Chia sẻ tại Hội thảo chuyên đề “Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện ESG để thâm nhập thị trường EU”, ngày 23/9, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao cho rằng, ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) không còn dừng ở mức xu hướng, mà đã trở thành nhu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp. Nếu không có “giấy thông hành xanh”, doanh nghiệp gần như không thể mua bán, hợp tác hay tiếp cận nguồn vốn quốc tế. Đây là áp lực bức thiết nhưng không dễ giải quyết, bởi việc đáp ứng tiêu chuẩn ESG không chỉ tốn chi phí mà còn đòi hỏi kiến thức và sự đồng hành thực tiễn.
Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng xây dựng nền tảng pháp lý bài bản. Cách tiếp cận vốn và quản trị nguồn lực ESG còn hạn chế. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần “bồi đắp” kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm để đủ sức đi đường dài.
Bà Vũ Kim Hạnh cũng nêu ra một thực tế, đã có những trường hợp doanh nghiệp thuê người viết báo cáo ESG không phản ánh đúng hoạt động thực tế.
“ESG không chỉ là thủ tục hay chứng chỉ, mà là chiến lược phát triển dài hạn. Đòi hỏi sự đầu tư thực chất, từ quản trị nội bộ đến tài chính, công nghệ, để doanh nghiệp Việt có thể cạnh tranh bền vững trên thị trường toàn cầu”, bà Vũ Kim Hạnh nhấn mạnh.
Theo bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc khối tư vấn phát triển bền vững, Công ty TNHH Tư vấn và Quản lý MCG, đến nay, tổng tài sản ESG toàn cầu đã đạt 41.000 tỷ USD, trở thành một chuẩn mực đầu tư mới.
Tuy nhiên, bà Cẩm Chi cho rằng, doanh nghiệp cần thay đổi nhận thức, cũng như có chiến lược đầu tư thông minh, thay vì chạy theo tất cả các tiêu chí một cách dàn trải.
Hội thảo chuyên đề “Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện ESG để thâm nhập thị trường EU” do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức. Ảnh: Nguyễn Thủy.
“Đầu tư cho ESG không chỉ dừng ở chứng chỉ mà còn liên quan đến hạ tầng sản xuất, công nghệ, dữ liệu, đây là những yếu tố nền tảng để doanh nghiệp thực hành bền vững”, bà Cẩm Chi nói và lưu ý, doanh nghiệp Việt cần hiểu đúng về ESG để triển khai thực chất, tránh hình thức. Bên cạnh đó, cân đối chi phí đầu tư, lựa chọn tiêu chí phù hợp. Đặc biệt, khắc phục điểm yếu phổ biến là thiếu hệ thống đo lường, ghi nhận và báo cáo.
Song song với ESG, chính sách Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) cũng đang trở thành áp lực buộc doanh nghiệp phải thay đổi. EPR yêu cầu doanh nghiệp chịu trách nhiệm toàn bộ vòng đời sản phẩm, kể cả khi trở thành chất thải.
Theo bà Chu Thị Kim Thanh, Phó Giám đốc Điều hành PRO Việt Nam, EPR có ba vai trò: gắn trách nhiệm cho nhà sản xuất, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, giảm ô nhiễm môi trường. Thế giới đã áp dụng EPR từ lâu, và tại Việt Nam, Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đã đưa EPR thành bắt buộc. Doanh nghiệp có hai lựa chọn là tự tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ Tài nguyên Môi trường Việt Nam.
Bên cạnh ESG, EPR thì đầu tư tác động (Impact Investment) đang nổi lên như một xu hướng tài chính toàn cầu. Mục tiêu của dòng vốn này không chỉ là lợi nhuận, mà còn tạo giá trị tích cực cho xã hội và môi trường.
Ông Abhishek Mittal, Giám đốc điều hành Quỹ Aaviskaar Capital chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Ông Abhishek Mittal, Giám đốc điều hành Quỹ Aaviskaar Capital, cho biết, đến năm 2024, giá trị tài sản quản lý của các nhà đầu tư tác động đạt 490 tỷ USD, riêng thị trường mới nổi là Đông Nam Á thu hút 6,17 tỷ USD. Phần phần lớn tập trung vào các dự án biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo, điện mặt trời. Trong đó, 69% nguồn vốn tập trung vào giảm phát thải khí nhà kính, 67% cho thích ứng khí hậu, chỉ 9% không gắn mục tiêu khí hậu.
Ông Mittal cho biết thêm, Aaviskaar Capital đã quản lý 8 quỹ với tổng tài sản hơn 500 triệu USD và đã có mặt ở Indonesia, Bangladesh. Đặc biệt, đang lên kế hoạch mở rộng sang Việt Nam. Trong đó, tập trung vào ba lĩnh vực là nông nghiệp & thực phẩm; Giải pháp chuỗi cung ứng; Sản xuất – xuất khẩu bền vững.
Theo bà Nguyễn Cẩm Chi, với doanh nghiệp Việt, thách thức lớn nhất là “rào cản xanh” từ châu Âu. Điển hình, 50% hộ trồng cà phê chưa có hồ sơ địa chính, chưa truy xuất được vùng trồng, khiến việc đáp ứng quy định EUDR gặp nhiều khó khăn. Doanh nghiệp gỗ, nông sản cũng chịu áp lực lớn. Không chỉ EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đều đưa ra những tiêu chuẩn xanh ngày càng khắt khe.
ESG không chỉ là “sân chơi” của các tập đoàn lớn. Thậm chí, doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) lại có lợi thế nhờ cơ cấu quản trị linh hoạt, dễ chuyển đổi.
