Thông báo được Bộ Môi trường, Khoa học và Công nghệ Ghana đưa ra ngày 11/12, đánh dấu bước thay đổi quan trọng trong chính sách quản lý tài nguyên của quốc gia sản xuất vàng hàng đầu châu Phi.
Những năm gần đây, Ghana chứng kiến sự bùng nổ của hoạt động khai thác vàng thủ công và trái phép, vốn được cho là nguyên nhân gây ô nhiễm sông suối, hủy hoại hệ sinh thái rừng và tàn phá các vùng trồng ca cao. Tình trạng này đã gây áp lực lớn lên ngành khai khoáng, kéo theo nhiều cuộc biểu tình và phản đối trên toàn quốc.
Chính phủ Ghana đã ban hành lệnh cấm toàn bộ hoạt động khai thác mỏ trong các khu rừng phòng hộ. Ảnh: Edem Srem.
Nhiều tập đoàn khai thác công nghiệp như Gold Fields, AngloGold Ashanti, Newmont hay Asante Gold cho biết họ thường xuyên phải đối mặt với tình trạng xâm nhập trái phép vào các khu vực được cấp phép khai thác. Điều này buộc các doanh nghiệp phải tăng cường đầu tư vào an ninh, hệ thống giám sát bằng drone và các chương trình gắn kết cộng đồng nhằm giảm thiểu rủi ro.
Theo dữ liệu của chính phủ, hoạt động khai thác trái phép đã lan rộng tới 13 trong số 16 vùng của Ghana, bao gồm các khu vực trọng điểm trồng ca cao ở Ashanti, Western và Eastern. Để kiểm soát tình hình, chính quyền đã triển khai nhiều biện pháp như cấp phép cho thợ mỏ thủ công, xây dựng mô hình khai thác cộng đồng và huy động lực lượng an ninh trấn áp hoạt động khai thác và buôn bán vàng bất hợp pháp.
Trước đó, các quy định năm 2022 vẫn cho phép khai thác có kiểm soát trong rừng phòng hộ. Tuy nhiên, lệnh bãi bỏ mới đã chính thức có hiệu lực sau thời hạn 21 ngày theo quy định hiến pháp, trao cho Ghana công cụ pháp lý mạnh mẽ hơn để bảo vệ rừng, nguồn nước và đất nông nghiệp.
Quyền Bộ trưởng Môi trường Emmanuel Armah-Kofi Buah nhấn mạnh: “Bảo vệ sức khỏe rừng sẽ giúp đảm bảo lượng mưa, bảo vệ nông trại và duy trì sự sống cho cộng đồng. Những dòng sông sạch đảm bảo nước uống và tương lai của chúng ta”.
Các tổ chức môi trường đánh giá quyết định này là bước ngoặt lớn, tái lập các biện pháp bảo vệ sau khi 90% diện tích rừng phòng hộ từng được mở cửa cho khai thác. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý, nếu chỉ dựa vào lệnh cấm là không đủ để giải quyết toàn bộ vấn đề. Họ kêu gọi Ghana thiết lập chương trình phát triển rừng quốc gia để phục hồi và mở rộng diện tích rừng trong dài hạn.
