Doanh nghiệp OCOP vùng ĐBSCL: Giữ hồn quê trong từng sản phẩm, vươn ra thế giới

Khởi nguồn từ những món quà quê bình dị

Vùng ĐBSCL không chỉ là vựa lúa, vựa cá, vựa trái cây của cả nước mà còn là “cái nôi” của hàng nghìn sản phẩm đặc trưng, đậm đà bản sắc văn hóa địa phương. Những năm gần đây, cùng với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), các doanh nghiệp, HTX và hộ sản xuất trong vùng đã biết khai thác lợi thế nông sản, đưa sản phẩm nông thôn vươn ra thị trường rộng lớn hơn. Từ làng quê, chợ quê, siêu thị đến các sàn thương mại điện tử và cả xuất khẩu quốc tế.

Câu chuyện của chị Nguyễn Thị Trang Thùy, xã Chợ Mới (An Giang) thể hiện tính năng động với tinh thần sáng tạo của phụ nữ vùng sông nước. Từ món bánh hạnh nhân được gia đình dì truyền lại hơn ba thập kỷ trước, chị Thùy đã thổi vào đó hơi thở mới và kết hợp giữa truyền thống và hiện đại để làm nên thương hiệu “Bánh hạnh nhân Tiến Anh”, đạt chuẩn OCOP 4 sao của tỉnh An Giang.

Nhớ lại chặng đường khởi nghiệp, chị Thùy kể: “Năm 1992 tôi lên Sài Gòn học nghề làm bánh, rồi mang công thức ấy về quê. Ban đầu chỉ nhóm bếp củi nhỏ trong nhà, mỗi ngày đạp xe chở mẹt bánh đi bán khắp chợ quê. Cực mà vui, vì bà con thương mà mua ủng hộ”.

Từ nửa ký bột, đến vài ký mỗi ngày, rồi đơn hàng tăng dần khi sản phẩm được người dân ưa chuộng. Bước ngoặt đến vào năm 1993, khi chị làm món bánh hạnh nhân đậu phộng trong đám cưới người cháu, được khách khen nức nở. Từ đó, bánh Tiến Anh trở thành món quà không thể thiếu trong dịp lễ Tết, cưới hỏi.

Năm 2015, chị Thùy thành lập Công ty TNHH Sản Xuất & Thương Mại Tiến Anh, đưa nghề thủ công gia đình thành doanh nghiệp chuyên nghiệp, đăng ký kiểu dáng công nghiệp cho sản phẩm “bánh hoa mai” và được công nhận sản phẩm tiêu biểu cấp quốc gia. Đến năm 2020, dòng bánh hạnh nhân Tiến Anh chính thức đạt chuẩn OCOP 4 sao, trở thành niềm tự hào của quê hương Chợ Mới.

Không dừng lại, công ty tiếp tục đổi mới sản phẩm với nhiều hương vị như trà xanh, mè, phô mai, sô-cô-la, khóm, bánh kẹp… cùng bao bì sang trọng, hướng đến quà biếu cao cấp. Hiện cơ sở có hơn 20 lao động thường xuyên, hàng chục lao động thời vụ, thu nhập bình quân 5-6 triệu đồng/tháng.

Anh Trần Lê Hùng, chồng chị Thùy, cho biết: “Chúng tôi đang hoàn tất hồ sơ nâng cấp sản phẩm lên OCOP 5 sao quốc gia, đồng thời xúc tiến xuất khẩu sang Nhật Bản và Australia. Một số đơn hàng thử nghiệm đã được gửi đi và phản hồi rất tích cực”.

Giữ hồn nước nổi trong từng giọt mắm cá linh

Nếu bánh hạnh nhân Tiến Anh mang hương vị ngọt ngào thì nước mắm cá linh của chị Lê Thị Ngọc Tuyền (xã Định Mỹ, An Giang) lại đậm đà, mộc mạc như chính con người miền Tây. Từ nguyên liệu cá linh non - đặc sản mùa nước nổi, chị Tuyền đã làm nên loại nước mắm truyền thống đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Hành trình khởi nghiệp của chị bắt đầu năm 2016, khi cuộc sống khó khăn, chị tận dụng nguồn cá linh dồi dào để ủ mắm cho gia đình. Không ngờ, mẻ mắm đầu tiên thơm ngon đến mức bà con ai cũng khen. Chị quyết định mở rộng sản xuất, giữ đúng phương pháp truyền thống: cá linh tươi trộn 30% muối, ủ trong lu sành suốt 12 tháng, không hương liệu, không chất bảo quản.

Giờ đây, cơ sở của chị đã có hơn 50 lu lớn, sản lượng mỗi năm hơn 1.000 lít nước mắm nhỉ loại 1, đóng chai thủy tinh chuẩn 650ml và 1 lít. Giá chỉ 40.000 đồng/lít nhưng chất lượng “sạch - ngon- truyền thống” khiến sản phẩm được ưa chuộng khắp nơi.

Năm 2025, nước mắm cá linh An Giang của chị Tuyền được công nhận OCOP 3 sao, mở ra cơ hội tham gia hệ thống cửa hàng nông sản sạch và sàn thương mại điện tử. “Tôi chỉ mong người tiêu dùng hiểu hơn giá trị nước mắm truyền thống, đang mang hương vị đậm đà và hồn cốt của miền Tây”, chị bộc bạch.

Theo ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, đến nay toàn tỉnh có 582 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao trở lên, trong đó có 14 sản phẩm OCOP 5 sao, 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 52 sản phẩm 4 sao và 515 sản phẩm 3 sao, với 324 chủ thể tham gia chương trình.

“Trong bối cảnh mới, đặc biệt là không gian phát triển của từng địa phương đã được mở rộng, cần tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và kết nối về sản xuất, thương mại sản phẩm OCOP. Các tỉnh vùng ĐBSCL cần mở rộng hơn nữa không gian kết nối, liên kết, thương mại và mở rộng thị trường với các vùng, địa phương khác trên cả nước, đặc biệt là các thị trường quốc tế nhằm thúc đẩy các giá trị văn hóa, du lịch nông nghiệp, nông thôn của vùng ĐBSCL”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nói.

Các sản phẩm OCOP An Giang hiện đã có mặt trên nhiều sàn thương mại điện tử lớn trong nước như Postmart, Voso, Lazada, Shopee, và từng bước kết nối với các kênh phân phối quốc tế qua Diễn đàn OCOP vùng ĐBSCL 2025.

Đặc biệt mới đây UBND tỉnh An Giang tổ chức Diễn đàn OCOP vùng ĐBSCL 2025 rất thành công và là dịp để các doanh nghiệp trong vùng ĐBSCL giao lưu, hợp tác, quảng bá và mở rộng thị trường. Sự kiện này đã khẳng định sức sống mạnh mẽ của các chủ thể OCOP, thúc đẩy liên kết vùng và tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Vùng đất giàu tiềm năng OCOP

Hiện toàn vùng ĐBSCL có 3.907 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, đứng thứ hai cả nước sau Đồng bằng sông Hồng, với hơn 2.000 chủ thể OCOP. Trong đó, 77,8% sản phẩm đạt 3 sao, 20,3% đạt 4 sao, 38 sản phẩm đạt 5 sao, phản ánh sức sáng tạo không ngừng của nông dân và doanh nghiệp vùng sông nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, vùng ĐBSCL chiếm hơn 55% sản lượng gạo, 56% sản lượng thủy sản, 32% trái cây của cả nước, đồng thời chiếm 90% lượng gạo, 85% tôm, 98% cá tra và 60% trái cây xuất khẩu. Với lợi thế ấy, OCOP trở thành hướng đi chiến lược, giúp sản phẩm địa phương vươn ra thị trường quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh, để Chương trình OCOP vùng ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung bước sang một giai đoạn mới. Với tinh thần đó, Thứ trưởng đề nghị các tỉnh, thành phố quan tâm, chỉ đạo xây dựng kế hoạch, định hướng phát triển sản phẩm OCOP trong giai đoạn 2026-2030. 

Cụ thể, cần tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm gắn với phát triển thương hiệu sản phẩm OCOP có uy tín trong nước và xuất khẩu, theo hướng thân thiện môi trường, phát triển xanh và bền vững.

Cùng với đó, đẩy mạnh kiểm soát quy trình sản xuất, đảm bảo các yêu cầu về quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn, quy chuẩn; quan tâm xây dựng các vùng nguyên liệu đặc sản của OCOP theo quy hoạch sản xuất và đạt chuẩn; phát triển sản sản phẩm OCOP gắn với phát triển du lịch, các lễ hội văn hóa truyền thống và tổ chức các sự kiện tạo không gian mở để quảng bá sản phẩm OCOP.

Đặc biệt, xây dựng các cơ chế, chinh sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển quản lý chất lượng sản phẩm OCOP, quan trâm hỗ trợ và khuyến khích các chủ thể OCOP yếu thế như: Phụ nữ, đồng bào dân tộc, người khuyết tật...

Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức chuỗi sự kiện kéo dài từ tháng 7 đến tháng 12/2025. Trong đó, trọng tâm là lễ Kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, tổ chức sáng 12/11/2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội) với hơn 1.200 đại biểu tham dự. Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ truyền hình trực tiếp sự kiện này.