‘Hơi thở đại ngàn’ trong hành trình 80 năm đổi mới xanh

Hơi thở đại ngàn

Năm 2025 đánh dấu chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển của ngành Nông nghiệp và Môi trường, một hành trình đủ dài để chứng kiến sự đổi thay của đất nước, của đời sống nông thôn và của tư duy phát triển xanh.

Trong 80 năm ấy, từ những cánh đồng nhỏ bé và đơn sơ của buổi đầu, nông nghiệp đã trở thành trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế. Tư duy lấy thiên nhiên làm trung tâm, coi tài nguyên là nền tảng cho phát triển bền vững dần được định hình. Hơi thở của ngành vì thế không chỉ nằm ở những con số tăng trưởng mà còn ở những mô hình, con người đang lặng lẽ làm nên sự đổi thay ngay tại làng quê, bản làng, nương rẫy.

Giữa đại ngàn Tây Nguyên, trước thuộc tỉnh Kon Tum nay là tỉnh Quảng Ngãi, Làng Hồ Art Gifts (cơ sở thủ công, nghệ thuật kết hợp với du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng) hiện lên như một minh chứng sống động cho tinh thần 80 năm chuyển mình ấy. Một ngôi làng mà theo lời người sáng lập, “mọi thứ đều có thể thở cùng thiên nhiên”.

Cách đây 14 năm, khi chị Kiều Đăng, Giám đốc hộ kinh doanh Làng Hồ Art Gifts, bắt đầu xây dựng mô hình du lịch sinh thái dựa trên triết lý “thuận thiên”, nhiều người không khỏi hoài nghi. Không bê tông, không kiến trúc hiện đại, không tiện nghi sang trọng, liệu có giữ chân được du khách? Nhưng chị Kiều chọn một niềm tin khác, thiên nhiên vốn đã hoàn chỉnh, con người chỉ cần "bước lùi" đủ để lắng nghe nhịp thở của rừng, của suối, của đất. Và từ niềm tin đó, Làng Hồ Art Gifts được hình thành như một nốt lặng của sự mộc mạc, chân thật giữa đại ngàn.

Từng mái nhà tại làng được dựng bằng vật liệu truyền thống: mái tranh nằm thoải theo triền dốc, vách đất để giữ độ ấm, tre nứa đan xen tạo sự thoáng đãng. Không gian mô phỏng kiến trúc nhà rông, nhà sàn Tây Nguyên nhưng vẫn gần gũi, hòa mình vào cảnh quan tự nhiên. Chị Kiều nói: “Vật liệu biết thở, người cũng thở chậm lại”. Quả thật, đứng giữa khuôn viên làng, người ta dễ dàng cảm nhận được hơi thở của gió len qua từng nan tre, của đất mát dưới chân và của khoảng tĩnh giữa núi rừng mà cuộc sống đô thị khó có được.

Đến Làng Hồ Art Gifts, du khách không chỉ ngủ trong ngôi nhà mang hơi thở của núi rừng Tây Nguyên, mà còn được “chạm” vào đời sống bản địa: gặt lúa cùng người dân, nấu cơm lam trên bếp củi, đan gùi bằng mây rừng, ủ men rượu cần, hay hòa mình trong nghi thức lễ hội lửa. Mỗi hoạt động được tham gia là một lần trải nghiệm triết lý sống của đồng bào Tây Nguyên: giản dị, bền bỉ và chân thật. “Chỉ khi chạm vào đất, vào lúa, vào hơi nóng của bếp, người trẻ mới thấy thiên nhiên không phải là câu chuyện xa xỉ mà là điều nuôi dưỡng mình”, chị Kiều Đăng chia sẻ.

Không dừng lại ở việc vận hành khu du lịch, Làng Hồ Art Gifts còn có đội ngũ tư vấn giúp cộng đồng làm du lịch dựa trên tri thức bản địa. Cách thiết kế không gian, tổ chức sinh hoạt văn hóa và giữ gìn môi trường đều được chia sẻ lại cho người dân. Tinh thần ấy góp phần lan tỏa mô hình “ngôi nhà biết thở”, nơi con người, kiến trúc và thiên nhiên vận hành trong sự hài hòa bền vững.

Sức sống nông thôn

Từ câu chuyện riêng của Làng Hồ Art Gifts có thể thấy rõ một chuyển động lớn hơn trong bức tranh nông thôn Việt Nam: du lịch nông thôn đang trở thành động lực kép, vừa thúc đẩy nông nghiệp sinh thái vừa góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, giàu bản sắc.

Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp cho biết, trong bối cảnh Việt Nam hướng tới chuyển đổi xanh và cam kết phát thải ròng bằng “0”, du lịch nông thôn là hướng phát triển chiến lược, kết hợp tri thức bản địa, công nghệ xanh và kinh tế tuần hoàn. Đó không đơn thuần là ngành phụ trợ mà là chìa khóa để tạo ra hệ sinh thái kinh tế đa giá trị, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng sống của người dân nông thôn.

Theo Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường, đến năm 2025, cả nước có hơn 600 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động hiệu quả. Nhiều mô hình trong số đó lồng ghép trải nghiệm nông nghiệp, tiêu thụ sản phẩm OCOP và du lịch cộng đồng, tạo ra chuỗi giá trị khép kín và bền vững. Từ những mô hình này, người dân, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên, có thêm cơ hội sinh kế; văn hóa bản địa được hồi sinh; môi trường được bảo vệ thông qua việc hạn chế bê tông hóa, khuyến khích sử dụng vật liệu tự nhiên.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 đang được xây dựng, Bộ đặt mục tiêu phát triển du lịch nông thôn một cách bài bản, đáp ứng cam kết quốc gia về kinh tế xanh và giảm phát thải. Những ý tưởng, mô hình và kiến nghị thực tiễn như từ Làng Hồ Art Gifts sẽ được tổng hợp, đưa vào chính sách phù hợp để thúc đẩy phát triển bền vững trong giai đoạn mới. “Từ các diễn đàn, liên kết mới sẽ hình thành và nhanh chóng chuyển hóa thành giải pháp thiết thực”, ông Nguyễn Minh Tiến chia sẻ.

Nhìn lại hành trình 80 năm, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã chứng minh năng lực thích ứng trước mọi biến đổi, từ khí hậu khắc nghiệt, thị trường thay đổi đến áp lực phát triển kinh tế. Tinh thần đổi mới, sáng tạo và bền bỉ được thể hiện qua từng mô hình như Làng Hồ Art Gifts, nơi người dân, văn hóa và thiên nhiên cùng tồn tại và "cộng sinh" trong sự trân trọng lẫn nhau. Đó không chỉ là một mô hình du lịch, mà là một cách sống, một cách kể chuyện về Tây Nguyên bằng hơi thở của núi rừng.

Giữa đại ngàn, những mái nhà tranh biết thở, ngọn lửa lễ hội cháy rực trong đêm, tiếng cồng chiêng ngân vọng và tiếng cười vang giữa mùa gặt… tất cả hòa thành bức tranh nông thôn mới giàu bản sắc và sức sống. Làng Hồ Art Gifts trở thành điểm nhấn trong hành trình 80 năm của ngành Nông nghiệp và Môi trường, góp một nhịp thở ấm áp vào dòng chảy phát triển xanh của đất nước. Đó là hơi thở của bền vững, của niềm tin và khát vọng đưa con người trở lại với thiên nhiên để bước đi hài hòa và lâu dài.