Trong vai người đi xin việc cho con gái vừa tốt nghiệp Trường Đại học Y khoa Vinh (hệ cao đẳng), chúng tôi về huyện Thanh Chương thì nghe dư luận rỉ tai “muốn tìm được việc làm ở một trạm y tế xã phải chịu chi mới xong!”. Nhiều người khẳng định chắc như đinh đóng cột: Trước đây chỉ hết 80 triệu đồng/suất, còn hiện nay phải từ 120 đến 130 triệu đồng/suất.
TỪ NHẬN NGƯỜI MỘT CÁCH TUỲ TIỆN
Theo thống kê của Phòng y tế huyện Thanh Chương, từ năm 2009 đến hết tháng 5/2011, với danh nghĩa thực hiện bộ tiêu chí Quốc gia cho Trạm y tế xã, Giám đốc Trung tâm y tế huyện Thanh Chương (TTYT) đã ký quyết định tiếp nhận và bố trí về 38/40 trạm y tế cấp xã và TTYT huyện tổng cộng 57 người/tổng số 247 biên chế được duyệt. Trong đó có 10 y sỹ, 19 điều dưỡng viên trung học và cao đẳng, 8 nữ hộ sinh cao đẳng và trung học và 20 dược sỹ trung học... Tuy nhiên, theo đánh giá của chính quyền từ huyện đến xã thì chất lượng chuyên môn của đội ngũ cán bộ y tế cấp xã vẫn “dẫm chân tại chỗ”.
Ngoài việc vẫn còn tồn tại 27 nhân viên y tế cấp xã hàng ngày chăm sóc sức khoẻ nhân dân với tấm bằng chuyên môn sơ học nên không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ là đội ngũ Trưởng trạm y tế có trình độ chuyên môn đào tạo thấp (7 người trình độ Trung học điều dưỡng và 18 người có trình độ Y sỹ), trong khi đó có tới 14 bác sỹ lại chưa được xem xét để bổ nhiệm làm Trạm trưởng. Sự bất cập về trình độ chuyên môn giữa Trạm trưởng và nhân viên dưới quyền là nguyên nhân của tình trạng “trên bảo, dưới không nghe” khá phổ biến ở cơ sở.
Điều làm dư luận cũng như chính quyền các cấp phản ứng chính là việc tiếp nhận người của vị giám đốc này không quan tâm đến cơ cấu giữa các nhóm khiến người thì làm không hết việc, kẻ lại ngồi chơi. Theo Thông báo số 1130/TB-UBND, ngày 19/6/2012 của UBND huyện Thanh Chương, thì toàn huyện hiện có tổng cộng 40 trạm y tế, nhưng nhóm điều dưỡng lại có tới 91 người là quá thừa. Trong khi nhóm hộ sinh trung học mới có 40 người, nhóm cán bộ dược có 26 người, nhóm y sỹ có 52 người. Hiện Thanh Chương còn có 11 trạm y tế thiếu bác sỹ; 14 trạm y tế thiếu cán bộ có chứng chỉ dược và 13 trạm y tế thiếu cán bộ có chứng chỉ y học cổ truyền.
Trung tâm y tế huyện Thanh Chương
Cũng theo đánh giá của UBND huyện Thanh Chương, sở dĩ có tình trạng nói trên là do trong quá trình tuyển dụng, Giám đốc TTYT Thanh Chương đã không quan tâm cụ thể đến việc bố trí cơ cấu chuyên môn theo 5 nhóm tại trạm y tế. Giám đốc chưa tham mưu kịp thời cho cấp uỷ, chính quyền và ngành y tế các giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng “thừa người thiếu việc” không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ kéo dài nhiều năm liền. Giám đốc TTYT huyện chưa xây dựng được công tác quy hoạch cán bộ, tiêu chuẩn, quy chế bổ nhiệm trưởng trạm y tế, không phối hợp với Phòng Y tế, Phòng Nội vụ để tranh thủ ý kiến chỉ đạo của UBND huyện.
Làm việc với ông Nguyễn Hoàng Hòa, Giám đốc TTYT huyện Thanh Chương về các vấn đề trên, ông Hòa đưa ra một căn cứ để chứng minh “những chỉ trích” của UBND huyện Thanh Chương vừa qua là “thiếu khách quan và chưa công bằng”. Ông bảo: Lúc bàn giao các trạm y tế xã từ huyện về cho TTYT quản lý đến nay, tổng biên chế chỉ mới tăng thêm 24 người. Trong số 91 điều dưỡng trung học thì ông chỉ nhận thêm có 18 người, còn lại đều do “lịch sử” để lại.
Thế nhưng, ông Hòa quên mất một điều rằng trước thực tế đó, với trách nhiệm của mình ông chính là người phải đưa ra quyết định tiếp nhận thêm hay không đối với nhóm điều dưỡng. Còn những người về hưu theo chế độ 132 thì tố giác để tiếp nhận được số người này, Giám đốc TTYT huyện Thanh Chương đã “ép” 36 nhân viên y tế có trình độ sơ học phải viết đơn xin nghỉ hưu. Thế nhưng, những ai biết “luồn lách”, “chạy chọt” thì đến nay vẫn tiếp tục làm việc. Đây là lý do giải thích vì sao hiện có 27 người trình độ sơ cấp không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ nhân dân ở cơ sở vẫn đang ở lại công tác cho đến nay.
ĐẾN “ĂN CHẶN” TIỀN CỦA Y TẾ CƠ SỞ
Làm việc với chúng tôi, 100% số nhân viên y tế cấp xã tại huyện Thanh Chương đều khẳng định: Giám đốc TTYT huyện Thanh Chương là người chuyên “ăn chặn” tiền các chương trình, mục tiêu được rót về cho các Trạm y tế cấp xã. Nhiều trạm trưởng y tế (xin giấu tên) khẳng định tất cả các khoản tiền chương trình, mục tiêu từ tiêm chủng mở rộng, đặt vòng tránh thai, HIV/AIDS, Phòng chống lao, sốt rét, tâm thần đến các khoản chi thường xuyên (119)... khi nguồn về đến TTYT đều bị kế toán giữ lại làm “quỹ đen” mất 10%. Đến như tiền bồi dưỡng đặt vòng tránh thai được rót về 12.700 đồng/vòng cũng bị TTYT giữ lại 2.000 đồng/vòng. Tiền điện thắp sáng, tiền điện thoại... mặc dù khi thanh toán cho ngành điện và viễn thông đã bao hàm 10% VAT, thế nhưng khi thanh quyết toán vẫn bị TTYT trừ tiếp 10% trên tổng số tiền phải nộp. Theo ông Hòa giải thích với Trạm trưởng các xã thì đây là khoản tiền dùng để TTYT huyện “bôi trơn” khi đi thanh quyết toán (?!).
Còn theo tính toán của một số Trạm trưởng y tế các xã thì mỗi năm riêng tiền các chương trình 119, HIV/AIDS, tiêm chủng mở rộng, KHHGĐ, lao, sốt rét... được rót về cho huyện Thanh Chương cũng ngót nghét 3 tỷ đồng. Bởi thế, số tiền bị TTYT giữ lại là rất lớn - trên dưới 600 triệu đồng/năm. Số tiền ấy đã được Giám đốc TTYT huyện Thanh Chương chi tiêu ra sao hay đã vào túi ai? Nếu không có một cuộc thanh tra toàn diện, khó tìm được câu trả lời...
Khi chúng tôi đưa những thắc mắc nói trên của cơ sở ra chất vấn, ông Nguyễn Hoàng Hòa, Giám đốc TTYT huyện Thanh Chương đã lập tức bác bỏ và cho đó là những thông tin “bịa đặt và không có cơ sở”. Ông Hòa khẳng định 100% số tiền thể hiện trên sổ sách kế toán đều được các Trạm y tế ký nhận không thiếu một đồng (?!).
Khi chúng tôi vừa ra khỏi TTYT huyện Thanh Chương thì nhận được điện thoại của một số vị Trạm trưởng y tế xã cho biết: “Nắm được thông tin có nhà báo về điều tra nên ông Hoà vừa gọi cho các trạm y tế xã và đề nghị nếu họ hỏi gì đến chuyện trừ 10% tiền các chương trình thì nói đỡ cho ông ấy với” (?!).
