguyên nhất và từ đó lên kế hoạch cải tiến cụ thể, tiết kiệm chi phí dài hạn.

Không dừng lại ở đó, hành trình Net Zero còn mở ra cánh cửa đến thị trường tín chỉ carbon trong nước, dự kiến vận hành thử nghiệm vào 2027, nơi mỗi tấn phát thải được giảm đi có thể trở thành dòng thu nhập mới. Những doanh nghiệp làm chủ dữ liệu và kiểm soát phát thải hiệu quả sẽ nắm trong tay một tài sản giá trị.

Hình ảnh doanh nghiệp minh bạch về phát thải cũng ngày càng tạo được uy tín trong mắt các đối tác toàn cầu. Trong một thế giới mà ESG đã trở thành tiêu chí lựa chọn bắt buộc ở nhiều ngành hàng xuất khẩu, việc chứng minh khả năng giảm phát thải không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để tồn tại.

Chính vì lẽ đó, Ban tổ chức Chương trình “Vì Môi trường xanh Quốc gia” và chuỗi hoạt động “Hành trình đến Net Zero” mong muốn các hỗ trợ không dành riêng cho nhóm doanh nghiệp đã có hệ thống quản trị hiện đại hay dư dả ngân sách. Nó hướng đến cả những doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhóm đối tượng còn đang loay hoay giữa văn bản và biểu mẫu và rất cần một lời giải thích, chỉ dẫn tận tình để bắt đầu.

Ở thời điểm này, không hành động tức là tự loại mình khỏi cuộc đua. Không tham gia đồng nghĩa với tự làm khó mình trước ngưỡng cửa hội nhập xanh. Và không kết nối với hệ thống hỗ trợ sẵn có tức là chấp nhận một mình đi qua cánh rừng chính sách đang dày đặc.

Việt Nam đã cam kết. Thị trường đang chuyển động. Cánh cửa đã mở. Câu hỏi còn lại là: Doanh nghiệp sẽ bước qua bằng hành động nào và vào lúc nào? Và nếu câu trả lời vẫn còn ngập ngừng ở thì tương lai, họ có thể chọn một cách đơn giản hơn để bắt đầu - Tham gia Hội nghị Quốc gia “Hành trình đến Net Zero” cùng Viện Nghiên cứu Tăng trưởng xanh vào sáng thứ Bảy 28/6.