Diễn đàn kinh tế biển 2025: Kỳ vọng đột phá trong mô hình tăng trưởng xanh

Diễn đàn phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam năm 2025 là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt, diễn ra đúng dịp sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ về triển khai Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam. Phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đơn vị chủ trì nội dung chính sách của Diễn đàn.

Xin ông cho biết ý nghĩa và mục tiêu trọng tâm của Diễn đàn phát triển bền vững kinh tế biển năm 2025?

Theo Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 5/3/2020 của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì tổ chức Diễn đàn phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam định kỳ 5 năm 2 lần. Trong giai đoạn 2020-2025, Diễn đàn lần thứ nhất đã được tổ chức tại Phú Yên vào năm 2022. Năm nay, Diễn đàn diễn ra trong hai ngày 12-13/12/2025 tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 26/NQ-CP, nhằm đánh giá thực chất kết quả, thách thức và định hướng phát triển kinh tế biển giai đoạn 2026–2030, tầm nhìn 2045.  Mục tiêu lớn nhất của Diễn đàn là định hình mô hình kinh tế biển hiện đại, xanh và bền vững, trên cơ sở khoa học, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Nghị quyết 36-NQ/TW đã xác định kinh tế biển là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước. Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, kinh tế biển cần được nâng lên một bước là kinh tế biển xanh, bền vững, thưa ông?

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi mô hình tăng trưởng chất lượng cao, dựa trên chuyển đổi xanh và đổi mới sáng tạo. Trong đó, kinh tế biển là một trụ cột quan trọng, đóng vai trò dẫn dắt các ngành kinh tế mới.

Thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thực hiện nhiều nhiệm vụ để thúc đẩy kinh tế biển, như hoàn thiện thể chế, ban hành Quy hoạch không gian biển quốc gia; thúc đẩy các ngành kinh tế biển chủ chốt như nuôi biển công nghiệp, logistics biển, kinh tế tuần hoàn và du lịch sinh thái biển; tăng cường điều tra cơ bản, bảo vệ môi trường và mở rộng hợp tác quốc tế.

Tuy nhiên, còn nhiều thách thức: thể chế chưa thật sự đột phá, hạ tầng ven biển chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, ô nhiễm và khai thác quá mức diễn ra ở nhiều nơi, năng lực điều phối liên ngành chưa đồng bộ. Vì thế, định hình mô hình kinh tế biển hiện đại, xanh và bền vững là nhiệm vụ cấp thiết trong giai đoạn tới.

Nhằm tìm cơ sở khoa học và thực tiễn để định hình mô hình kinh tế biển hiện đại, Diễn đàn sẽ tập trung vào những nội dung nào, thưa ông? 

Diễn đàn tập trung vào ba chuyên đề: Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam trong kỷ nguyên mới; Đột phá phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế và vùng biển dựa trên lợi thế về điều kiện tự nhiên, hài hòa giữa bảo tồn và phát triển; Cơ chế, chính sách đột phá và giải pháp phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế và vùng biển Việt Nam.

Tổng cộng có 30 bài tham luận chuyên đề do các cơ quan trong nước và quốc tế trình bày, trong đó, nổi bật là các tham luận: Định hướng không gian phát triển kinh tế biển trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính; Kịch bản kinh tế biển xanh Việt Nam 2.0; Vốn tự nhiên và tín chỉ carbon xanh; Thu hút tài chính quốc tế cho các dự án điện gió ngoài khơi tại Việt Nam; Phát triển tỉnh Quảng Ninh trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, tầm quốc tế. Bên cạnh đó là các tham luận về du lịch biển đảo và phát triển đô thị thông minh hướng biển.

Đặc biệt, phiên đối thoại chính sách cấp cao do Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Ban Chiến lược, Chính sách Trung ương chủ trì, sẽ tập trung bàn thảo về: Phát triển kinh tế biển trong kỷ nguyên mới và lựa chọn các kịch bản tăng trưởng; Chính sách phát triển điện gió ngoài khơi, thu hút vốn đầu tư vào các ngành kinh tế biển chiến lược; Rào cản, cơ hội đối với dòng vốn FDI thế hệ mới.

Đây sẽ là điểm nhấn để các bên liên quan là Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và cộng đồng cùng chia sẻ và tháo gỡ chính sách.

Có thể thấy, Diễn đàn thu hút đông đảo sự tham gia của các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài nước với số lượng tham luận lớn. Vậy, các vấn đề chính sách nào được ưu tiên thảo luận tại diễn đàn, để làm cơ sở cho việc hoàn thiện thể chế chính sách tới đây, thưa ông? 

Riêng về vấn đề chính sách kinh tế biển, Diễn đàn sẽ tập trung vào ba ưu tiên lớn. Thứ nhất, xác định mô hình tăng trưởng biển trong bối cảnh mới, bảo đảm phát triển bền vững gắn với bảo tồn hệ sinh thái và giảm phát thải carbon.

Thứ hai, xây dựng hệ sinh thái kinh tế biển đồng bộ, có khả năng cạnh tranh khu vực, đặc biệt ở các lĩnh vực năng lượng tái tạo biển, cảng thông minh, kinh tế carbon xanh.

Thứ ba, nâng cao năng lực quản trị, điều phối liên ngành, quan trắc, giám sát biển, hướng tới nền kinh tế biển hiện đại dựa trên dữ liệu và công nghệ số.

Ông kỳ vọng gì vào kết quả của Diễn đàn năm nay?

Chúng tôi kỳ vọng Diễn đàn sẽ tạo ra bước chuyển về nhận thức và hành động, thúc đẩy đối thoại – hợp tác - chia sẻ giữa các cơ quan Trung ương, địa phương, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp.

Đồng thời, qua các khuyến nghị chính sách, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục đóng vai trò điều phối, cải cách thể chế, tháo gỡ khó khăn và tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định, bền vững cho phát triển kinh tế biển góp phần để đến năm 2045, Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia biển mạnh, có kinh tế biển xanh, hiện đại và hội nhập sâu rộng, góp phần bảo đảm an ninh, chủ quyền và tăng trưởng bền vững của đất nước.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ về Kế hoạch tổng thể và kế hoạch 5 năm của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 36 NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 quy định: “Định kỳ 05 năm hai lần tổ chức Diễn đàn phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam nhằm đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, đồng thời huy động sự hợp tác và các nguồn lực phục vụ phát triển bền vững kinh tế biển”.