Lồng ghép hiệu quả yếu tố môi trường trong quy hoạch
Ngay từ bước lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, Đắk Nông đã đặt bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản thiên nhiên và ứng phó với biến đổi khí hậu là những nội dung xuyên suốt và có tính định hướng chiến lược. Những nội dung này không chỉ được cụ thể hóa trong các phương án phát triển, mà còn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1757/QĐ-TTg ngày 31/12/2023, thể hiện quyết tâm chính trị và định hướng phát triển bền vững của địa phương.
Ngay từ bước lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021–2030, việc bảo tồn di sản thiên nhiên và ứng phó với biến đổi khí hậu là những nội dung xuyên suốt và có tính định hướng chiến lược. Ảnh: TH.
Theo đó, phương án bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học được xác lập với 4 nhóm nội dung chủ yếu, gồm: phân vùng môi trường (vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng hạn chế phát thải và các vùng khác); bảo tồn đa dạng sinh học; quan trắc chất lượng môi trường; phát triển bền vững rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất và hạ tầng lâm nghiệp. Song song, phương án phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng được xây dựng trên hai trụ cột lớn: chủ động phòng chống thiên tai và thích ứng linh hoạt với khí hậu cực đoan ngày càng diễn biến phức tạp.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, đây là lần đầu tiên các nội dung môi trường được tích hợp toàn diện trong quy hoạch tỉnh ở Đắk Nông, không chỉ như một phần nội dung hỗ trợ, mà được xem như một trong những trụ cột chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và đảm bảo an sinh bền vững lâu dài.
Sau khi quy hoạch tỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Đắk Nông đã nhanh chóng ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050 tại Quyết định số 91/QĐ-TTg ngày 14/01/2025. Trên cơ sở đó, các sở, ngành và địa phương trong tỉnh đang được giao nhiệm vụ cụ thể nhằm hiện thực hóa các nội dung đề ra, trong đó ưu tiên các lĩnh vực hạ tầng thiết yếu gắn liền với bảo vệ môi trường.
Tỉnh đặc biệt chú trọng hoàn thiện hệ thống thủy lợi, cấp, thoát nước và xử lý chất thải ở các khu vực chưa có doanh nghiệp đầu tư. Việc xây dựng và nâng cấp các công trình này không chỉ đảm bảo phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, mà còn là nền tảng quan trọng để giảm thiểu rủi ro thiên tai, bảo vệ tài nguyên nước và giữ gìn hệ sinh thái vùng cao nguyên.
Cùng với đó, tỉnh ưu tiên thu hút đầu tư vào các lĩnh vực then chốt như: hạ tầng giao thông, khu – cụm công nghiệp, logistics, đô thị, dân cư, chuyển đổi số, thông tin – truyền thông, khoa học – công nghệ, y tế, giáo dục, thể thao và môi trường. Đặc biệt, các dự án cấp nước, xử lý nước thải và chất thải, ứng phó với biến đổi khí hậu… được xem là những mắt xích quan trọng để đảm bảo phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế và sinh thái.
Thực hiện đúng định hướng quy hoạch, UBND tỉnh đã giao các đơn vị chuyên môn tổ chức điều tra, đánh giá khả năng chịu tải môi trường các lưu vực sông, suối nội tỉnh, là hợp lưu của sông Srêpốk, tại các huyện Cư Jút, Krông Nô, Đắk Mil. Nhiệm vụ này đang được thực hiện trong giai đoạn 2023–2026, nhằm thiết lập bản đồ phân vùng xả thải – công cụ quan trọng phục vụ quản lý nguồn nước mặt trong thời gian tới.
Thực hiện đúng định hướng quy hoạch, UBND tỉnh Đắk Nông đã giao các đơn vị chuyên môn tổ chức điều tra, đánh giá khả năng chịu tải môi trường các lưu vực sông, suối nội tỉnh. Ảnh: Phạm Hoài.
Đây là cách làm bài bản, thể hiện rõ nét cách tiếp cận phòng ngừa hơn khắc phục trong bảo vệ môi trường ở Đắk Nông. Trên cơ sở kết quả phân vùng và đánh giá tải trọng môi trường, tỉnh sẽ lập kế hoạch quản lý chất lượng môi trường nước mặt, kiểm soát chặt các nguồn phát thải và cân đối cấp phép cho các dự án đầu tư trong tương lai.
Cải cách hành chính, siết chặt đánh giá tác động môi trường
Cùng với việc lồng ghép nội dung môi trường trong quy hoạch, Đắk Nông chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thủ tục hành chính trong lĩnh vực môi trường, đặc biệt là công tác thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường và cấp giấy phép môi trường.
Từ năm 2022 đến nay, UBND tỉnh đã thẩm định và phê duyệt 28 hồ sơ đánh giá tác động môi trường, cấp 43 giấy phép môi trường cấp tỉnh. UBND các huyện đã cấp hơn 35 giấy phép môi trường cấp huyện. Hầu hết các chủ dự án đều chấp hành nghiêm quy định môi trường, đầu tư các công trình bảo vệ môi trường phù hợp với công nghệ sản xuất, thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và hệ sinh thái xung quanh.
Đặc biệt, tỉnh Đắk Nông đã thực hiện công khai, minh bạch quy trình giải quyết thủ tục hành chính, công bố thủ tục hành chính và quy trình xử lý nội bộ, góp phần giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao năng lực giám sát từ cơ quan quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc cần sự hướng dẫn cụ thể hơn từ Trung ương. Cụ thể, Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn vẫn chưa làm rõ cách đánh giá sức chịu tải của môi trường gắn với cấp phép môi trường, khiến địa phương gặp lúng túng trong áp dụng thực tế.
Quản lý môi trường xung quanh những trại heo quy mô nhỏ đang được tỉnh siết chặt và giám sát chặt. Ảnh: Phạm Hoài.
Ngoài ra, với những dự án quy mô nhỏ chỉ cần đăng ký môi trường tại UBND cấp xã, hiện nay chưa có hướng dẫn cụ thể về quy trình xác nhận hồ sơ, biểu mẫu phản hồi… Điều này ảnh hưởng đến việc hoàn thiện các thủ tục liên quan của doanh nghiệp, như tham gia chương trình OCOP, xin giấy phép xây dựng…
Những nỗ lực của tỉnh Đắk Nông trong việc tích hợp bảo vệ môi trường vào quy hoạch phát triển, tổ chức thực hiện bài bản và chú trọng công tác hành chính, kỹ thuật đã cho thấy một tầm nhìn phát triển có trách nhiệm và bền vững.
Trong giai đoạn tới, khi các kết quả điều tra tải trọng môi trường được hoàn tất, khi các vùng xả thải được quản lý bằng bản đồ số, khi chất lượng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường ngày càng được nâng cao… Đắk Nông có cơ sở vững chắc để hấp dẫn nhà đầu tư, vừa giữ gìn môi trường sống cho người dân, vừa gìn giữ tài nguyên quý giá cho thế hệ mai sau.
Với cách làm chủ động, cầu thị và hướng đến lợi ích lâu dài, tỉnh Đắk Nông đang khẳng định vị thế là địa phương đi đầu ở Tây Nguyên trong ứng xử với môi trường một cách văn minh, khoa học và toàn diện, đúng như thông điệp tỉnh đề ra: “Phát triển xanh, bền vững, lấy con người làm trung tâm”.
