Ủy ban châu Âu ước tính, mỗi 1 euro đầu tư vào phục hồi thiên nhiên có thể tạo ra từ 4 đến 38 euro lợi ích, tùy theo lĩnh vực và địa điểm thực tế. Ví dụ, vùng đất ngập nước ổn định không chỉ giúp giảm nguy cơ lũ lụt mà còn tiết kiệm hàng triệu euro so với việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Tuy nhiên, thế giới vẫn loay hoay trong việc huy động nguồn vốn đủ lớn cho các giải pháp thuận thiên (NbS). Khi đó, trái phiếu tác động đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng.
Hiện nay, khoảng 82% vốn đầu tư NbS toàn cầu đến từ nguồn công, do các lợi ích như không khí sạch hay bảo vệ chống lũ thường khó thương mại hóa. Ảnh: NBS.
Các tổ chức phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn cho dự án môi trường đang ngày càng hướng đến NbS. Dự báo đến năm 2025, thị trường trái phiếu xanh có thể đạt 620 tỷ USD, trong đó dự án thiên nhiên chiếm khoảng 15% tổng giá trị, theo Moody’s.
Một ưu thế của NbS là thường gắn với chiến lược bảo tồn đa dạng sinh học theo quy mô vùng, dễ tích hợp vào thiết kế trái phiếu. Khoản thanh toán không phụ thuộc vào việc định giá dịch vụ hệ sinh thái mà dựa trên ngân sách chung của tổ chức phát hành, đồng thời được củng cố nhờ nguồn thuế gia tăng từ hoạt động kinh tế đi kèm. Tại Mỹ, nền kinh tế phục hồi thiên nhiên ước tính tạo ra 24,5 tỷ USD mỗi năm.
Thực tế, nhiều chính quyền và doanh nghiệp đã áp dụng. Năm 2023, vùng Castilla y León (Tây Ban Nha) dùng một phần trái phiếu bền vững cho phòng cháy rừng, tái trồng rừng và bảo tồn. Trước đó, năm 2021, Công ty United Utilities (Anh) phát hành trái phiếu 300 triệu bảng để khôi phục đầm lầy, bờ sông, cải thiện chất lượng nước và giảm nguy cơ ngập lụt.
Những ví dụ này cho thấy trái phiếu có thể trở thành công cụ hữu hiệu để huy động vốn cho NbS, cả trong khu vực công lẫn tư nhân. Tuy nhiên, so với khu vực công, khối doanh nghiệp vẫn còn phát hành hạn chế, chủ yếu trong lĩnh vực nước và lâm nghiệp. Các nhà đầu tư như Triodos Investment Management đang thúc đẩy xu hướng này, vừa đánh giá, vừa đối thoại với bên phát hành nhằm mở rộng quy mô giải pháp thiên nhiên trong tài chính xanh.
