Theo nghiên cứu của Viện Sông ngòi Australia và Đại học Griffith của quốc gia này, mặc dù các sáng kiến toàn cầu như Khuôn khổ Đa dạng sinh học Toàn cầu (GBF) 30 × 30, Kế hoạch ứng phó khẩn cấp (ERP) hay Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) đã đặt mục tiêu bảo vệ 30% vùng nước nội địa đến năm 2030, nhưng tiến độ vẫn gặp cản trở bởi thiếu dữ liệu nền, giám sát lỏng lẻo, quản trị hiệu quả chưa cao và sự tham gia hạn chế của cộng đồng địa phương, đặc biệt là người bản địa.
Hệ sinh thái nước ngọt chịu áp lực lớn từ biến đổi khí hậu. Ảnh: Linkedin.
ERP đề xuất 6 ưu tiên hành động toàn diện gồm: duy trì dòng chảy môi trường, cải thiện chất lượng nước, bảo vệ và phục hồi sinh cảnh, quản lý khai thác loài, kiểm soát loài xâm hại và đảm bảo kết nối sinh thái. Mặc dù đã có nhiều mô hình phục hồi thành công ở quy mô nhỏ, nhưng hệ thống quản lý đất và nước hiện tại vẫn chưa đủ mạnh để xử lý các thách thức phân tán, phức tạp; ngay cả các khu bảo vệ hiện tại cũng chưa có khả năng chống chịu trước áp lực bên trong và bên ngoài.
Bà Angela H. Arthington, tác giả của nghiên cứu cho biết, mô hình bảo tồn truyền thống, hướng tới khôi phục trạng thái nguyên thủy nay đã không phù hợp trước tốc độ và sự phức tạp của thay đổi. Do vậy, cần chuyển sang cách tiếp cận mới, tập trung vào tăng cường khả năng chống chịu xã hội - sinh thái thông qua quản lý thích ứng linh hoạt và các giải pháp dựa vào thiên nhiên (NbS).
Cách làm này cho phép điều chỉnh linh hoạt theo kết quả thực tế, cân bằng nhu cầu phát triển với bảo tồn, đồng thời ứng phó tốt hơn với bất định trong tương lai. Mục tiêu là đảm bảo hệ sinh thái nước ngọt không chỉ tồn tại mà còn phát triển bền vững, mang lại lợi ích lâu dài cho cả tự nhiên và con người.
