Đất đai ở Điện Biên không chỉ là tư liệu sản xuất, mà còn là “đòn bẩy” cho phát triển nông nghiệp, hạ tầng và đô thị. Tuy nhiên, nếu quản lý theo lối cũ, manh mún, thiếu đồng bộ, nguồn lực này dễ bị lãng phí. Thực tế đó buộc tỉnh phải chuyển cách tiếp cận: coi đất đai là nguồn lực kinh tế cần được khai thác hiệu quả, minh bạch, gắn với nhu cầu phát triển và bảo vệ môi trường.
Những năm gần đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao vai trò nòng cốt trong tham mưu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Không dừng ở việc “vẽ” quy hoạch trên giấy, ngành đã tập trung xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật cho lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tạo cơ sở để các địa phương triển khai thống nhất, giảm phát sinh chi phí và tránh điều chỉnh chắp vá.
Xây dựng hạ tầng trên quỹ đất được giao, cho thuê theo quy hoạch, tạo tiền đề hình thành khu dân cư, đô thị mới và thu hút đầu tư tại Điện Biên. Ảnh: Hoàng Châu.
“Mục tiêu của chúng tôi là quy hoạch phải khả thi, bám sát thực tế sản xuất và đời sống, chứ không phải để đó rồi xin điều chỉnh liên tục.” Ông Nguyễn Đăng Nam, Phó Sở Nông nghiệp và Môi trường, chia sẻ. Theo Sở, cùng với quy hoạch, việc ban hành các hướng dẫn tháo gỡ khó khăn trong bồi thường, giải phóng mặt bằng đã giúp nhiều dự án nông nghiệp, giao thông, trường học đẩy nhanh tiến độ.
Ở khâu thu hồi, giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất, một loạt vướng mắc lâu nay của cấp xã đã được “gỡ nút”. Từ miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hay tách thửa, các hướng dẫn cụ thể giúp chính quyền cơ sở chủ động hơn, giảm tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm. Đặc biệt, việc quản lý diện tích đất bàn giao từ các công ty nông, lâm trường được chấn chỉnh, nhằm đưa đất về đúng mục đích sử dụng, phục vụ sản xuất và sinh kế địa phương.
Hệ thống hạ tầng giao thông nội khu được đầu tư đồng bộ trên quỹ đất quy hoạch, mở rộng không gian phát triển đô thị và nâng cao hiệu quả quản lý , sử dụng đất đai ở Điện Biên. Ảnh: Hoàng Châu.
Song song với đó, công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được xác định là khâu then chốt. Khi “sổ đỏ” chưa thông, người dân khó tiếp cận vốn, doanh nghiệp e ngại đầu tư. Trong thời gian qua, Sở đã ký cấp Giấy chứng nhận cho các tổ chức và hàng trăm hộ gia đình, cá nhân. “Mỗi Giấy chứng nhận được cấp là thêm một hộ dân yên tâm sản xuất, một mảnh đất được đưa vào dòng chảy kinh tế.”- Ông Nam, nhìn nhận.
Câu chuyện giá đất cũng đang được Điện Biên tiếp cận theo hướng thực tế hơn. Bảng giá đất áp dụng từ đầu năm 2026 đã được hoàn thiện, với sự phối hợp của các sở, ngành và đơn vị tư vấn. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, bảng giá mới là căn cứ quan trọng để tính bồi thường, thu ngân sách và tổ chức đấu giá đất, hạn chế tình trạng “giá một đằng, thị trường một nẻo”. Việc chuẩn bị đấu giá quyền sử dụng đất tại Khu đô thị mới Him Lam được kỳ vọng tạo thêm nguồn thu, đồng thời hình thành không gian đô thị mới.
Khu đất sau san gạt, chuẩn bị mặt bằng phục vụ quy hoạch sử dụng đất và triển khai các dự án phát triển tại Điện Biên, góp phần khai thác hiệu quả nguồn lực từ đất đai. Ảnh: Hoàng Châu.
Để quản lý đất đai hiệu quả, Điện Biên đẩy mạnh đo đạc, lập bản đồ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu số, phục vụ thu hồi đất, bồi thường GPMB. Năm 2024, toàn tỉnh hoàn thành kiểm kê đất đai, cập nhật trực tuyến, tăng minh bạch và hiệu quả quản lý.
Từ quy hoạch đến dữ liệu số, từ tháo gỡ vướng mắc cụ thể đến định hình chính sách dài hạn, Điện Biên đang từng bước “đánh thức” nguồn lực đất đai. Cách làm này không chỉ mở đường cho phát triển nông nghiệp và hạ tầng, mà còn tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.
