Nghịch lý cung - cầu
Hiện, xu hướng cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy đang diễn ra sâu rộng trên cả nước, việc sáp nhập các đơn vị hành chính và cơ quan nhà nước đã đặt ra nhiều thay đổi lớn đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Không ít người trong số đó buộc phải nghỉ việc, chuyển đổi vị trí, hoặc bước vào thị trường lao động mới với nhiều thách thức.
Người lao động đến các Trung tâm việc làm để tư vấn. Ảnh: Thủy Nhi.
Theo thống kê, số người bị ảnh hưởng do sắp xếp, tinh giản khoảng 200.000 người. Điều đó cho thấy, nhu cầu về an sinh xã hội của người lao động trong giai đoạn hiện nay rất cấp bách.
Thực tế là vậy, nhưng nhìn vào thị trường lao động đang đối mặt với bài toán khó là nghịch lý giữa nhu - cầu tuyển dụng và nguồn nhân lực đang thất nghiệp. Trên thực tế, trong khi một số lao động vẫn thất nghiệp thì trong doanh nghiệp lại có nhiều vị trí việc làm bị bỏ trống do không tìm được người phù hợp về kỹ năng, độ tuổi, tay nghề…
Mặt khác, nhiều lao động thất nghiệp đã ở tuổi ngoài 35 nên rất khó xin việc, vì sức khỏe không đảm bảo, kỹ năng làm việc hạn chế… là nguyên nhân khiến nhiều lao động không xin được việc, trong khi doanh nghiệp vẫn khát lao động chất lượng.
Tư vấn cho người lao động phục vụ công nghiệp 4.0. Ảnh: Thủy Nhi.
Báo cáo của Viện Phát triển doanh nghiệp (thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) và Viện Phát triển sức khỏe cộng đồng Ánh Sáng (LIGHT) cho thấy, có tới 80% doanh nghiệp chủ động đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực lao động. Nhưng chủ yếu là đào tạo nâng cao (65,1%) hay đào tạo cho lao động chưa có kỹ năng (57,6%) mà ít đào tạo kỹ năng mới (46,1%), nhất là kỹ năng chuyên biệt cho công nghiệp 4.0 (17,6%).
Chưa kể, người lao động trong doanh nghiệp áp dụng kỹ năng mềm tốt hơn kỹ năng kỹ thuật, đặc biệt kỹ năng kỹ thuật về 4.0 doanh nghiệp chưa đáp ứng được. Vẫn còn khoảng cách xa về kỳ vọng của doanh nghiệp với sự đáp ứng của người lao động.
Tất cả những nghịch lý trên cho thấy rằng, rất cần sự hỗ trợ tốt của cán bộ tư vấn việc làm, góp phần nâng cao tỉ lệ cung - cầu cho xã hội hiện đại.
Chìa khóa để đào tạo, hỗ trợ và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả kết nối cung - cầu. Ảnh: Thủy Nhi.
Cấp thiết cụ thể hóa chính sách phát triển nguồn nhân lực
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045, phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Để thực hiện được mục tiêu, khát vọng này, chìa khóa chính là quan tâm, nâng cao chính sách đào tạo, hỗ trợ, phát triển nguồn nhân lực.
Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua trong Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Trong bối cảnh thị trường lao động chịu sự tác động mạnh mẽ của chuyển đổi số, tình hình kinh tế của Việt Nam và thế giới… việc điều chỉnh các quy định trong Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) được quan tâm hơn bao giờ hết.
Theo cơ quan soạn thảo Luật Việc làm (sửa đổi), hiện nay Luật Việc làm chưa có quy định liên quan về đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ dịch vụ việc làm đối với đội ngũ nhân viên trực tiếp thực hiện tư vấn, giới thiệu việc làm cũng như tiêu chuẩn về chuyên môn nghiệp vụ, số lượng, cơ cấu đội ngũ cán bộ làm công tác tư vấn, giới thiệu việc làm trong các tổ chức dịch vụ việc làm, chưa bao phủ hết các hoạt động theo Công ước số 88.
Chị Vũ Thị Mỹ Ngọc, Công ty TNHH Thương mại K&K Toàn Cầu mong muốn tuyển dụng được lao động có trình độ, đúng vị trí việc làm. Ảnh: Thủy Nhi.
Cụ thể, Điều 9 Công ước số 88 của Tổ chức lao động quốc tế về dịch vụ việc làm mà Việt Nam đã tham gia đã có quy định: “Các viên chức của cơ quan dịch vụ việc làm phải đào tạo thích hợp để thực hiện nhiệm vụ của mình”.
Theo đó, vai trò của người trực tiếp tiếp xúc, cung ứng dịch vụ việc làm cho các tổ chức, cá nhân rất quan trọng, góp phần quyết định đến việc ra quyết định về nghề nghiệp tương lai, lựa chọn việc làm của người lao động, lựa chọn nhân sự phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị.
Chị Vũ Thị Mỹ Ngọc, đại diện Công ty TNHH Thương mại K&K Toàn Cầu, cho rằng: Để đáp ứng tốt nhu cầu thị trường, rất cần đội ngũ cán bộ tư vấn việc làm có chuyên môn vững và hiểu biết sâu về thị trường lao động. Họ là cầu nối quan trọng giúp doanh nghiệp tuyển đúng người, đúng vị trí, đồng thời tư vấn chính sách giữ chân nhân lực chất lượng.
Với người lao động, đội ngũ này định hướng nghề nghiệp phù hợp, nhất là trong bối cảnh cơ cấu ngành nghề đang chuyển dịch, góp phần đưa lao động sớm quay lại thị trường.
Một phiên giao dịch việc làm trực tuyến tại tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: Thủy Nhi.
Tập trung giải pháp lượng hóa mục tiêu
Theo các chuyên gia, để lượng hóa được mục tiêu trên thì trong Luật Việc làm (sửa đổi) cần bổ sung quy định người trực tiếp thực hiện các hoạt động tư vấn; giới thiệu việc làm; cung ứng và kết nối người lao động theo yêu cầu của tổ chức, cá nhân tại các Trung tâm dịch vụ việc làm, doanh nghiệp hoạt động dịch vụ việc làm phải tham gia khóa đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nghiệp vụ chuyên môn về dịch vụ việc làm (Điều 48).
Với quy định này được bổ sung, phía cơ quan quản lý Nhà nước sẽ xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng, tổ chức thi và cấp chứng chỉ cho cá nhân. Từ đó, giúp công tác tư vấn, giới thiệu việc làm được nâng lên, góp phần sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Còn đối với tổ chức dịch vụ việc làm nhân viên tư vấn, giới thiệu việc làm của doanh nghiệp dịch vụ việc làm phải tham gia khóa đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện, cập nhật về dịch vụ việc làm.
Điều này sẽ làm chuyên nghiệp hóa hoạt động dịch vụ việc làm, tổ chức dịch vụ việc làm trở thành điểm tin cậy của người lao động, doanh nghiệp. Còn với người sử dụng lao động sẽ tin tưởng, sử dụng dịch vụ của tổ chức dịch vụ việc làm, có nhân lực tốt đem lại hiệu quả xã hội. Với người lao động, họ sẽ tin tưởng, sử dụng dịch vụ của tổ chức dịch vụ việc làm, tối ưu hóa trong việc lựa chọn việc làm phù hợp năng lực, sở thích bản thân.
